‘Sao chổi quỷ’ lao về phía Trái Đất, bùng nổ và mọc sừng
Sao chổi quỷ 12P/Pons-Brooks vừa bùng nổ lần thứ 3 trong vòng 5 tháng, khiến hình dạng nó trông như mặt một con quỷ có sừng rực sáng.
Vụ bùng nổ cách Halloween không xa và hình dạng quái dị khiến các nhà khoa học đặt biệt danh cho 12P/Pons-Brooks là “ sao chổi quỷ”.
Nó là một sao chổi có chu kỳ 71 năm, đang trên đường lao tới đ.iểm gần Mặt Trời sau hàng thập kỷ vắng bóng.
“Sao chổi quỷ” 2P/Pons-Brooks sau khi bùng nổ – Ảnh: Eliot Herman
Hành trình này sẽ đưa nó lướt ngang qua Trái Đất với cú tiếp cận gần nhất với Mặt Trời xảy ra vào ngày 21-4-2024, cú tiếp cận gần nhất với Trái Đất xảy ra ngày 2-6-2024.
Với tính chất “có một không hai”, sao chổi này đã liên tiếp bùng nổ vào giữa tháng 7 và đầu tháng 10.
Nó là một sao chổi dạng “núi lửa băng”, nhân gồm một lớp vỏ cứng, băng giá chứa đầy băng, khí, bụi. Quanh nhân là một đám mây mờ gọi là coma (đầu sao chổi), vốn tạo nên từ vật liệu rò rỉ từ trong nhân.
Video đang HOT
Khác biệt với các sao chổi loại khác, các sao chổi “núi lửa” sẽ bị nóng phần nhân khi đến gần Mặt Trời, gây ra áp suất tích tụ.
Khi áp suất đủ mạnh, lớp vỏ của nhân này nứt ra và phun ruột băng giá của nó đi khắp nơi, khiến nó sáng rực rỡ lên vì quầng coma gia tăng đột ngột phản chiếu nhiều ánh sáng Mặt Trời hơn về phía Trái Đất.
12P/Pons-Brooks phun trào cực kỳ dữ dội, trong đó vụ phun trào ngày 20-7 đã được xem xét chi tiết. Đó là vụ bùng nổ đầu tiên của “sao chổi quỷ” này sau 69 năm yên tĩnh, đã khiến quầng coma mở rộng hơn 7.000 lần so với hạt nhân.
Vụ bùng nổ thứ hai lớn hơn nhưng chưa được tính toán chi tiết. Cả hai vụ đều khiến sao chổi này mọc sừng sau khi vầng sáng này dịu đi bớt.
Theo nhà thiên văn Richard Miles từ Hiệp hội Thiên văn Anh ( BAA), hình dạng “mặt quỷ” của quầng coma có thể do chính hạt nhân của sao chổi, khiến khí thoát ra mạnh hơn ở vài điểm, tạo nên hai chiếc sừng.
Theo nhà thiên văn nghiệp dư Eliot Herman – người đã quan sát cả 2 vụ bùng nổ, vụ bùng nổ thứ hai khiến sao chổi quỷ sáng gấp 100 lần so với bình thường.
Trong khi đó, vụ bùng nổ thứ ba kéo dài từ ngày Halloween cho đến ngày hôm sau, kết quả là một quả cầu sáng hình quỷ có sừng tiến về Trái Đất suốt những ngày đầu tháng 11 như một trò nghịch ngợm nhân “lễ hội ma quỷ”.
'Hành tinh thứ 9' Theia lộ diện ngay bên trong Trái Đất
Các nhà khoa học Mỹ - Trung Quốc đã kết nối hai bí ẩn lớn liên quan đến sự hình thành Trái Đất: Vụ va chạm với hành tinh giả thuyết Theia và hai vùng vận tốc cực thấp sâu trong lớp phủ.
Các mô phỏng mới dẫn đầu bởi nhóm nghiên cứu từ Viện Công nghệ California (Caltech - Mỹ) chỉ ra rằng tàn tích hành tinh cổ đại Theia ngoài những vật liệu vụn đã hòa lẫn vào Trái Đất và Mặt Trăng còn có 2 mảnh lớn, nguyên vẹn, đang chôn sâu trong lòng địa cầu.
Vụ va chạm của Theia với Trái Đất "Gaia" sơ khai - Ảnh đồ họa: Hernán Canẽllas
Hành tinh Theia - được đặt theo tên nữ thần Theia trong thần thoại Hy Lạp, mẹ của nữ thần Mặt Trăng Selene - là một vật thể giả thuyết to cỡ Sao Hỏa, từng là một hành tinh độc lập của hệ Mặt Trời.
Giả thuyết cho rằng nó đã va chạm với Trái Đất sơ khai vào 4,5 tỉ năm trước và bị xóa sổ. Vật liệu của hai hành tinh hòa trộn với nhau, với các mảnh vỡ văng lên quỹ đạo kết tụ thành Mặt Trăng.
Trong khi đó, "vùng vận tốc cực thấp" là hai cấu trúc bí ẩn to cỡ lục địa, nằm ở dưới đáy sâu của lớp phủ Trái Đất (là lớp bên dưới lớp vỏ) bên dưới châu Phi và Thái Bình Dương, được phát hiện từ những năm 1980 thông qua dữ liệu địa chấn.
Chúng hay được gọi là "đốm màu", với màu sắc khác biệt được thể hiện trong các bản đồ lập thể mô tả "nội thất" hành tinh.
Có nhiều giả thuyết xung quanh hai "đốm màu" này. Có hai giả thuyết nổi trội nhất: Chúng là tàn tích của các mảng kiến tạo cổ đại, hoặc chúng là tàn tích của một thiên thể cổ đại từng trộn lẫn với Trái Đất.
"Vụ va chạm dường như là nguồn gốc của tính không đồng nhất của lớp phủ sơ khai và đ.ánh dấu điểm khởi đầu cho quá trình tiến hóa địa chất của Trái Đất suốt 4,5 tỉ năm" - GS Hongping Deng từ Đài quan sát thiên văn Thượng Hải, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết.
GS Steven Desch của Đại học bang Arizona (Mỹ) tiếp lời: "Mặt Trăng dường như chứa các vật liệu đại diện cho cả Trái Đất và Theia trước va chạm, nhưng người ta từng cho rằng bất kỳ tàn dư nào của Theia đã được xóa bỏ và đồng nhất bởi hàng tỉ năm động lực học".
Vì vậy, nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature này chứng minh rằng các mảnh riêng biệt, nguyên vẹn của Theia vẫn còn tồn tại, được Trái Đất giấu trong lớp phủ, ngay ranh giới với lõi hành tinh.
"Nói cách khác, Trái Đất không chỉ có "đốm màu". Trái Đất còn có các đốm màu ngoài Trái Đất!" - GS Ed Garneo từ Đại học bang Arizona nói.
Theo TS Qian Yuan từ Caltech, nhóm dự tính sẽ phân tích nhiều mẫu đá hơn, kết hợp các mô hình va chạm lớn và mô hình tiến hóa Trái Đất tinh tế hơn nhằm suy ra thành phần vật chất chi tiết và động lực học quỹ đạo của Trái Đất nguyên thủy - được họ đặt tên là "Gaia" - và Theia.
Nghiên cứu này thậm chí có thể là t.iền đề cho các nghiên cứu về sự hình thành và khả năng sinh sống của các ngoại hành tinh ngoài hệ Mặt Trời, theo GS Deng.
Ngoài ra, các phát hiện giúp hoàn thiện một giả thuyết về sự hình thành các hành tinh đá: Mỗi cái do rất nhiều "tiền hành tinh" nhỏ hơn, va chạm với nhau, hòa trộn với nhau mà thành Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất, Sao Hỏa ngày nay.
Theia và Trái Đất "Gaia" sơ khai có thể là đại diện cho các "tiền hành tinh" giả thuyết đó.
Số phận đáng buồn của những hành tinh như Trái đất khi Mặt trời hấp hối Bài 'Tiên lượng nhấn chìm hành tinh trong Hệ thống Rho CrB' là công trình khoa học của Stephen R. Kane làm việc tại Khoa Khoa học trái đất và hành tinh, Đại học California Riverside, đã nêu ra viễn cảnh đáng buồn cho những hành tinh giống như Trái đất. Số phận bi thảm của Trái đất trong tương lai Theo nghiên...
