Quán thanh xuân tháng 3: Bồi hồi chuyện những người quê ra phố

Câu chuyện của những khách mời, những nghệ sĩ từ nhiều miền quê đến lập nghiệp ở Thủ đô Hà Nội đã mang đến cho Quán thanh xuân rất nhiều cảm xúc.

Sau năm 1975, đất nước bước vào thời kỳ xây dựng và phát triển. Được sự chắt chiu, khuyến khích của bố mẹ, thế hệ 6x,7x lên thành phố để học tập, sinh sống, làm việc, mang theo cả nét đặc trưng riêng có của vùng quê mình.

Dĩ nhiên, lý do cơ bản nhất để đến với thành phố chính là giấc mơ thoát ly, mang theo hy vọng cuộc đời sẽ thay đổi. Nhưng mỗi người có một lý do cụ thể khác nhau và câu chuyện của những sự ra đi ấy bao gồm nhiều cảm xúc, xen lẫn kịch tính. Đó là điều khán giả được biết qua chia sẻ của những vị khách mời của Quán thanh xuân tháng 3.

Ra phố: Bỡ ngỡ, khám phá và tồn tại

NSND Trọng Trinh được gửi lên Hà Nội khi vừa 18 tháng. Sống từ nhỏ giữa đất thành phố thế nhưng anh vẫn ấn tượng với hình ảnh trai phố thời đó về làng – những chàng áo sơmi trắng, dép nhựa, cài bút kim tinh, bật đài oang oang đi từ đầu làng đến cuối làng.

MC Thảo Vân kể câu chuyện đã từng suýt đi theo con đường văn công nhưng rồi số phận xen vào, chị trở thành người duy nhất trong gia đình có 8 anh chị em lên thành phố học đại học Sư phạm Ngoại ngữ. Quyết định đó lại là của người anh rể Thảo Vân, một người từng du học Nga.

NSND Thanh Ngoan 13 tuổi lên Hà Nội lần đầu. Chị khi nào cũng đinh ninh lời dặn của bố mọi điều đều phải theo tổ chức. Còn với nhà báo Quỳnh Hương, Hà Nội đặc trưng ở mùi phố, cái mùi mà vừa qua cầu Long Biên chị đã có thể cảm nhận được. Trong đó bao gồm cả mùi bếp dầu, mùi tủ lạnh… những đồ vật mà ở quê thời đó còn lạ lẫm.

Lên Hà Nội để học đại học, những ngày đầu tiên của thời sinh viên chính là những ngày bỏ học, tự đạp xe đi khắp nơi để khám phá, hít hà… mùi Hà Nội. MC Thảo Vân thì giữ nguyên ấn tượng về người Hà Nội khi lần đầu đến nhà thày cô giáo người Hà Nội ăn bữa cơm ngon chưa từng thấy, nhưng mà “cái gì cũng ít, đặc biệt là thịt. Người Lạng Sơn không bao giờ bày những đĩa thịt bé xíu như thế”.

Nhà báo Hồ Viết Thịnh lần đầu tiên lên Hà Nội nhập học và vẫy xe buýt, tự hỏi tại sao xe không dừng lại, phải mất 2 năm anh mới làm quen được với mạng lưới giao thông của Thủ đô.

Lần đầu tiên khán giả được biết đến câu chuyện của ca sĩ Phương Thanh, cô bé Núi Nưa năm nào mới 4 tuổi đã được cha thả lên một chuyến tàu vào Nam, qua… cửa sổ. Cuộc sinh tồn hình như đã bắt đầu từ khi đó, bởi vậy giọng hát của Phương Thanh sau này chất chứa những nỗi niềm dĩ vãng, cả sự căng mình bươn chải để có thể vươn lên giữa đất thành phố nhiều thử thách.

Sau những bỡ ngỡ ban đầu, là những bươn chải mưu sinh. Ca sĩ Phương Thanh dù gia đình đã mua được căn nhà giữa đất thành phố nhưng vẫn phải làm đủ nghề để bám trụ nơi thành phố: bố bơm xe ở đầu ngõ, mẹ may quần áo cho văn công. Bản thân Phương Thanh cũng từng làm quen với công việc bán báo, bơm xe.

Giữ chất quê, nỗi nhớ quê luôn là động lực để sống trong hiện thực

Những nét đặc trưng ấy tạo nên nhiều câu chuyện khóc, cười, kỷ niệm, thói quen không thể hoặc không muốn từ bỏ. Trên tất cả là sự tự hào về nét văn hoá đặc trưng từng vùng miền, tô thêm những sắc màu rực rỡ cho nơi phố thị sôi động. Và sau này, nét “nhà quê” ấy vẫn được giữ gìn và trân trọng.

NSND Thanh Ngoan từng bị cảm giác nhớ nhà phát khóc, mà phải khóc lén. 6 tháng mới được về, những cô bé nghệ sĩ tương lai sợ nhất là trời mưa, mỗi lần mưa đều khóc vì mưa không nhìn thấy trăng mà lúc nào nhìn trăng cũng nghĩ là bố mẹ đang cùng nhìn.

Những gói quà của mẹ gửi lên thành phố gói bằng lá chuối khô, buộc sợi rơm thơm, dùng hết quà để rơm lại để đỡ nhớ mẹ. Những thói quen “nhà quê” không bỏ: khẩu vị, âm sắc giọng nói, thói quen “tụ tập”, họp hội đồng hương…

Thảo Vân giờ vẫn thích mùi bếp củi, than hoa mẹ dự trữ mùa Đông. NSND Trọng Trinh, thành viên tích cực của Hội Nghệ nhân (người Nghệ An) gặp nhau là nói tiếng Nghệ. Anh kể, mùi quê lạ lắm, có lần chở cha về quê, cha anh đang ốm thế mà khi xe đỗ ở bên bờ sông Lam ông lại thấy khoẻ hẳn ra. Dường như quê hương cội nguồn có một sức mạnh bí ẩn nào đó, khó lý giải.

Đúng với tên gọi chủ đề, khách mời của Quán thanh xuân kỳ này 100% gốc quê. Họ mang đến chương trình những sản vật của quê hương mình. NSND Thanh Ngoan mang theo món bánh cáy Thái Bình; NSND Trọng Trinh mang kẹo cu-đơ đặc sản Nghệ An. MC Thảo Vân mang cải ngồng xứ Lạng; Nhà báo Nguyễn Quỳnh Hương mang măng đắng Thái Nguyên; Nhà báo Hồ Viết Thịnh mang cá khô Nghệ An; Ca sĩ Phương Thanh mang nem chua Thanh Hóa, đặc biệt nem có tên là nem Thanh – vốn là sản phẩm start-up của một ca sĩ xứ Thanh khác – Trọng Tấn.

Bên cạnh đó, âm nhạc của Quán thanh xuân tháng 3 là những ca khúc hướng về tình yêu quê hương, nguồn cội. Ở đó thấm đẫm nỗi nhớ nhung với miền quê gắn bó thời thơ ấu trong Quê hương tuổi thơ tôi , sự bỡ ngỡ rời làng quê đi tìm chân trời mới trong Cô Tấm ngày nay , và luôn hướng về quê hương yêu dấu với Về quê , Chân quê , Xẩm 36 phố phường …

Đặc biệt, chất liệu âm nhạc trải dài từ dân gian đến hiện đại cùng phần thể hiện của các ca sĩ được yêu mến: NSND Thanh Ngoan, ca sĩ Trọng Tấn, Phương Thanh, Ngọc Khuê, Dương Hoàng Yến, Tạ Quang Thắng, Nguyễn Hải Yến, góp phần tô điểm thêm chủ đề Người quê ra tỉnh .