Phản biện độc lập Tiến sĩ – siêu quyền lực khoa học
Sử dụng phản biện độc lập, đào tạo Tiến sĩ Việt Nam đang trở nên thiếu minh bạch, lạc lõng không giống ai và tự nhốt mình trong ao làng.
Sử dụng phản biện độc lập như là SIÊU QUYỀN LỰC KHOA HỌC là cách làm phản khoa học trong một thế giới văn minh. Vậy ai là người có quyền kiểm soát QUYỀN LỰC KHOA HỌC này đang là câu hỏi
Ngày 4/4/2017, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 08 về “ Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ” [1]. Với thông tư này Bộ giáo dục hy vọng sẽ có cuộc cách mạng nhằm nâng chuẩn Tiến sĩ Việt Nam ngang tầm Tiến sĩ ngoại ?.
Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi chỉ giới hạn phản biện mức độ SIÊU QUYỀN LỰC KHOA HỌC của phản biện độc lập được thể hiện trong điều 17 & 18 của thông tư 08.
1. Phản biện độc lập – anh là ai, nhà khoa học, anh hùng “núp” ?
Theo điều 17 & 18, NCS sau khi bảo vệ luận án Tiến sĩ cấp cơ sở và hoàn tất việc chỉnh sửa luận án theo góp ý của các thành viên Hội đồng, trước khi đưa ra bảo vệ luận án cấp trường, thủ trưởng cơ sở đào tạo sẽ chỉ định 02 phản biện độc lập có nhiệm vụ tiếp tục đánh giá lại luận án đã chỉnh sửa.
02 phản biện này không được lộ thân phận của mình và không ai được phép tìm hiểu phản biện. Do đó phản biện độc lập được xem là tài liệu mật, còn giới khoa học và NCS xem 2 phản biện độc lập như là Hội đồng khoa học giấu mặt, hội đồng khoa học hoạt động trong bóng tối.
Nhân chuyện phản biện độc lập, lời thơ của Tỗ Hữu ca ngợi anh hùng Trần Thị Lý “Em là ai cô gái hay nàng tiên” đã được chế thành “Phản biện độc lập- anh là ai, nhà khoa học hay anh hùng “núp”"
2. Phản biện độc lập – một SIÊU QUYỀN LỰC KHOA HỌC
Cho dù NCS đã báo cáo kết quả nghiên cứu ở bộ môn, đã bảo vệ luận án Tiến sĩ cấp cơ sở trước bảy nhà khoa học của Hội đồng, nhưng nếu 02 phản biện độc lập sau khi đọc luận án mà không đồng ý thông qua thì NCS sẽ bị buộc thôi học, đồng nghĩa 2 phản biện độc lập PHỦ NHẬN toàn bộ những nhận xét của bảy thành viên Hội đồng cấp cơ sở. Vì vậy có người nhận xét : Phản biện độc lập – SIÊU QUYỀN LỰC KHOA HỌC.
Sử dụng phản biện độc lập như là SIÊU QUYỀN LỰC KHOA HỌC là cách làm phản khoa học trong một thế giới văn minh. Vậy ai là người có quyền kiểm soát QUYỀN LỰC KHOA HỌC này đang là câu hỏi đang bỏ ngỏ.
3. Phản biện độc lập- sản phẩm của chuyện khôi hài
Trước khi đưa Luận án cho phản biện độc lập, nhân viên bộ phận quản lý cơ sở đào tạo sẽ xóa tên NCS trên quyền luận án … nhằm mục đích phản biện độc lập không biết đang đọc luận án của NCS nào. Việc làm này của Bộ giáo dục là ẫu trĩ, trẻ con và quá coi thường người phản biện.
Trong thời đại Công nghệ thông tin, thời của CMCN 4.0, chỉ cần một click chuột từ khóa trong luận án đưa vào google là xác định được tên tác giả luận án. Giả sử phản biện độc lập cố tình không muốn biết tác giả luận án, cố tình không biết nơi nghiên cứu cũng như sản phẩm của luận án được công bố ở đâu … và giả sử phản biện độc lập thực sự không đủ trình độ biết đang đọc luận án của ai … người phản biện đó có đủ tầm là nhà khoa học để phán xét kẻ khác không ?
Video đang HOT
Một số NCS nhát gan rất sợ phản biện độc lập, còn mọi người thường sử dụng cụm từ “phản biện độc lập” để dọa nếu NCS không làm vừa ý mình, như người lớn thường dùng cụm từ “Ông Ba Bị đến kìa” để dọa trẻ con khi khóc.
4. Nhìn người mà ngẫm đến ta
Trong bài “Đào tạo tiến sĩ: “Phải bỏ ngay những thủ tục ngớ ngẩn” [2], tác giả Ngọc Hà đã nhắc đến lá thư ngỏ của Giáo sư Pierre Darriulat gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục với những chuyện nhiêu khê, “không giống ai” trong quy trình đào tạo Tiến sĩ Việt Nam.
Giáo sư Pierre Darriulat là một nhà Thiên văn nổi tiếng thế giới đã đến và làm việc tại Việt Nam nhiều năm, :”tôi đã từng hướng dẫn và đánh giá luận án tiến sĩ tại nhiều nước châu Âu và châu Mỹ, nhưng chưa bao giờ gặp “những quy định phức tạp giống như ở VN” và cũng chưa bao giờ cảm thấy “những nhà quản lý học thuật lại thiếu niềm tin vào người hướng dẫn như VN.
Điều tôi quan tâm là phải giảm bớt đi những thủ tục ngớ ngẩn, gây phiền nhiễu cho các nhà khoa học chân chính, khiến nhiều nhà khoa học, nhà quản lý phải làm những việc vô ích mà chẳng làm tăng thêm chút gì cho chất lượng giáo dục”
Giáo sư Pierre Darriulat khẳng định, ở các nước có tiềm lực khoa học hàng đầu thế giới, NCS chỉ bảo vệ như Hội đồng cấp cơ sở của Việt Nam là xong, không nhiêu khê qua phản biện độc lập rồi đến Hội đồng cấp Trường như Việt Nam.
5. Phản biện có thực sự cao siêu ?
Trong một lần được ngồi vào Hội đồng chấm điểm cuộc thi tranh tài của các ứng viên hài, Bảo Quốc (danh hài hàng đầu Việt Nam) đã đưa ra nhận xét bài thi của một ứng viên: Bài dự thi của em rất thông minh, rất xuất sắc. Tôi cho em điểm 9, có nghĩa tôi hiểu được 9/10 nội dung trình bày của em, còn 1/10 là nội dung tôi chưa hiểu, có thể nếu tôi hiểu nốt 1/10 còn lại tôi sẽ chấm 10 điểm !
Câu chuyện của danh hài Bảo Quốc đáng để cho các nhà khoa học chúng ta suy nghĩ. Trước hết cần phải có nhận thức một cách khách quan về phản biện nói chung, phản biện độc lập nói riêng. Phản biện cũng là “người trần mắt thịt” không phải là người siêu phàm, không phải là thần thánh đứng trên quyền lực khoa học.
Người phản biện cho dù có giỏi thế nào cũng không thể hiều hết tất cả các hướng chuyên sâu khoa học của người khác. Luận án Tiến sĩ là sáng tạo, đóng góp cái mới cho kho tàng khoa học của nhân loại. Người phản biện độc lập do “giấu mặt” không được iếp xúc trao đổi tương tác với NCS và tập thể hướng dẫn nên rất khó để hiểu đúng luận án Tiến sĩ.
Giáo sư Pierre Darriulat đưa ra một dẫn chứng, ở VN chỉ có hai chuyên gia là Đinh Văn Trung và Phan Bảo Ngọc đủ tầm đánh giá luận án Thiên văn vô tuyến. Nếu hội đồng cơ sở được 2 chuyên gia này thông qua rồi mà vẫn tiếp tục đưa luận án cho 2 người không phải chuyên gia Thiên văn vô tuyến (không cùng hướng chuyên sâu của NCS) làm phản biện độc lập thì phản biện độc lập trở nên hài hước.
Luận án Tiến sĩ không chỉ là sản phẩm khoa học của NCS mà còn là công sức trí tuệ của tập thể hướng dẫn, của thành quả khoa học nơi cơ sở đào tạo NCS. Và chỉ có NCS và tập thể hướng dẫn mới hiểu được chuyên sâu luận án đó. Người phản biện chỉ là người đánh giá luận án, và người đánh giá luận án phải đủ tầm khoa học mới có thể đưa ra kết luận chính xác.
Vậy ai là người dám khẳng định rằng, chỉ có phản biện độc lập là đánh giá chính xác luận án ?
6. Kiểm soát “siêu quyền lực” của phản biện độc lập, những cách làm hay.
Cách đây 10 năm, cảnh sát giao thông không đứng công khai ở các ngã 4 có hệ thống điều khiển đèn giao thông mà đứng “bí mật” ở xa quan sát, khi có người vượt đèn đỏ thì lao ra chặn bắt phạt tiền. Hiện tượng này được người dân gọi là “anh hùng Núp”. Báo chí thời đó phê phán và đại biểu quốc hội chất vấn tại nghị trường …nên “anh hùng Núp” giao thông không còn đất sống.
Phản biện độc lập không công khai đứng trước trước hội đồng để nhận xét đánh giá luận án Tiến sĩ mà giấu mặt được xem như là “anh hùng Núp”. Khác với “anh hùng Núp” cảnh sát giao thông, “anh hùng Núp” phản biện độc lập rất ít người dám lên tiếng phản đối vì sợ … đụng chạm, nên qua nhiều lần cải tiến sửa đổi quy chế suốt 20 năm qua vẫn tồn tại “anh hung Núp” phản biện độc lập.
Mới đây nhất [3], Đại học Quốc gia Hà Nội đã mạnh dạn đưa ra quy chế đào tạo Tiến sĩ mới :” Với các nghiên cứu sinh là tác giả chính của tối thiểu 03 bài báo trên các tạp chí ISI với tổng chỉ số IF từ 3.0 trở lên và kết quả công bố phù hợp với đề tài nghiên cứu của luận án, được đặc cách bỏ qua quy trình phản biện độc lập và thực hiện thẳng quy trình thành lập Hội đồng đánh giá luận án”. Vì giới khoa học Việt Nam đều thừa nhận “Chỉ những công bố trên tạp chí khoa học quốc tế thuộc danh mục các tạp chí ISI mới là sự kiểm chứng khách quan của quốc tế về chất lượng một luận án tiến sĩ”.
Tạp chí khoa học – Đại học Sư phạm Hà Nội có cách làm hay như sau. Tạp chí gửi bài báo khoa cho phản biện nhận xét & đánh giá. Lúc đầu tạp chí không công khai tên người phản biện cho tác giả bài báo. Khi cả 2 phản biện đều không đồng ý cho đăng bài báo khoa học đó và nếu tác giả bài báo chưa thỏa mãn, tạp chí tổ chức cho phản biện và tác giả gặp nhau cùng trao đổi đến khi tác giả bài báo tâm phục khẩu phục. Vì khoa học phải tường minh, phải thuyết phục, nhân văn không thể là úp úp mở mở như một trò chơi.
7. Kết luận
Sử dụng phản biện độc lập, đào tạo Tiến sĩ Việt nam đang trở nên thiếu minh bạch, lạc lõng không giống ai và tự nhốt mình trong ao làng.
Để kết thúc bài viết này tôi xin mượn lời của GS Hiệu trưởng ĐHSP HN [4] :”Đại học là bình đẳng và nghĩa vụ chúng ta là tạo môi trường bình đẳng cho mọi người trong một không gian học thuật thoáng đãng, một không gian văn hóa thấm đẫm cốt cách để đi ra với thế giới văn minh”.
Theo Dân Trí
Nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ trong điều kiện tự chủ, hội nhập
Đứng trước đòi hỏi cấp bách cần chấn chỉnh công tác đào tạo tiến sĩ, Bộ GD&ĐT ban hành Quy chế tuyển sinh và đào tạo tiến sĩ thay thế quy chế ban hành năm 2009 và được sửa đổi, bổ sung năm 2012, có hiệu lực từ tháng 5/2017.
ảnh minh họa
Để thực hiện tốt theo quy chế mới, đồng thời đáp ứng yêu cầu đặt ra trong điều kiện tự chủ ĐH và hội nhập quốc tế, đòi hỏi mỗi cơ sở đào tạo phải có giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ.
Cần tạo thay đổi về chất của nghiên cứu sinh
Quá trình đào tạo tiến sĩ phải dẫn đến sự thay đổi về chất của nghiên cứu sinh. Nhấn mạnh điều này, trong tham luận tại hội thảo "Đào tạo sau ĐH trong điều kiện tự chủ và hội nhập quốc tế" do Trường ĐH Kinh tế quốc dân tổ chức, ThS.NCS Vũ Thị Huyền Trang (Bộ môn Toán Trường ĐH Thương mại, NCS Trường ĐH Kinh tế quốc dân) cho rằng, để làm được điều này, cơ sở đào tạo phải có một chương trình đào tạo tiên tiến được các nhà khoa học có kinh nghiệm, chuyên môn cao thẩm định và đội ngũ giảng viên là GS, PGS, tiến sĩ đủ năng lực giảng dạy, cung cấp kiến thức, kinh nghiệm cũng như đưa ra các lời khuyên cho NCS.
Cùng với đó là cơ sở vật chất, học liệu tương xứng, giúp NCS có đủ điều kiện thuận lợi trong nghiên cứu, tiếp cận được với những nghiên cứu mới nhất.
Để khuyến khích và động viên NCS, theo NCS Vũ Thị Huyền Trang, cơ sở đào tạo nên có học bổng dành cho người xuất sắc giống như đối với sinh viên. Dựa trên hướng nghiên cứu, đề tài của NCS để tuyển chọn người cộng tác, hỗ trợ cho các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu theo các đề tài đã được định hướng. Điều này không chỉ giúp các NCS có kinh nghiệm khi thực hiện đề tài nghiên cứu của mình mà còn là cơ hội để có thêm thu nhập.
Đồng thời, thúc đẩy hợp tác với các trường ĐH nổi tiếng trên thế giới để trao đổi về chương trình giảng dạy, giảng viên, cơ hội học bổng cũng như các khoa học, nghiên cứu ngắn hạn với NCS và tiến sĩ sau khi tốt nghiệp.
Về phía Bộ GD&ĐT, để nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, NCS Vũ Thị Huyền Trang cho rằng, cần kiểm tra gắt gao và quyết liệt với tất cả các cơ sở đào tạo tiến sĩ về chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên và cơ sở vật chất; đặc biệt là thẩm định lại các luận án đã bảo vệ trong thời gian qua. Đình chỉ và cho tạm ngừng các chương trình đào tạo tiến sĩ không đủ tiêu chuẩn hay có quá nhiều luận án đã bảo vệ nhưng khi xem xét lại lại không đủ tiêu chuẩn.
Một vấn đề cũng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng đào tạo tiến sĩ chính là kinh phí. Theo NCS Vũ Thị Huyền Trang, hiện kinh phí nhà nước để đào tạo một tiến sĩ trong nước là 15 triệu đồng/năm - quá ít ỏi. Vì vậy, nhà nước cần đầu tư thêm về tài chính cho đào tạo tiến sĩ trong nước, dù không thể bằng thế giới, nhưng cũng phải phù hợp để NCS thực hiện được các nhiệm vụ nghiên cứu.
Những yêu cầu từ người học
Quy chế tuyển sinh đào tạo tiến sĩ mới ban hành đã siết chặt ngay từ đầu vào. Vì vậy, NCS Vũ Thị Huyền Trang cho rằng, người học cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về ngoại ngữ, kiến thức chuyên môn và dự định nghiên cứu. Người dự định làm NCS cũng cần liên hệ trước với thầy cô có kinh nghiệm trong chuyên ngành, có thể hướng dẫn minh tại cơ sở đăng ký làm NCS để xin tư vấn về hướng nghiên cứu, làm sao hướng nghiên cứu đó thực sự có ý nghĩa chứ không phải để cho xong thủ tục đầu vào.
"Thực trạng phổ biến hiện nay là rất ít NCS chuyển được dự định nghiên cứu ban đầu thành đề tài luận án chính thức của mình" - NCS Vũ Thị Huyền Trang .
Việc đầu tiên các NCS phải vượt qua là nghiên cứu tổng quan; qua đó NCS sẽ được thực hành phân tích, đánh giá, phê phán khoa học và tìm ra những "khoảng trống" chưa có người nghiên cứu đến. Đó chính là cơ sở để xác định đề tài và đặt ra các câu hỏi nghiên cứu.
Để trả lời được các câu hỏi có căn cứ, cơ sở khoa học chắc chắn, NCS phải dược học về phương pháp nghiên cứu khoa học, cũng như tham khảo phương pháp của các nhà nghiên cứu trước khi đọc tổng quan.
Quá trình nghiên cứu viết luận án chính là quá trình NCS phải thực hành, vận dụng các phương pháp nghiên cứu, thu thập dữ liệu, chứng cứ để chứng minh, tìm ra đáp án cho các câu hỏi đặt ra. Đây là quá trình rèn luyện để hình thành kỹ năng và năng lực nghiên cứu khoa học cho NCS.
Luận án tiến sĩ thực chất là một bản ghi chép chắt lọc lại bằng ngôn từ khoa học toàn bộ quá trình và kết quả nghiên cứu đó. Vì vậy, sản phẩm của quá trình đào tạo tiến sĩ không phải là một bản luận án tiến sĩ mà là những nghiên cứu sinh đã tích lũy đủ các tố chất của một nhà nghiên cứu khoa học ở trình độ tiến sĩ.
Cùng với đó là sự chuẩn bị trước và cân nhắc về vấn đề tài chính. Theo NCS Vũ Thị Huyền Trang, làm NCS là quá trình lâu dài, đòi hỏi sự tập trung cao độ, cần đầu tư nhiều thời gian và công sức. Nếu không chuẩn bị kỹ các điều kiện, rất dễ dẫn đến phải gia hạn làm NCS - đồng nghĩa với việc phải trả thêm học phí và cũng có thể sẽ không hoàn thành nhiệm vụ.
"Theo quy định mới, thời gian gia hạn tối đa của NCS là 2 năm và trong thời gian này, NCS phải làm việc tập trung ở cơ sở đào tạo. Sau thời gian gia hạn mà không hoàn thành luận án thì các kết quả học tập cũng không được bảo lưu. Nếu điều đó xảy ra cũng đồng nghĩa với việc lãng phí thời gian, công sức và tiền bạc trong 6 năm" - NCS Vũ Thị Huyền Trang lưu ý.
Theo Giaoducthoidai.vn
Tiến sĩ nợ bằng 4 năm vì thiếu tiền đóng học phí Chỉ vì thiếu tiền đóng học phí, một trưởng khoa phải nợ bằng tiến sĩ ở nước ngoài 4 năm chưa thể lấy được. Báo Người Lao Động vừa nhận được thư phản ánh của bạn đọc về trường hợp ông Trần Minh Thảo, Trưởng khoa Công nghệ Hóa học Trường CĐ Công nghệ - ĐH Đà Nẵng chưa lấy bằng tiến sĩ...











Tin đang nóng
Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi
Có thể bạn quan tâm

Hòa Minzy, Sơn Tùng M-TP "gây bão" với các ca khúc về quê hương
Nhạc việt
20:34:24 11/03/2025
Nhân tình của chồng thông báo mang thai, tôi làm ngay điều này khiến cô ta sợ hãi trốn biệt tăm
Góc tâm tình
20:31:31 11/03/2025
Siêu phẩm ngôn tình mới chiếu 5 phút đã thống trị MXH, nữ chính lên đồ cực đẹp biến phim thành sàn catwalk
Phim châu á
20:29:53 11/03/2025
Mẹ Hoa hậu Thuỳ Tiên lên tiếng giữa ồn ào của con gái
Sao việt
20:24:30 11/03/2025
Tấn công tàu hỏa chở hàng trăm hành khách tại Pakistan
Thế giới
20:15:04 11/03/2025
Đăng bức ảnh phòng tắm bà ngoại U80 lên mạng, cháu gái làm lộ 1 bí mật khiến dân mạng sốc
Netizen
20:10:23 11/03/2025
Phim linh dị Việt: Đầu voi đuôi chuột
Hậu trường phim
19:58:34 11/03/2025
Hoàng Đức nhận 1 tỷ đồng trước giờ lên tuyển Việt Nam
Sao thể thao
19:34:40 11/03/2025
Kim Soo Hyun bị đào lại hình ảnh đi xem concert cùng 1 nữ idol, tiện thể xin số của gái lạ
Sao châu á
18:16:56 11/03/2025
'Bóc giá' nhẫn cưới của hot girl Việt đời đầu và chồng thiếu gia
Phong cách sao
18:14:28 11/03/2025