Sai lầm khiến Steve Jobs mất 31,6 tỷ USD, không lọt top 50 người giàu nhất dù điều hành đế chế giá trị nhất hành tinh
Năm 2011, Apple là công ty giá trị nhất hành tinh trong khi Microsoft còn ở phía sau cả “triệu dặm”. Vậy mà Bill Gates “ngồi” trên núi tiền 50 tỷ USD còn Steve Jobs thậm chí không lọt top 50 người giàu nhất.
Khi Steve Jobs qua đời, ông sở hữu khối tài sản 10,4 tỷ USD, trong đó giá trị cổ phiếu Apple mà Jobs nắm giữ chỉ trị giá 2,2 tỷ USD. Người đàn ông được mệnh danh là doanh nhân vĩ đại nhất mọi thời đại thậm chí còn không lọt vào danh sách 50 tỷ phú giàu nhất hành tinh.
Thời điểm năm 2011, Apple là “đứa con cưng” của Thung lũng Silicon và là công ty giá trị nhất thế giới. Trong khi đó, Microsoft còn ở phía sau cả “triệu dặm” vì họ đang phải giải quyết nhiều vấn đề liên quan đến Windows 8. Vậy mà lúc đó, Bill Gates vẫn “ngồi” trên một núi tiền trị giá 50 tỷ USD và nắm giữ vị trí người giàu nhất hành tinh trong nhiều năm liền.
Steve Jobs và Bill Gates.
Vậy tại sao lại có sự tương phản rõ rệt như vậy giữa hai thiên tài đứng đầu hai tập đoàn công nghệ khổng lồ này? Chỉ tính riêng về mặt tài sản, mọi người đều có thể nhận ra rằng Gates là một doanh nhân thành công hơn Jobs rất nhiều. Trên thực tế, sự khác biệt đó được cho là xuất phát từ những quyết định không hoàn hảo trong khoảng thời gian đen tối nhất của sự nghiệp của Jobs, khiến ông mất khoảng 31,6 tỷ USD.
Năm 1985, Jobs rời Apple do bất đồng với CEO thời bấy giờ là John Sculley. 12 năm sau, ông mới trở lại Apple. Đáng lẽ ra, Jobs đã có một di sản ấn tượng hơn nếu không có sự ra đi với những quyết định cảm tính đó. Ngoài học hỏi từ thành công, chúng ta cũng nên học hỏi từ thất bại của vị tỷ phú này bởi ngay cả những người giỏi nhất cũng có lúc mắc sai lầm.
Vị tỷ phú nóng nảy
Steve Jobs được đánh giá là một bậc thầy trong nghệ thuật bán hàng. Ông từng thuyết phục John Sculley rời Pepsi và trở thành CEO Apple vào năm 1983 với câu nói ấn tượng: “Bạn muốn bán nước có gas trong suốt phần đời còn lại hay muốn đi cùng tôi và thay đổi thế giới?”.
Jobs là người có cá tính mạnh mẽ và muốn mọi thứ theo ý mình. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi bất đồng nảy sinh giữa ông và Sculley. Kết quả là Jobs đã thua cuộc. 9 năm sau khi đồng sáng lập Apple, ông phải rời đi. Tuy nhiên, ông vẫn sở hữu 11% cổ phần công ty.
Ông dùng 5 triệu USD để mua Pixar với mục đích biến nó thành “Apple thứ hai”. Đồng thời, ông thành lập công ty máy tính NeXT. Khi không có sự ảnh hưởng của Jobs, giá cổ phiếu Apple tăng nhiều lần trong 10 năm tiếp theo. Và điều này khiến Jobs tức giận.
Steve Jobs (bên trái) và John Sculley.
Ông quyết định bán tất cả cổ phiếu của mình và chỉ giữ lại duy nhất một cổ phiếu để vẫn được nhận báo cáo thường niên của công ty. Jobs đã tự “cắt đứt” mối liên hệ giữa bản thân với những thành quả tại công ty mà mình sáng lập.
Nếu chỉ bán 1-2% của 11% đó, Jobs vẫn đủ tiền để đầu tư cho Pixar và NeXT. Ông có một niềm tin rằng không có mình, Apple sẽ diệt vong. Đó là việc cái tôi và niềm kiêu hãnh bị đặt chưa đúng chỗ.
Video đang HOT
Chưa bao giờ quan tâm đến tiền
“Năm 25 tuổi, tôi sở hữu 100 triệu USD. Tôi quyết định sẽ không để nó hủy hoại cuộc đời mình. Bạn không thể tiêu hết được số tiền đó và tôi không coi của cải là thứ chứng minh cho sự thông minh của mình”. Jobs gần như không quan tâm đến thứ hạng của mình trong bảng xếp hạng tỷ phú và không dùng tiền làm động lực chính.
Chúng ta không phải là Steve Jobs
Hầu hết các doanh nhân đều trải qua ít nhất một lần thất bại và không phải ai cũng trở thành triệu phú hay tỷ phú. Cần có sự chăm chỉ và yếu tố may mắn nhất định để xây dựng một công ty thành công. Theo một thống kê, 20% doanh nhân trên thế giới làm việc 7 ngày/tuần và 57% làm việc 6 ngày/tuần.
Giả sử bạn xung đột với người đồng sáng lập hay cấp trên của mình, điều đó không có nghĩa là bạn không xứng đáng với phần thưởng từ thành công trong tương lai của công ty.
Và Jobs cũng vậy. Tuy nhiên, vì sự nóng nảy và cái tôi lớn, ông đã đánh mất cả chục tỷ USD. Với số tiền đó, ông/hoặc những công ty do ông đầu tư/hoặc gia đình của ông có thể sử dụng vào nhiều việc có ích khác nhau.
Đây chính là một bài học dành cho các doanh nhân. Trong bất cứ môi trường nào, đừng để cái tôi và sự ích kỷ cá nhân che lấp lý trí của mình. Về phương diện này, đừng học theo Steve Jobs bởi rất có thể, sau này bạn sẽ hối hận vì ra quyết định trong lúc nóng nảy.
Lý do nhiều đối tác không dám nhắc tên Apple
Nhiều đối tác của Apple xem việc nhắc tên công ty này là điều cấm kị.
Ngày 8/1, Hyundai xác nhận đang đàm phán bước đầu với Apple về kế hoạch sản xuất xe hơi tự lái. Đây là tuyên bố của họ:
"Apple và Hyundai đang thảo luận nhưng vẫn còn trong giai đoạn đầu, chưa có kế hoạch nào được quyết định".
Ngay sau đó, hãng xe Hàn Quốc đưa ra tuyên bố khác, xóa hết những thông tin đề cập đến Apple:
"Chúng tôi được đề nghị hợp tác từ các công ty khác nhau liên quan đến phát triển xe điện tự lái, chưa có quyết định nào được đưa ra vì đàm phán đang trong giai đoạn đầu".
Động thái của Hyundai dường như đến từ chính sách giữ bí mật của Apple đối với nhà cung ứng và đối tác tiềm năng. Các công ty giao dịch với Apple phải tuân thủ quy định bảo mật thông tin nghiêm ngặt, ngay cả khi họ là công ty đại chúng và Apple là khách hàng lớn.
Nhiều đối tác không dám nhắc công khai tên gọi Apple.
"Chưa từng nhắc tên Apple trong công ty"
Dù các thỏa thuận bí mật là điều phổ biến trong lĩnh vực công nghệ, các nhân viên tại Apple cho rằng công ty này coi trọng bí mật hơn cả đối thủ cạnh tranh. Nguồn tin giấu tên cho biết Apple cấm đối tác nhắc tên trước công chúng hoặc truyền thông. Nhân viên cũ của Apple nói rằng yêu cầu bảo mật thông tin của Táo khuyết gồm rất nhiều mục.
Theo bản hợp đồng được công khai bởi GT Advanced Technologies khi làm thủ tục phá sản, Apple từng dọa phạt các nhà cung ứng 50 triệu USD cho mỗi vụ rò rỉ thông tin.
Một số công ty vẫn có thể thảo luận hạn chế về việc kinh doanh với Apple, nếu Apple đã công khai mối quan hệ và được chấp thuận. Một ví dụ là Corning, đơn vị cung cấp kính cường lực cho iPhone, được Apple trả ít nhất 450 triệu USD vào năm 2017 và nêu tên trong thông cáo báo chí.
Tuy nhiên Wendell Weeks, CEO Corning cho biết ông không thoải mái khi nói về mối quan hệ với Apple, đến khi họ được nhắc tên trong lễ ra mắt iPhone 12.
"Phải nói rằng tôi thấy không đúng khi nói ra tên Apple. Tôi không nghĩ rằng mình từng làm điều đó. Chúng tôi sử dụng tên mã khi nhắc đến Apple, và chưa từng nói 'Apple' trong công ty", CEO Corning chia sẻ vào tháng 10/2020. "Nếu nhìn rõ một chút, bạn sẽ thấy mặt tôi hơi ửng đỏ và lo lắng khi đọc to tên họ".
Sự bí mật tại Apple gắn với đồng sáng lập Steve Jobs.
Bí mật là điều quan trọng nhất với Apple
Quy tắc giữ kín thông tin của Apple là một trong những khía cạnh quan trọng của công ty. Một số nhân viên tại Thung lũng Silicon chỉ gọi Apple là "Fruit Company" (công ty trái cây). Năm 2011, Apple còn bán một chiếc áo tại cửa hàng lưu niệm với dòng chữ "I visited the Apple campus. But that's all I'm allowed to say" (tạm dịch: Tôi đã ghé trụ sở Apple. Nhưng đó là tất cả những gì được phép nói).
Quy định giữ bí mật tại Apple có thể gắn với đồng sáng lập Steve Jobs. Ông được xem là bậc thầy marketing, luôn tạo bất ngờ trong các lễ ra mắt sản phẩm để giữ sức hút.
Hiện tại, Apple vẫn dựa vào "sự ngạc nhiên và thích thú" trong buổi ra mắt sản phẩm, vốn là chiến lược marketing quan trọng. Cuối năm ngoái, Táo khuyết đã tổ chức 3 buổi livestream để ra mắt Apple Watch, iPhone và máy tính Mac. Cả 3 buổi lễ thu hút hàng triệu lượt xem, những người bật YouTube để theo dõi chia sẻ từ các lãnh đạo về sản phẩm mới.
Đối với Apple, thông tin chi tiết về sản phẩm chưa ra mắt là "một trong những tài sản lớn nhất". Trong tài liệu về hành vi kinh doanh tháng 10/2020, Apple nói rằng nhân viên "cần chọn lọc kỹ" khi tiết lộ thông tin kinh doanh của Apple cho đối tác hoặc nhà cung ứng. Trong khi đó, nhà cung ứng cũng cần tuân theo quy tắc bảo mật của Apple.
Chiếc áo lưu niệm của Apple với dòng chữ "đó là những gì tôi được phép nói".
"Khi có việc cần chia sẻ với nhà cung ứng, đối tác hoặc bên thứ 3, đừng bao giờ 'tự nguyện' nói nhiều hơn những thứ cần thiết để giải quyết công việc. Bất cứ thông tin chia sẻ bên ngoài Apple phải tuân theo thỏa thuận không tiết lộ và bảo mật", chính sách của Apple ghi rõ.
Không chỉ đối tác mà nhân viên Apple cũng được yêu cầu giữ bí mật về sản phẩm chưa ra mắt, thậm chí là trong nội bộ công ty.
"Ngay cả trong công ty, mọi nhân viên bị buộc ký vào các thỏa thuận không tiết lộ thông tin trong các 'buổi họp tiết lộ', chủ yếu nhấn mạnh kỳ vọng của Apple về khả năng giữ bí mật của nhân viên", Matt MacInnis, nhân viên cũ của Apple chia sẻ trên Recode năm 2017.
Tim Cook, khi vẫn còn giữ chức Giám đốc vận hành (COO), từng so sánh bí mật của Apple như ma thuật. "Đó là một phần của sự kỳ diệu tại Apple. Tôi không muốn cho người khác biết ma thuật của chúng tôi vì không muốn nó bị sao chép", ông chia sẻ.
"Khách hàng số một"
Dù phải chấp thuận quy tắc bảo mật thông tin nghiêm ngặt, các nhà cung ứng vẫn muốn giành cơ hội bán hàng cho Apple.
Cirrus Logic, nhà sản xuất chip âm thanh, trong hồ sơ nộp lên Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ (SEC) tháng 8/2020 cho biết Apple chiếm 81% tổng doanh số bán hàng trong năm tài chính trước đó, tương đương 1,28 tỷ USD.
Tuy nhiên, các lãnh đạo Cirrus hiếm khi nhắc đến tên Apple, thậm chí hoàn toàn tránh điều đó trong nhiều năm. Một slide thuyết trình của công ty hồi 2017 chèn nhiều logo của khách hàng, nhưng không có biểu tượng Apple. Thay vào đó, Cirrus để một hình vuông màu nâu với dòng chữ "Khách hàng số một". Gần đây, các nhà đầu tư chỉ nói Cirrus đang cung cấp chip cho 7 hãng smartphone hàng đầu.
Dù có quy định bảo mật thông tin nghiêm ngặt, không ít công ty vẫn muốn bán hàng cho Apple.
Các công ty đại chúng khác cũng sử dụng từ né tránh khi phải nói đến hoạt động kinh doanh với Apple. Trong báo cáo kinh doanh tháng 6/2020, Hock Tan, CEO Boardcom tiết lộ iPhone 12 sẽ ra mắt trễ hơn bình thường.
Tuy nhiên, ông không nhắc đến tên Apple mà chỉ nói đến "khách hàng làm smartphone lớn của chúng tôi tại Bắc Mỹ", ngay cả khi thỏa thuận trước đó với Apple đủ lớn để trình lên SEC.
Thủ tục phá sản của một nhà cung ứng vào năm 2014 cho thấy quy định bảo mật chặt chẽ của Apple. Năm 2013, GT Advanced Technologies đã ký thỏa thuận cung ứng bóng sapphire thô để làm màn hình cho iPhone. Tuy nhiên, GT không thể sản xuất sapphire tại cơ sở của Apple ở Arizona, khiến công ty phá sản và Apple là chủ nợ lớn.
Trong thủ tục phá sản, GT đã trình bản hợp đồng bảo mật, ghi rằng công ty này phải trả Apple 50 triệu USD cho mỗi vụ rò rỉ thông tin. Thỏa thuận đề cập đến 3 hợp đồng bảo mật mà công ty này đã đồng ý với Apple. GT cho biết các điều khoản bảo mật này cũng cần được giữ kín.
Một hợp đồng khác ghi rằng mỗi lần đối tác công khai về Apple đều phải được chấp thuận bằng văn bản. Sau khi hợp đồng 50 triệu USD được tiết lộ, Apple đã giải quyết với GT bằng một thỏa thuận khác, ghi rằng GT cần giữ bí mật về việc "mô tả mối quan hệ của họ với Apple".
Như thường lệ, Apple từ chối bình luận về những thông tin này.
"Tôi đã làm việc cho Apple suốt 22 năm. Đây là những gì Jobs dạy tôi về sự khêu gợi bán hàng là như thế nào" Không nói quá khi đưa ra nhận định Steve Jobs hiểu khách hàng hơn họ hiểu chính mình. Lược dịch từ bài viết được đăng trên Fast Company của Michael Hageloh, cựu giám đốc bán hàng của Apple. Trong 22 năm làm việc cho Apple, tôi ít khi thấy ai buôn bán thứ gì. Với chức vụ điều hành kinh doanh thuộc ban...