Sốt mò: căn bệnh ít biết nhưng nguy cơ tử vong cao

Sốt cao kéo dài, đau đầu dữ dội, da niêm mạc xung huyết và phát ban, vết loét ngoài da đặc trưng do ấu trùng mò đốt, sưng đau hạch ngoại vi gần nơi vết loét.

Nhiều ca bệnh bị sốt mò nhưng bị chẩn đoán nhầm viêm phổi, phế quản, suy tim… dẫn tới tổn thương nhiều cơ quan, gây suy đa phủ tạng và tử vong.

Khoa Bệnh lây đường hô hấp và hồi sức, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa điều trị thành công cho nhiều bệnh nhân sốt mò biến chứng suy đa tạng.

Bệnh nhân nam, 83 tuổi có tiền sử tăng huyết áp, nghề nghiệp làm vườn, khởi phát bệnh 10 ngày trước vào viện với biểu hiện sốt cao, có cơn rét run kèm theo đau đầu và ho thúng thắng. Người bệnh đã được điều trị tại bệnh viện huyện và bệnh viện tỉnh với chẩn đoán viêm phổi – phế quản, suy tim nhưng không đỡ, ngày càng nặng hơn. Bệnh nhân được chuyển đến khoa Bệnh lây đường hô hấp và hồi sức trong tình trạng ý thức lơ mơ, kích thích vật vã, sốt cao liên tục, huyết áp tụt thấp, khó thở và thiểu niệu.

BS Đỗ Văn Đông Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm cho biết, bệnh nhân có một vết loét điển hình do ấu trùng mò đốt ở vùng bìu với kích thước 1×1,5 cm, hình bầu dục, có vẩy thâm. Xét nghiệm test nhanh và PCR với O. tsutsugamushi trong máu đều dương tính. Bệnh nhân được chẩn đoán xác định bệnh sốt mò biến chứng suy đa tạng gồm suy hô hấp, tuần hoàn, gan, thận, rối loạn đông máu.

“Người bệnh được áp dụng các biện pháp điều trị hồi sức tích cực với kháng sinh đặc hiệu, thuốc vận mạch nâng huyết áp, thông khí nhân tạo, điều trị suy đa tạng, điều chỉnh rối loạn đường máu, cân bằng nước – điện giải, kiềm toan kết hợp nuôi dưỡng tích cực nâng đỡ thể trạng”, BS Lâm nói.

Sau bảy ngày điều trị, người bệnh hết sốt, bỏ được máy thở và rút ống nội khí quản, ngừng thuốc vận mạch, chức năng gan thận cải thiện. Bệnh nhân khỏi bệnh và ra viện sau 21 ngày điều trị trong tình trạng bệnh đã hồi phục hoàn toàn.

Sốt mò (scrub typhus) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lưu hành ở Việt Nam và nhiều nước vùng nhiệt đới, cận nhiệt đới. Bệnh có biểu hiện đặc trưng bởi sốt cao kéo dài, đau đầu dữ dội, da niêm mạc xung huyết và phát ban, vết loét ngoài da đặc trưng do ấu trùng mò đốt, sưng đau hạch ngoại vi gần nơi vết loét.

Tác nhân gây sốt mò là Orientia tsutsugamushi, một loại vi khuẩn Gram âm thuộc họ Rickettsiacea. Nguồn bệnh và trung gian truyền bệnh là loài mò Leptotrombidium. Bệnh sốt mò lưu hành ở những nơi có cây cỏ thấp, là sinh cảnh tự nhiên của quần thể mò – chuột, thường là vùng nông thôn. Bệnh thường xuất hiện lẻ tẻ, có thể gặp quanh năm, cao điểm là các tháng xuân – hè – thu.

TS Vũ Viết Sáng, Viện Lâm sàng các bệnh Truyền nhiễm cho biết, mọi người cần nghĩ đến sốt mò khi người bệnh có tiền sử sống hoặc đi đến các vùng có sốt mò lưu hành; người bệnh có bệnh cảnh sốt cấp tính với tổn thương ở nhiều cơ quan và phủ tạng.

“Chẩn đoán sốt mò đôi khi khá dễ dàng nếu phát hiện người bệnh có vết loét đặc trưng do ấu trùng mò đốt ngoài da, tuy nhiên lại rất hay bị bỏ sót vì vết loét thường nằm ở vùng kín đáo của cơ thể và không đau. Các xét nghiệm huyết thanh học tìm kháng thể và phản ứng khuếch đại chuỗi men polymerase (PCR) thường được sử dụng để chẩn đoán chính xác bệnh sốt mò”, BS Sáng cho hay.

Nếu không được điều trị kháng sinh sớm và thích hợp, bệnh sốt mò có thể tiến triển nặng dẫn tới biến chứng suy đa tạng trong đó có suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy gan, suy thận, rối loạn đông máu và tử vong.

Hiện chưa có vaccine phòng sốt mò, do đó, để dự phòng bệnh, người sống trong vùng có bệnh sốt mò lưu hành cần áp dụng những biện pháp phòng chống ấu trùng mò đốt như tránh đi vào khu vực có lùm cây cỏ lúp xúp, mặc quần áo kín, mặc quần áo có ngâm tẩm các hóa chất chống côn trùng như benzyl benzoat, bôi các hóa chất xua côn trùng như diethyltoluamide lên các vùng da hở. Kiểm soát quần thể mò -

LAM NGỌC

Theo nhandan