Smartphone tạo nên những chứng cứ lịch sử

Một chiếc điện thoại có camera, kết nối Internet, có thể là minh chứng lịch sử cho một vấn đề, thậm chí thành công cụ kêu gọi phong trào ở nhiều nơi.

Năm 1997, Philippe Kahn khiến nhiều người tò mò khi gắn một chiếc camera nhỏ vào điện thoại. 10 năm sau đó, Steve Jobs làm cả thế giới kinh ngạc với chiếc iPhone đầu tiên. Từ đây, con người bắt đầu hình dung về một cuộc sống mới với muôn vàn tiện ích được tích hợp trong một chiếc điện thoại.

Nhưng phải đến năm 2011, khi phong trào biểu tình ở Cairo, Ai Cập, được ghi lại bởi smartphone và đăng lên mạng xã hội, người ta mới dần nhận ra vai trò lịch sử của nó. Một chiếc điện thoại có camera được kết nối Internet có thể thành công cụ kêu gọi và tổ chức phong trào tại hơn 20 quốc gia.

Phong trào “Mùa xuân Ả-Rập” vào năm 2011 là dấu mốc cho thấy cách smartphone thay đổi lịch sử loài người.

Ngày 25/5 vừa qua tại Mỹ, một người đàn ông da đen tử vong khi cảnh sát làm nhiệm vụ. Việc này có thể được ghi lại trong sổ sách của cảnh sát địa phương là một “tai nạn đáng tiếc” và mọi chuyện sẽ nhanh chóng lắng xuống. Nhưng giả thiết này không xảy ra. Một video được quay bởi người đi đường cho thấy George Floyd, người đàn ông da màu, đã bị cảnh sát ghì cổ đến tử vong. Video lập tức lan toả khắp mạng xã hội với tốc độ chóng mặt, dẫn đến các cuộc biểu tình nhỏ. Rồi cũng chính từ những video quay bằng smartphone về những cuộc biểu tình nhỏ này đã thổi bùng lên một cuộc bạo loạn khắp nước Mỹ.

Khi cảnh sát Buffalo ở Mỹ tuyên bố một người biểu tình 75 tuổi bị vấp ngã sau cuộc đối đầu của cảnh sát, một đoạn video xuất hiện cho thấy hai sĩ quan đẩy ông ta xuống đất. Hai viên cảnh sát này sau đó phải nhận trách nhiệm. Nếu không có video trên, có lẽ sự thật không bao giờ được phơi bày.

Cuộc biểu tình liên quan đến George Floyd giờ đây đã lan rộng khắp thế giới. Nếu đây là một “cơn bão”, “con bướm đầu tiên đập cánh” chính là thời khắc một người bình thường quyết định chuyển màn hình smartphone trên tay sang chế độ quay phim, ghi lại những giây phút ngắn ngủi ấy rồi tải chúng lên mạng xã hội.

Điều này khiến người ta nhìn lại giá trị thật sự của những chiếc smartphone. Trong bối cảnh bình thường, nó đơn giản là một thiết bị liên lạc và giải trí. Nhưng trong vài khoảnh khắc, một chiếc điện thoại tích hợp máy ảnh lại là vũ khí, thậm chí là minh chứng lịch sử ghi lại mọi thứ đang xảy ra.

Một số người cho rằng những video trên chỉ là “điểm rơi” đúng lúc và smartphone chỉ là một công cụ nhất thời. Nhưng nếu nhìn lại vào trục lịch sử của nhân loại, mọi thứ sẽ rõ ràng hơn.

Từ thời săn bắt hái lượm, một trong những yếu tố sống còn giúp loài người tồn tại được trong tự nhiên là khả năng kết nối bằng ngôn ngữ. Một nhóm người đi săn sư tử, phục kích trong những bụi cỏ rậm có thể đồng loạt xông lên khi nghe thấy tiếng huýt sáo ra hiệu của người thủ lĩnh. Đội quân hàng nghìn người sẽ lập tức tập hợp khi nghe thấy tiếng tù và báo động từ một người canh gác. Các cuộc tuần hành, biểu tình sẽ diễn ra xuyên biên giới khi người ta đọc được những dòng kêu gọi, những video được phát trực tiếp trên smartphone.

Điện thoại chắc chắc là một trong những phát kiến vĩ đại của loài người, nhưng vai trò lịch sử của các thiết bị điện tử cầm tay chỉ thật sự rõ ràng khi smartphone xuất hiện. Nếu nhìn lại những sự kiện lịch sử trong một thập kỷ qua, có thể thấy smartphone luôn là mắt xích trọng yếu.

Bức ảnh bà Hillary Rodham Clinton sử dụng chiếc Blackberry được lan truyền khắp mạng xã hội khi vụ bê bối liên quan đến email lộ ra.

Một sự kiện chấn động liên quan đến smartphone là vụ bê bối email của Ngoại trưởng Hillary Rodham Clinton năm 2015. Bà Hillary có thể đi vào lịch sử khi trở thành nữ Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ nếu bà không dùng điện thoại cá nhân để giải quyết email.

Theo yêu cầu của Chính phủ Liên bang, các quan chức của Chính phủ Mỹ phải dùng hai smartphone, một cho việc công, một cho việc tư, vì khi đó, điện thoại BlackBerry không thể truy cập cùng lúc nhiều địa chỉ email. Tuy nhiên, bà Hillary cho rằng bà chỉ cần sử dụng một chiếc smartphone là đủ. Nếu không có bê bối này, chắc chắn bây giờ lịch sử thế giới đã rất khác khi Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ không phải ông Trump.

Những sự kiện lịch sử gây chấn động khác có liên quan trực tiếp đến smartphone có thể kể đến vụ đánh bom khủng bố ở Boston Marathon ngày 15/4/2013. Cảnh sát đã kêu gọi những người có mặt gửi lại video, hình ảnh được quay chụp bằng smartphone để có thể tìm ra kẻ khả nghi và cách thức diễn ra cuộc khủng bố.

Pokemon Go, game nổi tiếng bậc nhất lịch sử loài người với 9,5 triệu người dùng một lúc, cũng không thể tạo nên kỷ lục nếu thiếu smartphone.

Tất cả đều cho thấy những thay đổi kinh ngạc của cuộc sống trong kỷ nguyên smartphone. Giờ đây, lịch sử được ghi lại bởi sự hỗ trợ đắc lực của một chiếc điện thoại thông minh. Ở một khía cạnh nào đó, smartphone không chỉ thay đổi lịch sử loài người mà nó còn thay đổi cả cách con người viết lại lịch sử của chính mình.