Phó Giáo sư 33 tuổi và 22 bài báo trên tạp chí uy tín thế giới
33 tuổi có “của để dành” vô giá là 22 bài báo đăng trên các tạp chí uy tín thế giới, ông trở thành Phó Giáo sư (PGS) trẻ nhất năm 2017. Người chúng tôi nhắc đến là PGS Đỗ Đức Thuận (sinh năm 1985) – Bộ môn Toán ứng dụng, Viện Toán ứng dụng và Tin học, Đại học (ĐH) Bách khoa Hà Nội.
PGS Đỗ Đức Thuận hàng ngày lên lớp. Một học kỳ ông lên lớp 400-450 giờ. Ảnh: HH
Trong 10 năm nghiên cứu (2008 – 2017), ông có 22 bài báo đăng trên các tạp chí quốc tế, trong đó 17 bài nằm trong ISI có chỉ số IF cao, 13 bài nằm trong SCI xếp hạng Q1. Đặc biệt, có một số bài đăng ở các tạp chí chuyên ngành hàng đầu thế giới. Các bài báo của ông đều được giới chuyên môn đánh giá là có nhiều ý nghĩa khoa học và tính ứng dụng cao.
Ông đã có cuộc trò chuyện thú vị với PV Báo Thanh tra xung quanh câu chuyện nghiên cứu khoa học cũng như niềm đam mê Toán học.
Toán học cũng cần… cảm hứng
- 33 tuổi được phong hàm PGS và là PGS trẻ nhất năm 2017, cảm xúc của ông thế nào?
Nhận được thông tin mình là PGS trẻ nhất tôi vui vì những phấn đấu, nỗ lực của mình đã được ghi nhận. Đây là động lực để bản thân tiếp tục phát huy, có nhiều cống hiến hơn nữa cho giáo dục nước nhà.
- Ông “mê” Toán từ khi nào?
Từ lớp 1, tôi yêu thích những con số và những môn về hình học. Tôi có thể ngồi cả ngày với Toán không biết chán. Đến bây giờ vẫn vậy, niềm đam mê với Toán không thay đổi. Có nhiều hôm cả ngày làm việc tôi chỉ nghĩ về 1 vấn đề gì đấy liên quan đến Toán học. Bà xã cũng là dân Toán, nên trong gia đình có nhiều câu chuyện về Toán rất thú vị.
- Thực tế, Toán là môn học khô khan và “khó nhằn”. Vậy cách ông truyền cảm hứng và niềm đam mê Toán học tới các bạn sinh viên trong mỗi giờ lên lớp?
Với tôi Toán không hề khô khan, thực tế đã có rất nhiều nhà Toán học làm thơ, và dạy Toán bằng thơ. Bản thân tôi, có những lúc “giam mình” trong phòng làm việc cả ngày, nhưng đôi khi cảm hứng lại được khơi dậy khi đang ngồi ở quán cà phê hay những lần về quê nghỉ ngơi, thăm gia đình.
Hiện, tôi đang giảng dạy môn Toán cho các bạn sinh viên chuyên ngành năm thứ 3, thứ 4 của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội. Trong 1 học kỳ tôi có 400 – 450 giờ lên lớp. Để truyền cảm hứng cho sinh viên đam mê học Toán, tôi luôn đưa ra các ví dụ có tính ứng dụng cao như: Toán trong các hệ điều khiển cơ học, trong công nghệ vũ trụ, tên lửa, chuyển động ô tô, rồi rất nhiều ứng dụng khác như Toán trong Sinh học, Vật lý, Hóa học… Khi nêu các ứng dụng hữu ích như vậy, các em rất thích thú, và say sưa tìm hiểu.
Đào tạo trong nước không phải là thiệt thòi
Video đang HOT
- 33 tuổi ông đã là Trưởng Bộ môn của một trường ĐH danh giá của Việt Nam, rồi được phong PGS khi tuổi đời còn rất trẻ. So với bạn bè cùng trang lứa, con đường công danh sự nghiệp của ông khá “thuận buồm xuôi gió”?
Tôi sinh và và lớn lên ở huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên. Bố mẹ đều là giáo viên Toán ở trường cấp 2. Tôi may mắn là từ nhỏ đã được bố mẹ định hướng và nuôi dưỡng đam mê về Toán. Trong những năm học phổ thông tôi tham gia các cuộc thi học sinh giỏi tỉnh, rồi quốc gia và giành giải. Từ kết quả đó, tôi được tuyển thẳng vào học hệ cử nhân tài năng của ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐH Quốc gia Hà Nội). Được các thầy cô có tâm huyết và tài năng ở Trường ĐH Khoa học Tự nhiên và Viện Toán học “truyền lửa”, cộng thêm với việc có nhiều cơ hội cọ xát tại các kỳ thi học sinh giỏi, nên niềm đam mê Toán học của tôi lớn dần.
Rời giảng đường ĐH, tôi thi vào làm giảng viên tại ĐH Bách Khoa Hà Nội. Ban đầu dạy hợp đồng 1 năm, rồi 3 năm các môn cơ bản cho sinh viên mới vào trường. Nhận thấy đây là môi trường tốt để nuôi dưỡng đam mê và cống hiến nên tôi gắn bó với nơi này, đến nay cũng đã 10 năm. Ngoài giảng dạy, hiện nay tôi đã tham gia hướng dẫn 5 thạc sĩ và đang hướng dẫn 3 nghiên cứu sinh.
Nhưng chỉ nghiên cứu và giảng dạy thôi thì tiền lương khá thấp so với nhu cầu cơ bản, vì vậy ngoài giờ lên lớp tôi làm thêm các đề tài nghiên cứu, rồi đi trao đổi hợp tác ở nước ngoài để trang trải cuộc sống.
- Khác với nhiều nhà khoa học trẻ thế hệ 8X, lý lịch khoa học của ông có một địa chỉ đào tạo duy nhất, xuyên suốt từ ĐH đến Tiến sĩ đều là ở trong nước. Cá nhân ông thấy đây có phải là thiệt thòi?
Đào tạo trong nước với tôi không hề thiệt thòi bởi môi trường học tập và giảng dạy về Toán ở Việt Nam trong những năm gần đây có điều kiện tốt. Chúng ta có nhiều GS đầu ngành về Toán học được thế giới ghi nhận và đánh giá cao như GS Ngô Bảo Châu, GS Hoàng Tụy…
Tôi học Thạc sĩ và làm nghiên cứu sinh ở trong nước, nhưng sau đó đã đi làm sau Tiến sĩ ở ĐH Kĩ thuật Berlin (Đức), rồi có cơ hội được sang nhiều nước phát triển khác để học tập và hợp tác nghiên cứu, tìm hiểu đưa lý thuyết vào ứng dụng thực tiễn.
- Rời giảng đường ĐH 10 năm, trong thời gian ấy ông cho “ra lò” 22 bài báo đăng tải trên các tạp chí uy tín thế giới, ông có hài lòng với con số này và định hướng của ông trong thời gian tới?
22 bài báo quốc tế trong 10 năm. Đây mới ở mức độ tốt chứ không phải là con số nhiều. Mỗi năm tôi duy trì có 1-2 bài đăng trên tạp chí quốc tế nằm trong ISI. Càng về sau, tôi càng đòi hỏi khắt khe hơn, đi sâu vào chất lượng, tập trung nghiên cứu đề tài có tính ứng dụng và đăng ở những tạp chí lớn.
Hiện tại, tôi đã có 4 công trình được thưởng công trình trọng điểm Quốc gia về Toán.
Thời gian tới, tôi tiếp tục nghiên cứu, phát triển và mở rộng thêm các hướng khác để thu được các bài báo tốt và có tính ứng dụng cao. Dự kiến cho “ra lò” 30-40 công trình quốc tế.
Trong thời kỳ cách mạng công nghệ 4.0, Toán học có vai trò cực kỳ quan trọng. Tất cả mọi thứ đều tự động hóa. Lĩnh vực của tôi liên quan trực tiếp đến các hệ điều khiển tự động. Để phát triển được cách mạng 4.0 thì cần kiến thức về Toán rất nhiều.
33 tuổi được công nhận PGS so với bạn bè cùng trang lứa, tôi là người đầu tiên được nhận danh hiệu này, nhưng với tôi đó chưa phải là điểm dừng mà chỉ là động lực để tôi nỗ lực cống hiến nhiều hơn nữa cho Toán học nói riêng và nền giáo dục nước nhà nói chung.
- Trân trọng cảm ơn ông!
Theo Thanhtra.com.vn
GS Vũ Hà Văn phân tích ưu, nhược điểm của hai cách phong giáo sư
Theo GS Vũ Hà Văn, nếu phong qua hội đồng nhà nước thì cần đặt chuẩn cao hơn, các hội đồng phải chất lượng và làm việc nghiêm túc.
Giáo sư Vũ Hà Văn, Khoa Toán, Đại học Yale (bang Connecticut, Mỹ). Ảnh: NVCC
Năm này qua năm khác, ngay sau khi danh sách giáo sư, phó giáo sư mới được công bố, báo chí lại đăng hai chỉ số thống kê, không lấy gì làm vui. Một là số lượng trung bình bài nghiên cứu do một giáo sư công bố khá thấp. Hai là tổng số công bố quốc tế của Việt Nam còn kém nhiều lần so với các nước trong khu vực. (Trong bài này tôi sẽ dùng từ giáo sư để gọi chung hai chức danh giáo sư và phó giáo sư).
Năm nay, còn có một thống kê gây sốc hơn. Đó là trong gần 1.200 giáo sư được đề nghị, có tới hơn một nửa chưa có bài nghiên cứu nào đăng trên tạp chí quốc tế uy tín. (Uy tín ở đây được tính theo nghĩa tương đối, nghĩa là tạp chí có mặt trong danh sách tên gọi là ISI). Việc này gây chấn động dư luận trong vài tuần gần đây, dẫn tới việc Thủ tướng phải đích thân chỉ định hội đồng phong giáo sư rà soát toàn bộ danh sách. Một việc rất hiếm khi xảy ra tại bất kỳ nước nào.
Hiện nay tại Việt Nam việc phong giáo sư thường được coi là một hình thức tôn vinh. Nhưng khi chuẩn mực đã bị xáo trộn, hình thức này không đạt được mục đích của nó. Mọi người đã mất lòng tin vào giá trị của "tôn vinh", bởi các thông kê nói trên. Nhiều nhà nghiên cứu khoa học thực sự, có nhiều công trình giá trị, đã cảm thấy danh hiệu của họ bị xem thường. Nhiều nhà nghiên cứu trẻ, mặc dầu đủ chuẩn, không hào hứng gì với việc ứng cử vào chức danh giáo sư.
Hiển nhiên quy trình phong giáo sư cần thay đổi. Nhưng thay đổi như thế nào?
Hiện nay các nước tiên tiến có hai cách phong hàm giáo sư/phó giáo sư. Cách một là phong qua hội đồng nhà nước như hiện nay. Báo chí đã viết nhiều về cách xét duyệt này, nội dung chủ yếu là sau khi qua các hội đồng ở dưới, hội đồng liên ngành của nhà nước sẽ là đơn vị cuối cùng xét duyệt. Một số nước châu Âu dùng cách này.
Cách hai là các trường đại học tự phong. Đây là cách Mỹ làm. Chức danh trước hết được hội đồng khoa xem xét và đề đạt, sau đó qua hội đồng khoa, hội đồng liên khoa của trường.
Giữ cách phong qua hội đồng nhà nước, nhưng đặt chuẩn cao hơn
Các vấn đề của cách làm này như sau:
Thứ nhất, chuẩn cao về cơ bản hiện nay vẫn là đếm số công trình. Dù có quy định phải là công trình đăng tạp chí ISI chăng nữa, nếu muốn vẫn có thể lách. Trong danh sách ISI có rất nhiều tạp chí đăng bài khá dễ dàng, và thường những bài này ít được đọc hoặc trích dẫn. Nếu không tính chỉ số trích dẫn, chỉ đếm số bài đăng thực ra không đo được gì.
Thứ hai, chuẩn các ngành không thể để giống nhau. Các chỉ số như số lượng bài báo, số trích dẫn, H-index, của các ngành khác nhau rất khác nhau, ngay cả trong cùng một lĩnh vực lớn như khoa học tự nhiên.
Thứ ba, rất nhiều trường đại học Việt Nam có rất ít giáo sư, thậm chí không có ai. Chuẩn càng cao thì khả năng họ có giáo sư càng giảm.
Sự thành công của phương pháp này phụ thuộc vào chất lượng và sự nghiêm túc của các hội đồng.
Chuẩn của việc xét giáo sư cần là chuẩn chung của hội đồng chuyên ngành đưa ra, chứ rất khó dùng một chuẩn cứng cho nhiều ngành một lúc như hiện nay. Nếu các thành viên của hội đồng trình độ càng cao, càng nhiều hiểu biết về nghiên cứu quốc tế, chuẩn của họ đưa ra sẽ tự nhiên cao lên. Trong thời đại ngày nay, các nghiên cứu, chất lượng của tạp chí, số lượng trích dẫn... đều là thông tin có thể tìm được dễ dàng trên internet. Xác định chất lượng của một nhà nghiên cứu không phải điều quá khó.
Đưa việc phong giáo sư về từng trường
Vấn đề ở đây, như nhiều người đã đề cập, là sẽ có hiện tượng loạn giáo sư, số lượng giáo sư sẽ tăng chóng mặt, và chất lượng giáo sư các trường khác nhau sẽ rất khác nhau.
Phương án này khả thi và sẽ có một số ưu điểm nếu ta thay đổi quan niệm về chức danh.
Ở Mỹ, giáo sư để chỉ những người giảng dạy và nghiên cứu chuyên nghiệp trong các trường đại học. Đơn giản nó là tên của một nghề, như cầu thủ bóng đá, không mang tính tôn vinh. Mỹ có hàng nghìn trường đại học, số lượng giáo sư có thể cả vài trăm nghìn. Nếu ta quan niệm như vậy thì việc giáo sư nhiều hay ít không thành vấn đề lớn.
Các lợi ích có thể có của việc các trường đại học tự phong giáo sư:
Thứ nhất, chỉ những người trực tiếp giảng dạy và nghiên cứu ở các trường đại học mới có thể được phong giáo sư.
Thứ hai, lợi ích của giáo sư gắn liền với trường. Các trường tốt muốn giữ đẳng cấp sẽ rất cẩn thận trong việc phong giáo sư. Không phải dĩ hoà vi quý, bạ ai cũng phong, bởi một trường nhiều giáo sư dỏm, xếp hạng sẽ tự đi xuống. Ngược lại, các giáo sư giỏi cũng muốn về trường tốt, vì uy tín và điều kiện làm việc của họ được cải thiện.
Thứ ba, vì đẳng cấp của trường được quyết định bởi chất lượng của giáo sư, các trường sẽ cạnh tranh để có được các giáo sư tốt nhất, vô hình chung sẽ cải thiện thu nhập và điều kiện làm việc của những người thực sự có tài năng.
Thứ tư, vẫn có nhiều cách để tôn vinh các nhà khoa học xuất sắc. Như đã nói ở trên, đẳng cấp giáo sư gắn liền với đại học của họ. Như ở Mỹ có hàng nghìn trường, nhưng giáo sư của các trường lớn như Harvard hay Princeton vẫn có tiếng nói riêng. Ngay trong một trường, cũng có nhiều cách để tôn vinh giáo sư, thông qua các danh hiệu như giáo sư xuất sắc của trường... Bên cạnh đó, các ngành khoa học đều có chuẩn mực để các nhà khoa học đánh giá lẫn nhau, như các giải thường, đề tài cấp quốc gia, chất lượng bài nghiên cứu, phát biểu tại hội nghị quốc tế quan trọng...
Ở trên tôi có nhắc tới việc đánh giá các trường đại học. Trong công cuộc cải tổ giáo dục đại học, đây là điều hết sức cần thiết, ngay cả khi nó không gắn liền với việc phong hàm. Nó sẽ đưa ra định hướng cho phụ huynh đang tìm trường cho con em, và là cơ sở thúc đẩy sự cạnh tranh về học thuật các trường. Hiện nay cũng đã nhiều trường đăng thông tin về quá trình đào tạo và thành tích khoa học của các giáo sư trên trang web của họ. Điều này cần được làm như một quy định.
Phụ huynh có quyền được biết những người dạy dỗ con mình được đào tạo ra sao. Học sinh rất cần biết giáo sư của mình trình độ thế nào, bởi họ có sự lựa chọn.
Chi phí để lập một ủy ban độc lập cho việc đánh giá các trường đại học có lẽ rất nhỏ so với các chi phí về giáo dục.
Theo VNE
Nhiều quan chức 'rơi' khỏi danh sách công nhận giáo sư Hôm qua, Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã công bố danh sách 1.131 ứng viên đạt chuẩn giáo sư, phó giáo sư 2017 theo quyết định do Chủ tịch Hội đồng - Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, ký. ảnh minh họa Trong khi đó, danh sách đầu tiên mà Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đưa ra là...