Phòng tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm mùa hè

Vào mùa hè, thời tiết nắng nóng là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn gây bệnh phát triển, dẫn đến thức ăn dễ bị ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn nếu không được bảo quản thích hợp.

Tình trạng này đã xảy ra nhiều nơi và gây ra những vụ ngộ độc lớn, nghiêm trọng.

Bệnh nhân ngộ độc thực phẩm được chăm sóc và điều trị tại Bệnh viện trung ương Quân đội 108. Ảnh: BVCC.

Nguy cơ ngộ độc tập thể

Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2024, trên phạm vi toàn quốc đã ghi nhận 36 vụ ngộ độc thực phẩm lớn với hơn 2.100 người mắc và 6 người tử vong

Vụ việc hàng trăm người phải nhập viện vì nghi ngộ độc sau khi ăn bánh mỳ thịt Đồng Nai vừa xảy ra là một trường hợp điển hình.

Sự việc nói trên bắt đầu ngày 1/5, khi có khoảng 70 người có biểu hiện nghi ngộ độc thực phẩm nhập viện tại Bệnh viện đa khoa khu vực Long Khánh sau khi ăn bánh mì tại tiệm bánh mì Băng ở địa chỉ 148/18 Trần Quang Diệu, khu phố 2, phường Xuân Bình, TP Long Khánh (tỉnh Đồng Nai) vào ngày 30/4. Thời gian ủ bệnh trung bình của các bệnh nhân 4-8 giờ. Triệu chứng chủ yếu là tiêu chảy, nôn ói.

Sau khi kiểm tra, cơ quan chức năng ghi nhận tiệm bánh mì không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm. Nguyên liệu thực phẩm được chế biến và bán tại nhà.

Thông tin từ UBND TP Long Khánh cho biết, tổng số nạn nhân liên quan tới vụ việc trên là hơn 500 người.

Thông tin từ Sở Y tế Đồng Nai cho biết, kết quả xét nghiệm mẫu máu cho thấy các nạn nhân bị nhiễm trùng E.coli.

Theo các chuyên gia y tế, vi khuẩn này là nguyên nhân phổ biến gây các bệnh về đường tiêu hóa, đặc biệt là tiêu chảy hay còn gọi là nhiễm độc thức ăn. Khi mắc, người bệnh có biểu hiện sốt, tiêu chảy, nôn. Biến chứng nặng xảy ra thường là do tiêu chảy nhiều mà không được bù dịch kịp thời dẫn đến trụy mạch, rối loạn tuần hoàn, suy thận… Không dừng lại tại đó, khi vi khuẩn này xâm nhập vào đường tiêu hóa rồi tiếp tục xâm nhập vào các mạch máu trong cơ thể làm tổn thương các tạng lân cận như tim, thận, não khiến người nhiễm E.coli có thể tử vong.

Đáng lo ngại hơn, E.coli chỉ là một trong số rất nhiều những loại vi khuẩn có thể gây ra ngộ độc thực phẩm, đặc biệt là ngộ độc tập thể trong mùa hè.

BS Huỳnh Hoài Phương – Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh thông tin: Vi khuẩn E.coli gây bệnh đường ruột, tiêu chảy; vi khuẩn Salmonella gây bệnh thương hàn; vi khuẩn Shigella gây đau bụng, tiêu chảy, ngộ độc đường ruột; vi khuẩn Staphylococcus aureus gây mủ ở vết thương; vi khuẩn Clostridium gây tiêu chảy; vi khuẩn Vibrio cholerae gây bệnh tả… Tất cả những loại vi khuẩn này đều phát triển nhanh nhất, mạnh nhất vào mùa hè.

Nguy kịch vì ngộ độc thực phẩm

Thực tế, không chỉ gây ra những vụ ngộ độc lớn, ngộ độc tập thể, tình trạng thức ăn dễ bị ôi thiu hoặc nhiễm khuẩn trong mùa hè cũng khiến cho tình trạng người dân mắc ngộ độc thực phẩm tăng cao hơn rất nhiều so với thời điểm khác trong năm. Rất nhiều trường hợp trong số này có biểu hiện nhẹ, có thể điều trị tại nhà nhưng cũng có không ít người có diễn biến nặng, nhập viện trong tình trạng nguy kịch, đặc biệt là trong trường hợp người bệnh chủ quan.

Mới nhất, thông tin từ Bệnh viện trung ương Quân đội (TƯQĐ) 108 cho biết, Khoa Hồi sức truyền nhiễm, Viện Lâm sàng các Bệnh truyền nhiễm của cơ sở y tế này đã tiếp nhận bệnh nhân L.V. (56 tuổi, trú tại Hải Dương) nhập viện trong tình trạng khó thở nhẹ, mạch nhanh, huyết áp tụt, phụ thuộc thuốc vận mạch, tiêu chảy nhiều lần, đau quặn bụng quanh rốn…

Qua thăm khám và làm các xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn, biến chứng sốc (hay còn gọi là shock nhiễm khuẩn cửa vào đường tiêu hóa), tổn thương thận cấp.

Theo lời kể, bệnh nhân ăn bánh cuốn sau đó đột ngột xuất hiện triệu chứng buồn nôn, nôn nhiều, nôn ra thức ăn, dịch dạ dày, đau quặn bụng từng cơn, đau bụng liên tục, tiêu chảy phân lỏng nhiều lần, phân vàng, không có bọt, sốt nhẹ, toàn thân gai rét.

Nhờ phát hiện sớm các triệu chứng, bệnh nhân được đưa đến Bệnh viện kịp thời, chẩn đoán, điều trị đúng, tích cực bằng phác đồ điều trị. Bệnh nhân đã khỏi bệnh và ra viện sau 5 ngày điều trị.

Từ trường hợp của bệnh nhân kể trên, TS.BS Nguyễn Trọng Thế – Chủ nhiệm khoa Hồi sức truyền nhiễm, Viện Lâm sàng các Bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện TƯQĐ 108 cho biết: “Nhiễm trùng nhiễm độc thức ăn nếu chủ quan có thể có các biểu hiện rất nặng, thậm chí có nhiều trường hợp đến với chúng tôi vào giai đoạn muộn trong tình trạng suy đa tạng dẫn đến tử vong. Tác nhân gây bệnh xâm nhập qua đường ăn uống, khi ăn phải những thực phẩm, nguồn nước có chứa vi khuẩn gây bệnh. Các vi sinh vật bao gồm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng xuất phát từ những thực phẩm vệ sinh kém, là môi trường thuận lợi khiến người bệnh dễ dàng mắc bệnh”.

Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế lý giải, mùa hè thường là cao điểm xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm. Nguyên nhân do chuyển mùa và thời tiết nắng nóng, nhất là năm nay khí hậu rất khắc nghiệt. Đây là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển trong thức ăn nên rất dễ gây ngộ độc.

Để hạn chế nguy cơ xảy ra ngộ độc thực phẩm vào mùa nắng nóng, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo, đối với người sản xuất, chế biến thức ăn phải đảm bảo vệ sinh trong quá trình chế biến. Trường hợp thức ăn chế biến ra không bán ngay, phải luôn bảo quản ở nhiệt độ lạnh để đảm bảo an toàn.

Đối với người tiêu dùng, trong quá trình ăn uống, cần lựa chọn những cơ sở uy tín, đã được chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. Hạn chế lựa chọn những điểm bán hàng rong, điểm bán ngoài đường phố vì đây là những địa điểm có nguy cơ cao xảy ra ngộ độc thực phẩm, nhất là trong thời tiết mùa hè nắng nóng.

Biện pháp hạn chế nguy cơ ngộ độc thực phẩm

Để ngăn ngừa tình trạng ngộ độc thực phẩm xảy ra, BS Lê Thị Hồng Nhung – Phó trưởng khoa Nội Hô hấp – Tiêu hóa, Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ đã đưa ra một số khuyến cáo trong việc bảo quản thực phẩm mùa nóng có thể áp dụng trong gia đình. Cụ thể, người dân cần chọn những thực phẩm an toàn, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, còn hạn sử dụng, không ôi thiu, kém chất lượng. Không chọn những thực phẩm nhiễm chất độc hóa học, hoặc các loại thực phẩm chứa chất độc như nấm lạ, khoai tây mọc mầm, cá nóc… Hạn chế ăn đồ ăn chế biến sẵn, nên nấu ăn tại nhà để giảm sự ô nhiễm từ môi trường.

Đối với vấn đề bảo quản thực phẩm, BS Nhung khuyến cáo, người dân nên bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh ở nhiệt độ phù hợp và trong thời gian cho phép, không nên trữ quá nhiều thực phẩm, không để lẫn thực phẩm đã qua chế biến với thực phẩm sống.

Không để thức ăn ở ngoài quá 2 giờ; không quá 1 giờ đồng hồ vào mùa hè hoặc khi thời tiết nắng nóng vì có thể gây hư hỏng, ôi thiu. Hạn chế lưu trữ thức ăn từ sáng tới chiều tối, thậm chí để qua đêm.

Khi chế biến thức ăn, cần rửa tay trước khi tiếp xúc thực phẩm, trong và sau khi chế biến món ăn để ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn qua đường ăn uống. Làm sạch các nguyên vật liệu trước khi chế biến món ăn.

Thực hiện rã đông thực phẩm đông lạnh tốt nhất là trong môi trường mát của tủ lạnh hoặc lò vi sóng, không nên tái đông lạnh thực phẩm sau khi đã rã đông.

Vệ sinh sạch sẽ dụng cụ nấu nướng, ăn uống; rửa sạch bằng xà phòng và nên rửa bằng nước ấm. Thực hiện nguyên tắc “ăn chín uống sôi”, hạn chế tối đa thức ăn sống hoặc tái, các loại thực phẩm lên men không qua xử lý nhiệt (dưa muối, nem chua…). Đun kỹ lại thức ăn cũ lưu trữ trong tủ lạnh trước khi sử dụng. Rút ngắn thời gian chuẩn bị và phục vụ bữa ăn, bảo quản bằng lồng che, hộp đựng, nên ăn ngay sau khi chế biến xong.