Sách giáo khoa được biên soạn và phát hành như thế nào?

Chương trình và sách giáo khoa trải qua nhiều lần thẩm định , thử nghiệm mới được in ấn , phát hành rộng rãi trên cả nước.

Là người nhiều năm tham gia vào các công đoạn biên soạn chương trình , viết sách giáo khoa , PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên chương trình môn Ngữ văn phổ thông, cho biết để có được một bộ sách giáo khoa, trước hết phải có chương trình. Nói cách khác, sách giáo khoa là hình thức cụ thể của chương trình sách giáo khoa.

Chương trình có trước

Theo PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, chương trình hiện hành bắt nguồn từ năm 2000, khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 40 yêu cầu đổi mới sách giáo khoa. Chính phủ cụ thể hóa những yêu cầu đổi mới và ban hành dự án viết sách giáo khoa mới.

Một hội đồng biên soạn chương trình sẽ được Bộ GD&ĐT thành lập với nhiều giáo sư, tiến sĩ ở những lĩnh vực khác nhau chia ra thành nhiều tiểu ban phụ trách việc biên soạn chương trình.

Mỗi tiểu ban sẽ được phân công viết chương trình cho một môn học cụ thể. Chương trình các môn được biên soạn phải trải qua 3 lần thẩm định của hội đồng.

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình môn Ngữ văn. Ảnh: NVCC.

Đặc biệt, các thành viên trong hội đồng biên soạn chương trình sẽ không có mặt trong hội đồng thẩm định để đảm bảo tính khách quan , công bằng.

Sau khi chương trình được thông qua, Bộ GD&ĐT sẽ chọn tổng chủ biên , nhóm chủ biên và yêu cầu các cơ quan liên quan giới thiệu các tác giả viết sách . Trên cơ sở đó, tổng chủ biên chương trình sẽ lựa chọn tác giả và phân công việc biên soạn sách giáo khoa từng cấp cho từng nhóm tác giả.

Sau khi hoàn thành công tác biên soạn sách giáo khoa, sẽ có một hội đồng thẩm định kiểm tra kỹ lưỡng trước khi thông qua và đưa sách đi dạy thử nghiệm.

Công tác thử nghiệm sách giáo khoa mới sẽ diễn ra trong 2 năm ở một vài vùng miền khác nhau. Giáo viên dạy thử chương trình sách giáo khoa mới, góp ý sửa đổi bổ sung qua từng năm. Kết thúc quá trình trên, sách giáo khoa mới sẽ được triển khai đại trà trên cả nước.

Cùng với quyết định triển khai đại trà sách giáo khoa mới, Bộ GD&ĐT cũng sẽ có quyết định yêu cầu Nhà xuất bản Giáo dục -đơn vị chuyên trách in ấn, phát hành sách giáo khoa – dựa trên bản thảo Bộ GD&ĐT đã thông qua để thực hiện việc in ấn và phát hành.

GS Đỗ Ngọc Thống cho biết quy trình trên đã có từ lần cải cách giáo dục năm 1980 với cấp tiểu học và từ năm 1989 đối với cấp trung học phổ thông.

Chống độc quyền sách giáo khoa

Năm 2019, dự kiến học sinh cả nước sẽ được học bộ sách giáo khoa mới. Tuy nhiên, lần này đổi mới này sẽ có một chương trình nhưng với nhiều bộ sách giáo khoa.

GS Đỗ Ngọc Thống cho rằng đây là một cách xóa bỏ cơ chế độc quyền trong việc ban hành sách giáo khoa lâu nay, đi cùng với đó là những lo ngại vì đây là lần đầu tiên Việt Nam thực một chương trình với nhiều bộ sách giáo khoa.

Dự kiến năm 2019, học sinh cả nước sẽ được học sách giáo khoa mới.

Theo đó, cuối tháng 8 năm nay, chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ được thông qua. Sau đó các cá nhân, đơn vị có nhu cầu sẽ đăng ký tham gia viết sách dựa trên chương trình đã có.

Điểm mới của lần này là công tác thí điểm sách giáo khoa sẽ được thực hiện song song cùng với giai đoạn viết sách. Nghĩa là vừa viết sách giáo khoa, vừa thử nghiệm để chỉnh sửa, bổ sung, khi hoàn thành sẽ triển khai đại trà.

Nói về việc thiếu sách giáo khoa đầu cấp ở thời điểm sắp khai giảng năm học mới, ông Thống cho rằng đây chỉ là hiện tượng cục bộ và dễ dàng khắc phục.

“Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc thiếu sách giáo khoa lớp 1 và lớp 6 ở một số tỉnh thành. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là hiện tượng cục bộ ở một vài địa phương và Nhà xuất bản Giáo dục cũng đã có phương pháp khắc phục”, ông Thống nói.

Theo Zing