Quyền im lặng của bị can, bị cáo đã được nhiều nước trên thế giới thực hiện từ lâu, nhưng ở Việt Nam đang được thảo luận, nhiều kiến nghị sớm luật hóa quyền im lặng. Thực thi quyền im lặng của bị can, bị cáo là một trong những giải pháp quan trọng để chống oan sai, ép cung, n.hục h.ình…
Ông Nguyễn Thanh Chấn (áo trắng) được minh oan sau 10 năm tù tội.
Ảnh: Xuân Long
Ở nhiều nước trên thế giới, hầu hết người bị bắt, tạm giữ, tạm giam, bị can, bị cáo đều có luật sư bào chữa ngày từ giai đoạn đầu. Họ có quyền im lặng, không phải khai báo bất kỳ việc gì khi chưa có luật sư. Ở Việt Nam, rất nhiều bị can, bị cáo không có luật sư bào chữa, cộng thêm việc nhận thức pháp luật của họ rất hạn chế và quyền im lặng thì đang bị lặng im.
Hiến pháp năm 2013 quy định “Người bị bắt, tạm giữ, tạm giam, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa”. Nhưng trên thực tế, luật sư thường bị làm khó khi tiếp xúc với thân chủ ngay từ khi bị bắt, tạm giữ, tạm giam. Thủ tục hành chính rườm rà, sự thiếu hợp tác giữa cán bộ điều tra với luật sư là vấn đề được nói nhiều, nhưng chưa giảm được bao nhiêu.
Pháp luật hình sự quy định nghĩa vụ chứng minh tội phạm thuộc về cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng, nhưng lại quy định việc khai báo không thành khẩn của bị can, bị cáo là tình tiết tăng nặng khi lượng hình phạt.
Nguyên tắc suy đoán vô tội là một trong những nguyên tắc cơ bản của pháp luật hình sự để đảm bảo quyền công dân, chống oan sai, nhưng thực tế, định kiến buộc tội đôi khi nhiều hơn gỡ tội. Tình trạng nhiều vụ án hình sự trên cả nước bị hủy, sửa hoặc tuyên vô tội đã cho thấy, nguyên tắc suy đoán vô tội không phải lúc nào cũng được thực thi ở tất cả các giai đoạn tố tụng.
Pháp luật hình sự còn nhiều hạn chế, đặc biệt là chưa luật hóa quyền im lặng của bị can, bị cáo. Quyền im lặng của bị can, bị cáo là chế định pháp lý tiến bộ mà pháp luật hình sự nhiều nước trên thế giới thực thi. Thực thi quyền im lặng sẽ chống lại việc lạm quyền, hành xử không đúng pháp luật của cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng.
Chưa luật hoá quyền im lặng, vì bị ép cung, n.hục h.ình, cho nên bị can đành phải nhận tội, khai báo theo gợi ý của điều tra viên. Ra tòa, các bị cáo thường phản cung, thậm chí là tố cáo việc bức cung, n.hục h.ình, nhưng rất tiếc, lời tố cáo của các bị cáo chỉ như “đá ném ao bèo”, Hội đồng xét xử giải thích qua rồi xét xử theo kiểu “án tại hồ sơ”.
Để không xảy ra những vụ án oan như vụ ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang; vụ bức cung, n.hục h.ình ở Phú Yên; Hà Nội..v.v. thì cần sớm luật hóa quyền im lặng của bị can, bị cáo. Hiến pháp 2013, bộ luật gốc được thực thi với rất nhiều điểm mới và tiến bộ liên quan đến việc bảo đảm quyền con người, thì không có gì mà “treo” quyền im lặng của bị can, bị cáo./.
Theo Đức Việt
Báo Đảng Cộng sản
Tin mới nhất
Trộm xe máy ở T.iền Giang, chạy qua Long An thì bị bắt
10:18:39 03/07/2024
Nhận được thông tin cần hỗ trợ từ Công an tỉnh T.iền Giang, Công an xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An đã đón chặn và bắt giữ thành công đối tượng trộm cắp xe máy.
Bắt 3 thanh thiếu niên trộm két sắt tại cửa hàng điện thoại
10:04:49 03/07/2024
Các đối tượng còn khai nhận, trước khi gây ra vụ trộm cắp ở thành phố Tam Điệp còn gây ra nhiều vụ trộm cắp tài sản ở các tỉnh Nghệ An, Hải Dương, Thanh Hóa,...
Tổng giám đốc dụ Việt kiều đầu tư hơn 20 tỷ đồng rồi chiếm đoạt
09:09:42 03/07/2024
Trước đó, vào năm 2003, thông qua quan hệ xã hội, ông Triệu Trọng A. (SN 1966, Việt kiều Canada) quen biết với ông Nguyễn Văn Dũng. Thời điểm đó, ông Dũng là Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và Sản xuất Hưng Lộc Phát.
Khởi tố 2 bị can vì hủy hoại rừng tự nhiên ở Bắc Giang
23:34:21 02/07/2024
Hôm (1/7), Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang vừa ra quyết định khởi tố bị can Triệu Văn Đông (SN 1983) và vợ là Triệu Thị Tuyên (SN 1984), cùng trú tại thôn Vua Bà, xã Trường Sơn về tội Hủy hoại rừng.
Người phụ nữ được Trịnh Văn Quyết đặc biệt tin tưởng sắp hầu tòa
23:30:31 02/07/2024
Cáo trạng xác định, bị can Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FLC, là cổ đông sáng lập và giữ chức Chủ tịch HĐQT Công ty Chứng khoán BOS từ ngày 11/1/2011 đến ngày 20/8/2013.
Môi giới xuất khẩu lao động trái phép dưới vỏ bọc nhà tu hành
20:48:11 02/07/2024
Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Hà Tĩnh vừa phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ liên quan phát hiện, ngăn chặn đường dây tổ chức, môi giới đưa người ra nước ngoài lao động trái pháp luật dưới vỏ bọc là các nhà tu hành.
Lãnh 15 năm tù vì g.iết n.gười rồi bỏ trốn sau 23 năm
20:41:13 02/07/2024
Sáng 2/7, TAND tỉnh Kiên Giang đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án hình sự, tuyên phạt bị cáo Nguyễn Tấn Thùy (SN 1964), 15 năm tù về tội g.iết n.gười.
Công an huyện Hoằng Hóa đấu tranh với tội phạm liên quan đến vũ khí
20:18:43 02/07/2024
Trước hành vi nguy hiểm của đối tượng, Công an huyện Hoằng Hóa đã nhanh chóng phối hợp với Công an phường Tào Xuyên, TP.Thanh Hóa triển khai lực lượng vây bắt đối tượng, thu giữ toàn bộ tang vật.
Đại tá "dởm" mạo danh công tác ở Tổng Cục II
18:10:41 02/07/2024
Ngày 30/6 vừa qua, Tổng Cục II (Bộ Quốc phòng) phối hợp với cơ quan chức năng huyện Cái Bè (T.iền Giang) tiến hành kiểm tra, phát hiện ông Tùng mặc quân phục QĐND Việt Nam, cấp hàm Đại tá.
Mở rộng điều tra vụ án xảy ra tại Sở GD&ĐT tỉnh Hà Giang, bắt thêm 3 đối tượng
18:00:23 02/07/2024
Liên quan đến vụ án vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Giang, ngày 2/7, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hà Giang tiếp tục khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với 3 đối tượng để mở rộng...
Bị nhắc nhở vì nẹt pô, nhóm thanh niên dùng h.ung k.hí tấn công Công an xã
17:47:06 02/07/2024
Quá trình di chuyển, đối tượng không đội mũ bảo hiểm, sử dụng xe máy gắn ống pô tự chế gây ra tiếng nổ lớn, những người đang có mặt tại sân bóng đều có ý kiến nên đồng chí Quân đã lên tiếng nhắc nhở.
Tài xế điều khiển xe buýt 2 tầng vượt đèn đỏ bị tước quyền sử dụng GPLX
17:40:55 02/07/2024
Trong lúc chở khách du lịch tham quan TP Hồ Chí Minh bằng xe buýt 2 tầng, tài xế H. đã cho xe vượt đèn đỏ khiến người dân và cả du khách trên xe bức xúc...