Ranh giới trong đổi mới phương pháp dạy học

Việc một giáo viên dạy môn Ngữ văn của một trường ở quận 12, TPHCM vừa bị đình chỉ dạy học một năm, chuyển công tác từ giáo viên chủ nhiệm qua làm nhân viên thư viện vì cho học sinh lớp 11 tái hiện cảnh nhạy cảm trong một hoạt động sân khấu hóa tác phẩm văn học diễn ra tại lớp học, đã khiến dư luận hoang mang đặt câu hỏi: “Đâu là ranh giới trong đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên?”.

Sự việc xảy ra khi thầy giáo P.Q.Đ., giáo viên dạy môn Ngữ văn lớp 11B4 cho học sinh tái hiện cảnh nhân vật Tám Bính bị cưỡng bức (trong tác phẩm Bỉ vỏ của nhà văn Nguyên Hồng) và nhân vật Xuân tóc đỏ ân ái cùng cô Tuyết (tác phẩm Số đỏ của nhà văn Vũ Trọng Phụng).

Cả hai phân đoạn này đều được học sinh dùng thủ pháp sân khấu hóa quen thuộc, sử dụng màn che kết hợp cùng đèn chiếu để lột tả nội dung tác phẩm. Giáo viên cho rằng, đây là cách dạy thể hiện được tính nhân văn, vừa mang màu sắc nghệ thuật vừa không làm mất đi tính hiện thực phê phán vốn có trong các tác phẩm.

Cô giáo Bùi Thị Thư, giáo viên toán, Trung tâm Giáo dục thường xuyên số 1 (quận Sơn Trà, Đà Nẵng)

Với học sinh, các em cũng cho rằng việc sân khấu hóa những đoạn trích này là cần thiết, nếu cắt đi sẽ không lột tả được số phận của nhân vật. Khi đóng, các em cũng hết sức bình thường, không có chuyện đụng chạm, dung tục giữa nam và nữ. Tuy nhiên, nhà trường cho rằng, những cảnh nhạy cảm này là vượt quá giới hạn sáng tạo, quá táo bạo, không phù hợp với lứa tuổi học sinh.

Kết quả tại cuộc họp lấy ý kiến hội đồng sư phạm nhà trường: 51,92% ý kiến đồng tình với hình thức kỷ luật, còn lại 48,08% giáo viên không có ý kiến hoặc ủng hộ thầy giáo này. Điều này phần nào cho thấy ranh giới của sự sáng tạo trong phương pháp dạy học của giáo viên còn phụ thuộc vào đánh giá cảm tính, có thể làm thui chột động lực sáng tạo của giáo viên. Liệu sẽ có thêm bao nhiêu giáo viên khác dám mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học khi nó đi đôi với sự mạo hiểm?

Chương trình giáo dục phổ thông mới đang hướng đến sự đổi mới toàn diện về nhận thức, quan điểm của người dạy, trong đó chuyển từ mục tiêu truyền thụ kiến thức sang hình thành năng lực, phẩm chất cho người học. Người thầy phải được “cởi trói” hoàn toàn, thoát hẳn kiểu dạy học từ chương không còn phù hợp với yêu cầu đổi mới theo hướng năng động và sáng tạo.

Chúng ta triển khai phương pháp dạy học theo dự án gần 10 năm qua với mục tiêu tạo cơ hội cho học sinh, giáo viên phát huy tinh thần tự học và sáng tạo, nhưng cũng trong 10 năm đó, tinh thần sáng tạo cũng nhiều khi bị trói chặt bởi các quy định về kiểm tra, đánh giá.

Tại buổi họp trực tuyến mới đây về triển khai chương trình tập huấn dành cho giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục để triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, đại diện nhiều tỉnh, thành phố cho biết, hiện nay giáo viên vẫn được quy định định mức số tiết dạy/tuần, trong khi chương trình phổ thông mới hướng đến phát triển một số môn tích hợp, phương pháp dạy học theo chủ đề.

Giải đáp băn khoăn này, ông Hoàng Đức Minh, Cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD-ĐT), cho biết, cơ quan này đang tổ chức rà soát, nghiên cứu để xác định lại định mức biên chế giáo viên cũng như một số quy định về thời lượng giảng dạy, đảm bảo tính linh hoạt, phát huy tối đa sáng tạo của giáo viên.

Đây được xem là một trong những bước chuẩn bị nhằm thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Tuy nhiên, trong khi chờ đợi những chuyển biến căn cơ từ những hướng dẫn, chỉ đạo của bộ, các cán bộ quản lý cần chú ý hơn nữa việc động viên, khuyến khích tinh thần đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên trên cơ sở phát huy năng lực, phẩm chất cho người học; cùng với đó vai trò hỗ trợ của các tổ chuyên môn cũng phải đẩy mạnh để giáo viên không “đơn thương độc mã” trong đột phá sáng tạo.

THU TÂM

Theo Sài Gòn Giải Phóng