Sinh viên cần có tâm thế tạo việc làm cho mình, cho người khác
Ông Bùi Văn Linh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chính trị và Công tác HS,SV – Bộ GD&ĐT cho rằng, SV cần có tâm thế tự tạo việc làm cho mình, thay vì chỉ nghĩ đến việc làm 30 – 40 bộ hồ sơ để đi xin việc.
Chiều 10/1, tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc (Thạch Thất, Hà Nội) đã diễn ra buổi tọa đàm “Thanh niên – động lực của đổi mới sáng tạo quốc gia”. Cuộc tọa đàm do Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì.
Quang cảnh buổi tọa đàm.
Tại cuộc tọa đàm, ông Đàm Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng cố vấn đổi mới sáng tạo Quốc gia cho biết, Việt Nam hiện có trên 1,4 triệu sinh viên, với trên 200 trường đại học có cơ sở thí nghiệm cho sinh viên phát triển các ý tưởng đổi mới, sáng tạo.
Theo ông Thắng, lực lượng sinh viên Việt Nam có rất nhiều bạn trẻ giàu năng lực, khát vọng vươn lên. Bên cạnh nỗ lực của Chính phủ tạo cơ chế, chính sách hỗ trợ sinh viên, học sinh sáng tạo (thông qua Đề án 844/2017 và Đề án 1665/2018), các trường đại học và các tổ chức liên quan có vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt, tạo “vườn ươm” ươm tạo những ý tưởng đổi mới.
Ông Đàm Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng cố vấn đổi mới sáng tạo Quốc gia.
Tâm thế đổi mới sáng tạo thì cần lan tỏa đến tất cả mọi chủ thể
Tổ trưởng Tổ công tác triển khai Đề án 1665 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ông Bùi Văn Linh Vụ Giáo dục Chính trị và Công tác học sinh sinh viên, Bộ GD-ĐT chia sẻ không có mẫu số chung cho mô hình thành công của hoạt động khởi nghiệp, nhưng tại Việt Nam, nhân vật trung tâm chính là các bạn trẻ, các sinh viên, thế hệ công dân vàng, bởi đây là lực lượng có năng lực đổi mới sáng tạo tốt nhất, có ý chí thay đổi lớn nhất, sẽ quyết định thành công của công cuộc đổi mới sáng tạo quốc gia.
Theo ông Linh, Bộ đã phát đi thông điệp đổi mới sáng tạo không phải phong trào mà là một hoạt động chuyên môn, phải đi vào chiều sâu tại các trường đại học, cũng như các tổ chức ươm mầm cho khát vọng trẻ.
Ông Bùi Văn Linh, Tổ trưởng Tổ công tác triển khai Đề án 1665 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Vụ Giáo dục Chính trị và Công tác học sinh sinh viên.
Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chia sẻ rẳng, không thể kỳ vọng tất cả các sinh viên sẽ đều trở thành doanh nhân sau này, bởi chỉ có một bộ phận có tố chất, dũng cảm, dám chấp nhận thất bại mới có thể trở thành doanh nhân.
Video đang HOT
“Đất nước cần nhân lực trong nhiều ngành nghề khác như giáo dục, y tế, an ninh, sản xuất…, nhưng tâm thế đổi mới sáng tạo thì cần lan tỏa đến tất cả mọi chủ thể, nhất là các bạn trẻ”, ông Linh cho biết.
Tâm thế ấy, trước hết phải bắt đầu từ tư duy đổi mới, không chấp nhận nghèo khó, thường xuyên làm mới mình.
Sinh viên, học sinh cần bám sát sự dẫn dắt của thầy cô, bạn bè, và sự hỗ trợ nhà đầu tư, các doanh nghiệp và giữ nhiệt huyết đổi mới sáng tạo như một nhiệm vụ quan trọng thứ hai, bên cạnh nhiệm vụ quan trọng nhất là học tập thật tốt tại nhà trường.
Đặc biệt, theo ông Linh, sinh viên cần có tâm thế tự tạo việc làm cho mình, cho bạn mình, thay vì chỉ nghĩ đến việc làm 30 – 40 bộ hồ sơ để đi xin việc.
“Chính tâm thế làm chủ sẽ dẫn dắt các bạn trẻ đến với đổi mới, sáng tạo và nếu được sự hỗ trợ phù hợp, chắc chắn sẽ tạo nên một văn hóa dám thay đổi để vượt qua chính mình”, ông Linh nói.
Tại cuộc tọa đàm, PGS.TS. Phạm Hồng Chương, Hiẹu trường Đại học Kinh tế Quốc dân chia sẻ: Một trong mục tiêu lớn nhất trong đào tạo của nhà trường là đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, đặc biệt là đội ngũ doanh nhân vừa đủ kiến thức, kỹ năng, đồng thời có bản lĩnh để thực hiện công việc đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.
PGS.TS. Phạm Hồng Chương, Hiẹu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân.
“Chúng tôi quan niệm rằng, đội ngũ nhân sự nói trên phải có một bầu máu nóng, nhưng lại phải có cái đầu lạnh. Để có được đội ngũ nhân sự như này trường chúng tôi thực hiện các hoạt động sau: Trong bối cảnh công nghệ 4.0, nội dung các môn học cũng dần được đổi mới, có những môn học mới như kinh tế số, phân tích kinh doanh, công nghệ tài chính…
Chúng tôi cố gắng cung cấp đầy đủ kiến thức và kỹ năng để sinh viên có đủ năng lực để thực hiện đổi mới sáng tạo, cũng như khởi nghiệp…”, PGS.TS. Phạm Hồng Chương nói.
Đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ thúc đẩy kinh tế phát triển
Theo GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viẹn Nông nghiẹp Viẹt Nam, nếu chúng ta không có đổi mới sáng tạo, không có khoa học công nghệ thì khó thúc đẩy vào tạo sự “bứt phá” cho nền kinh tế phát triển.
“Chúng ta đã có Nghị quyết số 52 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 50 của Chính phủ đã đưa ra và nhấn mạnh các vấn đề về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0.
Chúng ta thấy rằng, nội dung văn kiện Đại hội cho Đại hội XIII tới đây đã có một phần vô cùng quan trọng, đó là: Một trong những khâu đột phá, trụ cột rất quan trọng đó là vấn đề về con người, nguồn nhân lực, văn hóa và vấn đề về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo cũng như công nghệ số, kỹ thuật số, chuyển đổi số. Đó là những vấn đề chúng ta đang rất chú trọng”, bà Lan chia sẻ.
GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viẹn Nông nghiẹp Viẹt Nam.
Giám đốc Học viẹn Nông nghiẹp Viẹt Nam cho biết thêm, hiện nay trong lĩnh vực nông nghiệp đã xuất hiện những mô hình nông nghiệp công nghệ cao, thông minh. Hiện nay, khoa học công nghệ đã được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực nông nghiệp.
Nói về vai trò của nông nghiệp, bà Lan cho biết, trong đại dịch Covid-19 vừa qua, nông nghiệp đã khẳng định được vai trò, vị thế, đó là “trụ đỡ” của nền kinh tế đất nước trong những lúc khó khăn.
Đối với Học viẹn Nông nghiẹp Viẹt Nam khi thực hiện chủ trương khởi nghiệp, nhà trường đã có nhiều hoạt động: Đầu tiên là những hoạt động có tính chất gợi mở, nhưng những năm sau đó thì càng hoạt động sâu sắc hơn.
Hiện nhà trường đã thực hiện rất nhiều chương trình khởi nghiệp và dự các cuộc thi sáng tạo, nhiều sinh viên đã có ý tưởng xuất sắc. Nhiều dự án khởi nghiệp đã thành công, hiện nay đã phát triển thành các doanh nghiệp, như: Chè Shan Tuyết, trang trại gà, trồng rau,…
“Gần đây chúng tôi đã phát động chủ trương trong toàn học viện, không những chỉ có sinh viên mà các thầy cô giáo, cán bộ trẻ phải phát huy được công nghệ để công nghệ đi vào cuộc sống.
Chúng tôi có những chính sách để hỗ trợ thực sự cho các thầy, cô, sinh viên gắn kết với nhau để tạo ra những doanh nghiệp khoa học công nghệ trong nhà trường. Đây là một chủ trương mà chúng tôi nghĩ cần phải thúc đẩy…”, bà Lan cho biết.
Gần 50% người làm không liên quan đến ngành đào tạo: Bình thường hay bất thường?
Công khai tỷ lệ sinh viên có việc làm sau 1 năm ra trường là một hoạt động bắt buộc của các trường đại học theo quy định của Bộ GD&ĐT. Kết quả cho thấy, tỷ lệ người học làm việc không liên quan đến ngành đào tạo khá cao, đặc biệt có những ngành lên tới 40 - 50%.
Theo quy định của Bộ GD&ĐT, các trường phải khảo sát SV tốt nghiệp sau 1 năm với mục: đúng ngành đào tạo, liên quan đến ngành đào tạo, không liên quan đến ngành đào tạo, chưa có việc làm, tiếp tục đi học.
Báo cáo của các trường ĐH cho thấy, nhìn chung phần lớn SV tìm được việc nhưng số người làm việc chưa phù hợp ngành đào tạo còn khá nhiều. Kết quả khảo sát tình hình tốt nghiệp của SV năm 2018 (năm nay do ảnh hưởng của dịch COVID-19 nên các trường chưa thể hoàn thành báo cáo) của trường ĐH Ngoại thương cho thấy, trong số 1.196 cựu SV phản hồi, có 289 người có việc làm đúng ngành đào tạo, chiếm trên 24%; 627 người có việc làm liên quan đến ngành đào tạo, chiếm 52,4%; có 242 người có việc làm không liên quan đến ngành đào tạo, chiếm 20,2%.
Như vậy, số người có việc làm không đúng ngành đào tạo tương đương với số người có việc làm đúng ngành đào tạo. Ngoài ra, trong hơn 400 SV tốt nghiệp năm 2018 ngành kinh tế của trường có tới 113 người làm việc không liên quan ngành đào tạo (chiếm 28,2%)
Tại trường ĐH Thủy lợi, số liệu khảo sát gần đây nhất cho thấy, tỷ lệ SV tốt nghiệp có việc làm không đúng ngành đào tạo là 18%; liên quan đến ngành đào tạo là 50,2%; đúng ngành là 19%.
Đối với ĐH Thương mại, kết quả khảo sát năm 2018 cũng cho thấy, có 34% người học làm đúng ngành đào tạo và 21,7% làm không đúng ngành đào tạo. Ngành luật của trường ĐH Thương mại có gần 40% SV tốt nghiệp năm 2018 có việc làm không liên quan đến ngành đào tạo.
Trường ĐH Bạc Liêu công bố kết quả khảo sát tỷ lệ có việc làm của 744 SV tốt nghiệp trong năm 2018. Sau một năm, tỷ lệ người học chưa tìm được việc làm chiếm 13,4%. Đáng chú ý, trong số 554 SV có việc làm thì số người đang làm việc không phù hợp với chuyên ngành đào tạo chiếm tới gần 40%.
Một số ngành của trường ĐH Sài Gòn cũng trong tình trạng tương tự. Theo báo cáo kết quả SV tốt nghiệp năm 2018, trong số 1.566 SV có việc làm chỉ có trên 55% cho rằng đúng chuyên ngành đào tạo; 23,5% liên quan ngành đào tạo và gần 21% không liên quan đến ngành học.
Tỷ lệ SV làm việc không đúng ngành đào tạo của ngành công nghệ kỹ thuật môi trường trên 55%, khoa học môi trường có gần 72% người được khảo sát cho biết đang làm việc không liên quan ngành học, khoa học thư viện tỷ lệ này là 60%...
Bình thường hay bất thường?
Đại diện các cơ sở đào tạo có những nhìn nhận thẳng thắn về con số 40 - 50% SV làm việc khác ngành đào tạo.
Trả lời báo chí, PGS.TS Võ Trung Hùng, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Đà Nẵng, cho rằng xét trên tổng thể xã hội thì tỷ lệ 40 - 50% SV ra trường làm việc không đúng ngành đào tạo là có vấn đề. "Việc học ngành này nhưng ra trường làm ngành khác vừa gây lãng phí thời gian, chi phí không chỉ người học mà cả xã hội", ông Hùng nói.
Theo ông Trung Hùng, có nhiều nguyên nhân dẫn tới thực trạng trên như doanh nghiệp hiện nay tuyển dụng không quá chú trọng bằng cấp mà chỉ yêu cầu người làm được việc. Bên cạnh đó, không ít SV tốt nghiệp nhưng chấp nhận làm việc khác ngành đào tạo để được bám trụ tại các thành phố lớn. Chưa kể, trong số những người làm không đúng ngành nhưng thực chất đang làm các công việc của ngành trong nhóm ngành gần...
"Tuy nhiên, không thể phủ nhận nguyên nhân gốc rễ của vấn đề nằm ở công tác dự báo nhân lực và quy hoạch mạng lưới ngành nghề đào tạo của chúng ta hiện nay chưa tốt. Phần lớn người làm trái ngành là do ra trường không tìm được việc làm đúng ngành nên phải đi làm công việc khác", ông Hùng thẳng thắn.
PGS.TS Trần Văn Tớp cho rằng với những sinh viên nếu vừa ra trường mà làm không liên quan đến ngành đào tạo thì thật đáng tiếc, nhất là tốt nghiệp ở những trường đào tạo chuyên môn sâu.
Nhưng nếu những người đã đi làm một thời gian rồi chuyển sang ngành khác làm do họ thấy phù hợp hơn thì lại là chuyện khác. Chính vì vậy, các trường ĐH khi khảo sát cũng cần chú ý đến tiêu chí này để có những định hướng cho người học.
Trong khi đó, theo quan điểm cá nhân của ông Trần Khắc Thạc, Phó trưởng phòng Đào tạo, trường ĐH Thủy lợi, SV ra trường làm không đúng ngành đào tạo là chuyện bình thường, không nhất thiết phải học gì làm nấy. Vì các trường ĐH đào tạo cho SV nền kiến thức cơ bản để xử lý công việc. "Làm đúng ngành cũng tốt nhưng không làm đúng ngành cũng không sao. Học là một chuyện, nhưng có những người lại làm việc theo sở thích, đam mê lại là chuyện khác", ông Thạc nói.
Hiện nay, theo tìm hiểu của phóng viên, các trường ĐH cũng đã nhìn nhận được vai trò của việc kết nối với doanh nghiệp để tránh lạc hậu cho SV đồng thời đây cũng là cơ hội hướng nghiệp cho sinh viên trước khi ra trường. PGS.TSKH. Vũ Hoàng Linh, Hiệu trưởng trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội cho rằng doanh nghiệp cần nguồn nhân lực, trong khi SV từ năm thứ 3, thứ 4 đã có thể tham gia một số công việc trong dự án thực tế của doanh nghiệp.
Tuyển dụng những SV này sau khi tốt nghiệp, các doanh nghiệp sẽ không mất thời gian và chi phí đào tạo, bởi các em đã có giai đoạn thực tập, làm việc thực tế tại chính những doanh nghiệp đó. Tham gia thực tập tại các doanh nghiệp, SV có cơ hội để nhìn nhận lại việc lựa chọn ngành nghề của mình cho tương lai sau khi tốt nghiệp.
Sinh viên đại học có việc làm sau 6 tháng tốt nghiệp đạt 80% Đây là số liệu thống kê mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra về tình hình việc làm của sinh viên đại học sau khi tốt nghiệp ra trường. Ảnh minh họa. Theo đó, đã có 80% số sinh viên có việc làm 6 tháng sau khi tốt nghiệp các cơ sở giáo dục đại học trong năm 2019. Bên cạnh...