Obama tiết lộ lý do không chiến tranh thương mại với Trung Quốc

Cựu tổng thống Obama cho biết ông sẽ “cứng rắn” hơn với Trung Quốc về thương mại nếu không xảy ra khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009.

Vai trò của Trung Quốc trong cuộc khôi phục nền kinh tế toàn cầu sau khủng hoảng tài chính 2008-2009 đã “cản trở” khả năng giải quyết “các chính sách trọng thương vi phạm quy tắc thương mại quốc tế của Trung Quốc”, cựu tổng thống Barack Obama nói trong cuộc phỏng vấn với The Atlantic hôm 17/11.

“Tôi không thể có một cuộc chiến tranh thương mại vào năm 2009 hoặc 2010. Thời điểm đó tôi cần sự hợp tác của Trung Quốc, châu Âu, cũng như mọi động cơ tăng trưởng tiềm năng khác, để tái khởi động nền kinh tế toàn cầu”, ông Obama nói.

Cựu tổng thống Mỹ thêm rằng giờ ông nghĩ “việc cứng rắn hơn với Trung Quốc trong các vấn đề thương mại là hoàn toàn chính đáng”.

Cựu tổng thống Barack Obama bắt tay cựu thủ tướng Ôn Gia Bảo trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2009. Ảnh: Xinhua.

Trong cuốn hồi ký mới xuất bản A Promised Land (Miền đất hứa), ông Obama chia sẻ về vai trò của kế hoạch kích thích kinh tế kỷ lục trị giá 586 tỷ USD của Trung Quốc trong việc hỗ trợ nền kinh tế toàn cầu vào giai đoạn đầu nhiệm kỳ tổng thống của ông, từ năm 2009 tới 2017. Ông viết rằng đây là lý do khiến ông khó bắt Bắc Kinh chịu trách nhiệm về việc “trốn tránh, bẻ cong và phá vỡ mọi quy tắc đã được thống nhất về thương mại quốc tế”.

Chính phủ Trung Quốc khi đó cam kết hợp tác với các nền kinh tế phương Tây để khắc phục hậu quả của khủng hoảng tài chính, cú sốc lớn nhất với nền kinh tế toàn cầu kể từ Đại suy thoái năm 1929.

“Để kéo chúng tôi và phần còn lại của thế giới thoát khỏi khủng hoảng, chúng tôi cần nền kinh tế của Trung Quốc phát triển, chứ không phải suy thoái. Trung Quốc sẽ không thay đổi các hoạt động thương mại nếu không có áp lực từ chính quyền của tôi. Tôi chỉ muốn đảm bảo chúng tôi không bắt đầu một cuộc chiến thương mại khiến thế giới rơi vào suy thoái và tổn hại đến những người lao động mà tôi cam kết giúp đỡ”, ông Obama viết.

Trong chuyến thăm Trung Quốc năm 2009, cựu tổng thống Mỹ cũng nêu ra các vấn đề xoay quanh “mất cân bằng thương mại lớn” và “việc thao túng tiền tệ và các hành vi không công bằng khác của Trung Quốc”, trong cuộc gặp với Ôn Gia Bảo, khi đó là thủ tướng Trung Quốc.

Ông thêm rằng ông Ôn đã “đề nghị tôi đưa cho ông ấy danh sách sản phẩm của Mỹ mà chúng tôi muốn Trung Quốc mua thêm và ông ấy sẽ xem mình có thể làm gì”.

“Tôi có cảm giác mình đang mặc cả giá thịt gà ngoài chợ hơn là đàm phán chính sách thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới”, cựu tổng thống Mỹ chia sẻ.

Mối quan hệ Mỹ – Trung đã giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ qua, khi hai quốc gia đối đầu nhau trên nhiều lĩnh vực, trong đó nổi bật là thương mại. Tổng thống Donald Trump luôn khẳng định ông là người “cứng rắn” với Bắc Kinh hơn mọi tổng thống khác của Mỹ. Ông chủ Nhà Trắng cũng từng cảnh báo Biden sẽ mềm mỏng với Trung Quốc nếu đắc cử.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định chính sách thương mại của Biden với Trung Quốc sẽ cứng rắn tương tự Trump. Hôm 16/11, Biden cam kết làm việc với các quốc gia dân chủ khác để ngăn “Trung Quốc và các quốc gia khác quyết định cuộc chơi vì cho rằng họ là người quan trọng nhất”.