Quay cuồng với “ma trận” sách tham khảo

Đầu năm học mới cũng là thời điểm thị trường sách tham khảo được hâm nóng. Nắm bắt tâm lý của phụ huynh muốn lựa chọn một bộ sách tốt cho con em, nhiều nhà xuất bản tung ra đủ loại mẫu mã bắt mắt cho dù nội dung phần lớn là “đạo” của nhau.

Nếu như bộ sách giáo khoa (SGK) hiện hành chỉ do nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam “độc quyền” in ấn thì đối với sách tham khảo (STK) lại trái ngược. Các NXB đua nhau in sách để kiếm lợi nhuận với những hình thức đánh vào tâm lý phụ huynh. Cùng một chủng loại STK nhưng giá cả có độ “vênh” nhất định tùy thuộc vào chất lượng giấy dùng để in, nội dung…

Ở địa bàn Hà Nội có không ít NXB hiện hành nhưng các đầu sách STK của tác giả phía Nam vẫn ùn ùn đổ bộ vào các hiệu sách thủ đô. Lướt qua nội dung không khó để phát hiện ra một điều: phần lớn các STK đều có nội dung tương đồng nhau, chỉ khác về cách trình bày, diễn đạt…

“Siêu” giảm giá để hút phụ huynh

Tại nhiều nhà sách ở Hà Nội, không khó để nhìn thấy những tấm bảng thông báo giảm giá STK từ 10-30%, thậm chí có nơi giảm 50%. Giải thích về sự “hào phóng” này, một bậc phụ huynh chia sẻ: “Tôi đi tìm STK môn Toán lớp 3 cho đứa cháu mà tính số lượng đầu sách lên đến hàng chục cuốn. Mẫu mã đa dạng và bắt mắt. Tuy nhiên nội dung nhiều cuốn trùng lặp và có “sạn”. Với việc viết STK theo kiểu “đạo” thế này thì giá thành có giảm xuống 60% thì họ vẫn có lời”.

Phụ huynh rối bời khi lựa chọn sách tham khảo cho con.

Tại cửa hàng sách của công ty Sách thiết bị và xây dựng trường học Hà Nội tại địa chỉ 45B Lý Thương Kiệt, chị Huê có con học lớp 5 rối bời trước “rừng” STK. Chị chia sẻ: “May mà mình cũng có lướt qua SKT và cũng đôi chút kiến thức để tìm hiểu các đầu sách. Mặc dù nhiều người không thích STK của tác giả phía Nam nhưng mình lại thấy phù hợp bởi cách viết dễ hiểu dù là từ ngữ hơi “lệch” với người ngoài này một chút. Tất nhiên mình cũng chỉ chọn các đầu sách do NXB uy tín và các tác giả có tên tuổi. Thường thì họ là giảng viên các trường ĐH Sư phạm”.

Theo một nhân viên của công ty Sách thì việc đưa STK vào cửa hàng cũng có sự sàng lọc. Phần lớn các cửa hàng sách ở Hà Nội vẫn ưu tiên các đầu sách của tác miền Bắc. Các đầu sách thường được các công ty đặt hàng với các tác giả ưu tín dựa trên số lượng đầu STK được phụ huynh “ưa chuộng” hàng năm. Tuy nhiên vài năm trở lại đây, nhiều nhà sách phía Nam cũng đã phát triển cơ sở ra phía Bắc nên thị trường STK các trở lên phong phú thậm chí là là “bát nháo”.

Cô Phạm Thị Yến – Hiệu trưởng Trường tiểu học Thành Công B (Hà Nội) tâm sự: “Hiện nay STK quá phong phú vì thế ngay cả giáo viên muốn tìm được một đầu sách phù hợp để phục vụ cho việc giảng dạy không đơn giản một chút nào. Đối với STK thì việc có “sạn” không phải là điều gì đó đặc biệt bởi chỉ do 1-2 tác giả đảm nhận”. Cũng theo cô Yến, phụ huynh nên thận trọng khi mua STK bởi nếu nội dung, kiến thức không chính xác sẽ làm ảnh hưởng đến việc học hành của các em.

Chọn STK như thế nào?

Có một điều dễ nhận thấy đó là hoạt động liên kết xuất bản hiện nay dường như bị tư nhân thao túng, lũng đoạn, chủ yếu vì mục tiêu lợi nhuận, từ đó cho ra đời không ít những đầu sách kém chất lượng, có nhiều STK sai về kiến thức cơ bản thuộc các môn học vẫn được bán ngoài thị trường.

Giải thích về những sai sót này, ông Ngô Trần Ái – Tổng giám đốc NXB Giáo dục Việt Nam phân tích: “Chủ yếu do một số đối tác tư nhân làm và liên kết với một số nhà xuất bản mà các NXB ấy không kiểm soát được nội dung chuyên môn của sách, do không có biên tập viên chuyên ngành, hoặc do không tuân thủ đầy đủ quy trình biên tập và đọc duyệt bản thảo”.

Ông Ái cũng cho rằng, STK giáo dục thuộc ngạch sách giáo dục, nhưng nội dung lại không do ngành giáo dục quản, mà dường như thả nổi. Bên cạnh sách sai kiến thức là hiện tượng sao chép, xào xáo, vi phạm bản quyền sách của NXB khác…

Sách tham khảo có nhiều “sạn” nên phụ huynh cần thận trọng khi lựa chọn.

Chia sẻ về chia sẻ về cách chọn STK, cô Phạm Thị Yến đưa ra lời khuyên: “Hầu hết các trường đều có hướng dẫn, giới thiệu sách cho các bậc phụ huynh. Bên cạnh đó với công tác thư viện thì giáo viên luôn phải kiểm tra các đầu sách phù hợp vì thế các bậc phụ huynh nên tham khảo ý kiến trước khi quyết định mua STK”. Theo kinh nghiệm của cô Yến, các STK “ít sạn” nhất thường là các nhóm tác giả đến từ các trường ĐH Sư phạm.

Còn ông Ngô Trần Ái đưa ra lời khuyên nên chọn những tác giả viết STK đồng thời là tác giả SGK những tác giả nổi tiếng quen thuộc, được xã hội và nhà trường đánh giá cao. Trong việc này, nếu có sự tư vấn của các thầy cô giáo thì càng tốt. Nên chọn các NXB chuyên xuất bản sách giáo dục, có truyền thống và kinh nghiệm xuất bản sách giáo dục những NXB làm ăn nghiêm túc, có uy tín, được xã hội và nhà trường đánh giá cao. Việc này nếu có sự góp ý của thầy cô giáo của các cháu thì càng tốt.

S.H

Theo dân trí