Phiên bản Iron Man đời thực: Từ gã ngông cuồng với “cái búng tay” làm rung lắc thị trường tài chính tới người hiện thực hóa giấc mơ cứu cả thế giới

Không phải người giàu nhất thế giới nào cũng được bình chọn là Nhân vật của năm và khối tài sản khổng lồ của Elon Musk cũng không phải lý do ông được TIME vinh danh năm nay. Đằng sau bình chọn đó là một câu chuyện dài, bao trùm nhiều vấn đề trên hành tinh và cả trên vũ trụ.

Elon Musk là người đàn ông giàu nhất thế giới, 1 tay chèo lái 2 công ty trị giá trên 100 tỷ USD nhưng không sở hữu bất cứ căn nhà nào. Trên đỉnh cao của cuộc đời, Musk liên tục bán bớt tài sản và chọn sống trong một chiếc xe vài mét vuông. Ông đưa nhiều vệ tinh, tàu vũ trụ vào quỹ đạo; ngồi trên chiếc xe do chính mình tạo ra mà không cần sử dụng xăng cũng như chẳng cần chạm tay vào vô lăng.

Chưa hết, thị trường tài chính thực sự ví Musk như một siêu anh hùng khi chỉ “cái búng tay”, người đàn ông này dễ dàng khiến chứng khoán và tiền số phải “dậy sóng”. Người đàn ông này ôm mộng thay đổi thế giới, thậm chí là thay đổi cả vũ trụ và đang đặt 1 tay vào giấc mơ ngông cuồng đó.

SpaceX – công ty khởi nghiệp của ông trong ngành hàng không – đã đi trước Boeing và nhiều cái tên lớn khác trong cuộc đua sở hữu tương lai du hành vũ trụ của nước Mỹ. Công ty xe hơi nằm trong tay ông – Tesla – đang dẫn đầu ngành công nghiệp xe điện và giữ 2/3 thị trường tiềm năng trị giá hàng tỷ USD này. Nó được định giá tới 1.000 tỷ USD.

Những thành công ấy đã giúp Elon Musk trở thành người giàu nhất thế giới, và giàu nhất lịch sử, với khối tài sản ròng hơn 250 tỷ USD. Ông còn là một “tay chơi” có tiếng trong lĩnh vực robot, năng lượng mặt trời, tiền số.

Elon đã dành cả cuộc đời mình để đối mặt với những người thù ghét và giờ đây, có vẻ như ông đã khiến họ thay đổi. Năm 2021 có thể xem là năm cởi trói cho Elon Musk.

Vào tháng 4, SpaceX đã giành được hợp đồng độc quyền của NASA trong việc đưa các phi hành gia Mỹ lên mặt trăng, lần đầu tiên kể từ năm 1972. Một tháng sau, Musk xuất hiện trong vai trò dẫn dắt chương trình Saturday Night Live.

Vào tháng 10, Hertz – gã khổng lồ cho thuê xe hơi thông báo kế hoạch bổ sung 100.000 chiếc xe của Tesla vào đội xe hiện có. Thậm chí, động thái bán ra cổ phiếu Tesla của ông còn khiến cả thị trường chấn động dù cái giá phải trả là hàng tỷ USD – số tiền đủ để tạo ra doanh thu thuế cung cấp cho Bộ Thương mại Mỹ trong vòng một năm.

Chỉ vài năm trước, Elon Musk bị chế giễu là kẻ lừa đảo điên rồ trên bờ vực phá sản. Nhưng giờ đây, cậu bé gốc Nam Phi nhút nhát này với hành trình vượt qua tuổi thơ không mấy vui vẻ và bi kịch cá nhân, đang khiến chính phủ và các ngành công nghiệp phải khuất phục, dõi theo tham vọng của mình.

Với Elon Musk, khối tài sản khổng lồ đang nắm giữ đơn giản là hiện thực hóa của những tiềm năng ông có thể nhìn thấy, và có thể làm được – điều mà không phải ai cũng có đủ dũng khí và tài năng.

Antonio Gracias – người bạn thân suốt hai thập kỷ của vị tỷ phú, người từng giữ vị trí trong hội đồng quản trị của Tesla và SpaceX, cho biết: “Elon Musk được sinh ra với bộ não thật sự đặc biệt và lớn lên trong một môi trường khắc nghiệt. 99% những người trong hoàn cảnh như Elon Musk không thể vượt qua sự sắp xếp vốn có. Một tỷ lệ nhỏ có thể thoát ra được là nhờ khả năng đưa ra quyết định tuyệt với dưới áp lực phi thường và động lực không ngừng nghỉ để thay đổi tiến trình của nhân loại”.

Elon Musk sinh ra tại Pretoria, là con trai của một người mẫu gốc Canada và một người kỹ sư Nam Phi. Tuổi thơ của Elon là những khoảng thời gian phải im lặng rất lâu và đọc nhanh bách khoa toàn thư. Khi chỉ mới 12 tuổi, Elon đã viết viết mã cho trò chơi điện tử Blastar, bán lại nó cho một tạp chí máy tính với giá 500 USD.

“Chàng trai ấy luôn khác biệt, là một cậu bé thiên tài. Từ khi Elon 3 tuổi, chúng tôi đã thường gọi cậu là thiên tài”, bà Maye Musk cho biết.

Khi Elon 9 tuổi, cha mẹ ông ly hôn. Ông cùng người em trai là Kimbal Musk đã đến sống với bố – một người kỹ sư và một doanh nhân xuất sắc. Dù vậy, với Elon, người đàn ông này lại là ký ức đau lòng khi liên tục bạo hành về tinh thần.

Trường học với Elon cũng không mấy vui vẻ hơn khi những kẻ bắt nạt nhắm vào ông không ngừng, thậm chí có thời điểm đánh đập thậm tệ khiến ông phải nhập viện.

Elon đã thực hiện cú lộn ngược dòng vào năm 17 tuổi, quyết định chuyển đến quê hương của mẹ ông là Canada, ghi danh vào trường Đại học Queen’s ở Ontario. Ông sau đó đã chuyển sang Đại học Pennsylvania, tốt nghiệp với bằng kép chuyên ngành vật lý và kinh tế.

Mặc dù có cơ hội với chương trình học tiến sĩ của Đại học Stanford, Elon đã rời ngôi trường này chỉ sau hai ngày, dành thời gian cùng em trai tham gia vào làn sóng bùng nổ Internet lúc bấy giờ.

Kết quả là họ đã cùng tạo ra Zip2 – nơi cung cấp các bản đồ, địa chỉ doanh nghiệp, cũng như các trang báo địện tử, rồi bán lại cho Compaq, giúp Elon kiếm được 22 triệu USD.

Sau đó, Elon Musk quyết định đi tiếp với ý tưởng mới, thành lập X.com – công ty được eBay mua lại và giờ được biết đến là Paypal. Thương vụ này đã đem lại cho chàng trai trẻ lúc bấy giờ khoảng 180 triệu USD.

Ở độ tuổi 30, Elon Musk giàu có đáng kinh ngạc, nhưng cảm thấy thiếu hào hứng với cuộc sống.

Vị doanh nhân trẻ tuổi đã đưa ra quyết định mạo hiểm khi dồn tài sản vào các công ty khởi nghiệp tại những ngành có chi phí cao, thời gian phát triển dài và nhiều rào cản gia nhập. Lần gần nhất công ty khởi nghiệp có thể thành công trong ngành công nghiệp ô tô của nước Mỹ là năm 1925.

Đến năm 2008, những thách thức càng trở nên lớn và rõ ràng hơn bao giờ với Elon Musk. Tesla đã nhận khoản đặt cọc lên tới 60.000 USD từ hơn 1.000 người yêu xe điện nhưng vẫn chưa giao được nhiều xe. Trong khi đó, SpaceX đã cố gắng phóng ba tên lửa Falcon từ một đảo san hô tại Thái Bình Dương, nhưng tất cả đều phát nổ. Sau đó, cuộc khủng hoảng tài chính ập đến.

Kimbal Musk nhớ lại: “Thế giới nổ tung, GM và Chrysler phá sản. Chúng tôi không muốn Tesla cũng như vậy”.

“Tôi nhớ Elon đã gọi cho tôi vào tháng 10 và hỏi tôi có tiền không. Tôi không có tiền bởi mọi thứ đã biến mất, ngoại trừ khoảng 1 triệu USD tiết kiệm để có thể sống sót qua cuộc suy thoái. Tôi đã chuyển nó cho Elon để đưa vào Tesla. Tôi nói với Elon rằng: Nếu mọi thứ trở thành địa ngục, ít nhất chúng ta sẽ ở trong địa ngục cùng nhau”.

Cuối cùng, tên lửa thứ tư đã phóng thành công. Hai ngày trước Giáng sinh năm ấy, NASA đã có quyết định gây sốc khi trao cho SpaceX 1,6 tỷ USD để thực hiện 12 chuyến bay lên trạm không gian quốc tế.

“Đôi khi tôi tự hỏi liệu những người khác có dễ dàng hơn trong việc xây dựng doanh nghiệp hay không, bởi vì tất cả các công việc của chúng tôi thực sự rất khó khăn”, Kimbal Musk nói. “Có điều gì đó trong quá trình giáo dục trước đây đã khiến chúng tôi không ngừng muốn vượt lên”.

Điều dễ hiểu là những tham vọng không tưởng thường đi kèm rắc rối, và Musk vẫn phải đối mặt với những yêu cầu từ các cơ quan có thẩm quyền.

Các công ty của Elon Musk bị cáo buộc quấy rối tình dục và điều kiện làm việc. Hay vào tháng 10, cơ quan liên bang đã yêu cầu Tesla chi trả 137 triệu USD cho một nhân viên da đen vì vấn đề phớt lờ nạn phân biệt chủng tộc.

Không chỉ vậy, các cơ quan còn tiến hành cuộc điều tra với phần mềm Autopilot vì liên quan đến một số vụ va chạm đáng báo động với các xe cấp cứu đang đỗ, gây ra tử vong. Chưa hết, sự mở rộng của Tesla tại Trung Quốc còn vướng phải không ít khó khăn, thậm chí cơn bão phẫn nộ từ thị trường này.

Ngay cả bản thân Elon Musk cũng vướng phải nhiều điều tiếng. Các cộng sự cũ từng mô tả Musk là một người nhỏ nhen, tàn nhẫn, đặc biệt khi ông rơi vào thất vọng hay gặp thử thách. Gần đây, anh đã ly thân với ca sĩ Grimes – mẹ của đứa con trai thứ 7 – sau 3 năm chung sống.

“Anh ấy là một người thông minh trong kinh doanh, nhưng lại không có năng khiếu trong đồng cảm với mọi người”, Kimbal Musk cho hay.

Khi đại dịch Covid-19 nổ ra, Elon Musk đã có nhiều tuyên bố hạ thấp sự nguy hiểm của loại vi rút này, phá vỡ các quy định y tế để duy trì hoạt động của các nhà máy, cũng như “đổ thêm dầu” vào sự hoài nghi vốn có của người dân về tính an toàn của vaccine.

Nhưng điều không thể phủ nhận là Elon Musk đang tạo ra những thành quả đáng kinh ngạc. Tên lửa của ông được chế tạo với mong muốn phá vỡ khuôn mẫu, tiết kiệm hàng tỷ USD cho người nộp thuế khi có thể tái sử dụng, viết lại giấc mơ không gian vũ trụ của nước Mỹ, cũng như nhiều vệ tinh đnag thực hiện nhiệm vụ mở rộng truy cập Internet toàn cầu.

Cùng với đó, nếu thực hiện đúng cam kết, Tesla sẽ giáng một đòn lớn vào sự nóng lên toàn cầu. Người đang ông này cùng với công nghệ đang biến mọi thứ thành có thể, đưa ngành công nghiệp huy hoàng trước khi nước Mỹ quay trở lại.

Robert Zubrin, nhà sáng lập Hiệp hội Sao Hỏa, người đã gặp Elon Musk vào năm 2001, chia sẻ: “Anh ấy là một người nhân văn, nhưng không phải theo nghĩa là một người tốt bụng hay dễ mến, bởi bản chất của anh ấy không như vậy. Anh ấy muốn vinh quang vĩnh viễn vì làm những việc lớn và trở thành tài sản của loài người, bởi với người đàn ông này, hành động vĩ đại được định nghĩa là điều gì đó vĩ đại cho nhân loại. Tiền với anh ta là phương tiện, không phải là cứu cánh”.

“Elon Musk có thể hay được gắn với từ thiên tài, nhưng khôn ngoan thì không”, người bạn cũ hóm hỉnh nói. “Nhưng theo tôi, có một ý nghĩ mà Elon Musk rất khôn ngoan, đó là việc hiểu rằng anh không thể tồn tại mãi mãi”.