Những điều nên và không nên làm khi có người bị đột quỵ
Khi thấy người bị đột quỵ đầu tiên phải gọi cấp cứu ngay lập tức, không tự ý sơ cứu và cho uống bất cứ thuố.c gì.
Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Uyển, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương quân đội 108, đột quỵ được xem là bệnh lý cấp tính, hay xảy ra đột ngột và hậu quả thường gây t.ử von.g hoặc tàn phế về sau.
Trước khi xảy ra đột quỵ, người bệnh thường có các triệu chứng như: tê và yếu mặt, liệt một tay, chân hoặc một bên cơ thể, nói khó hiểu hoặc khó nói, đi lại khó khăn, mất thăng bằng và gặp các vấn đề về phối hợp.
Dưới đây là những việc nên làm và không nên làm khi gặp người bị đột quỵ.
Nên làm
- Khi thấy người bị đột quỵ hoặc nghi ngờ đột quỵ, đầu tiên nên gọi cho cơ sở y tế để người bệnh được cấp cứu càng sớm càng tốt. Việc người bệnh được cấp cứu sớm giúp điều trị kịp thời hạn chế được các di chứng về sau.
- Để người bệnh nằm nghiêng một chỗ, nới lỏng quần áo, tránh để người bệnh mặc trang phục quá chật.
- Ghi lại thời gian người bệnh có dấu hiệu đột quỵ cũng như các triệu chứng của người bệnh để có thể cung cấp với nhân viên y tế.
- Nói chuyện với bệnh nhân, trấn an họ bình tĩnh đợi bác sĩ đến.
- Kiểm tra mạch của người bệnh và đảm bảo rằng họ đang thở. Nếu cần có thể hô hấp nhân tạo.
Khi thấy người bị đột quỵ hoặc nghi ngờ đột quỵ, đầu tiên nên gọi cho cơ sở y tế. (Ảnh: minh họa)
Không nên làm
Trong đột quỵ, một số điều bạn không nên làm, gồm :
- Nếu bạn không phải nhân viên y tế, trong quá trình chờ cấp cứu, không nên tự ý cho người bệnh sử dụng bất kỳ loại thuố.c nào vì một số loại thuố.c sẽ là.m tìn.h trạng xuất huyết não trở nên nghiêm trọng hơn và làm các biến chứng sẽ càng nặng nề hơn, tăng nguy cơ t.ử von.g.
- Lưu ý không chích má.u ngón tay người bệnh
- Không cử động, lắc người bệnh
- Không cho người bệnh ăn hay uống để tránh sặc
- Người nhà cũng không nên cạo gió, nặn chanh vào miệng. Đây là những quan niệm sai lầm, không hỗ trợ gì cho người bị đột quỵ.
Cách phòng ngừa đột quỵ hiệu quả trong mùa lạnh
Đột quỵ được xem là bệnh lý cấp tính, hay xảy ra rất đột ngột và hậu quả thường gây t.ử von.g hay tàn phế về sau. Tuy nhiên, đây là căn bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh được. Một số chú ý sau mà chúng ta cần lưu ý:
1. Giữ ấm cơ thể: Việc giữ ấm cơ thể, nhất là vùng đầu và cổ trong mùa lạnh rất quan trọng. Cần lưu ý việc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gâ.y số.c nhiệt. Khi tham gia hoạt động thể chất, nên mặc nhiều lớp áo, khi cơ thể ấm lên sau vận động thì có thể cởi bỏ bớt và mặc vừa đủ giữ ấm cơ thể. Nếu đang hoạt động ngoài trời lạnh và thấy mình đổ mồ hôi, như vậy cơ thể đang bị quá nóng và không ổn; nhất là đối với người có bệnh tim mạch thì tốt nhất nên nghỉ ngơi, cởi bớt áo khoác và vào ngay trong nhà..
2. Kiểm soát huyết áp: Đo huyết áp định kỳ, nhất là với người có tiề.n sử tăng huyết áp.
3. Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế chất béo, đường, muối.
Video đang HOT
4. Vận động thường xuyên: Tăng cường hoạt động thể dục nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày để hỗ trợ tim mạch cần tuân theo nguyên tắc không hoạt động quá sức. Bởi khi trời lạnh, cơ thể chúng ta phải gắng sức hơn bình thường nhằm giữ nhiệt độ cơ thể ổn định. Do vậy, việc đi bộ nhanh hơn bình thường gặp khi gió lạnh thổi vào mặt và cơ thể cũng đã là gắng sức.
5. Hạn chế rượu bia, thuố.c l.á: Những thói quen này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
6. Khám sức khỏe định kỳ: Chủ động tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời các yếu tố nguy cơ để đề phòng đột quỵ mùa lạnh.
Người dễ bị đột quỵ thường có 4 thói quen này khi ngủ
4 thói quen có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ rất phổ biến, có người còn mắc cả 4 thói quen này.
Ảnh minh họa
Việc duy trì chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh là "chìa khóa" giúp phòng ngừa đột quỵ. Tuy nhiên, với lối sống hiện đại ngày nay, việc xây dựng thói quen sống lành mạnh là điều khá khó khăn. Nếu bạn thường xuyên duy trì 4 thói quen này trước khi ngủ, bạn có thể bị đột quỵ "ghé thăm" bất kỳ lúc nào.
1. Ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm
Giấc ngủ rất quan trọng đối với sức khỏe. Đây là thời gian cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi sau những căng thẳng trong cuộc sống. Nếu như không đảm bảo được chất lượng giấc ngủ, bạn có thể gặp phải nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó bao gồm cả nguy cơ đột quỵ.
Theo nghiên cứu được đăng tải trên Medicalnewstoday, những người ngủ ít hơn 5 tiếng mỗi đêm có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 3 lần so với những người ngủ 7 tiếng. Trong khi đó, nguy cơ đột quỵ tăng gấp đôi ở những người ngủ hơn 9 giờ mỗi đêm so với những người ngủ 7 giờ. Như vậy có thể thấy, không chỉ ngủ ít mà ngủ quá nhiều cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Mối liên quan giữa ngủ ít và đột quỵ
Khi thiếu ngủ, cơ thể bạn có thể sản sinh ra nhiều hormone gây căng thẳng và gây viêm. Mà viêm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp động mạch, bệnh tim và đột quỵ.
Ngoài ra, khi bạn không có chất lượng giấc ngủ tốt, tức là thường thức giấc giữa đêm - điều này có thể do chứng ngưng thở khi ngủ, bạn cũng có nguy cơ đột quỵ cao hơn.
Sự gián đoạn giấc ngủ sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ REM - Giấc ngủ REM đóng vai trò trong việc củng cố trí nhớ, xử lý cảm xúc, phát triển não bộ và mơ. Khi chất lượng giấc ngủ kém, thông qua việc giảm giấc ngủ không REM, điều này sẽ kích hoạt vô số cơ chế khác bao gồm tổn thương do thiếu oxy không liên tục, huyết áp thay đổi, rối loạn nhịp tim, viêm, kháng insulin, kích hoạt hormone gây căng thẳng và tăng đông má.u, tất cả đều có khả năng gây ra các bệnh tim mạch bao gồm cả đột quỵ.
Ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi đêm có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do chất lượng giấc ngủ kém (Ảnh: ST)
Cách tăng chất lượng giấc ngủ giảm nguy cơ đột quỵ
Để giảm nguy cơ đột quỵ liên quan đến giấc ngủ kém, bạn nên đảm bảo chất lượng giấc ngủ bằng cách:
- Ngủ đủ từ 7-9 tiếng mỗi đêm
- Đảm bảo chất lượng giấc ngủ sâu, không bị gián đoạn bằng cách ngủ trong phòng tối, yên tĩnh, thoáng mát, không uống cà phê hoặc trà vào buổi chiều và tối, không hoạt động mạnh trước khi đi ngủ, tránh ăn vặt vào đêm khuya.
- Duy trì việc đi ngủ vào một khung giờ để đảm bảo ngủ đủ giấc và dễ đi vào giấc ngủ hơn
- Nếu mắc các tình trạng như nhưng thở khi ngủ, bạn nên tìm cách kiểm soát và điều trị tình trạng này.
2. Tắm muộn
Tắm trước khi đi ngủ có thể giúp cơ thể thư giãn. Tuy nhiên, nếu tắm quá muộn và tắm không đúng cách, thói quen này có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt vào thời tiết lạnh.
Tại sao tắm muộn lại làm tăng nguy cơ đột quỵ?
Chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh việc tắm muộn làm tăng nguy cơ đột quỵ nhưng thói quen này có thể gây đột quỵ do liên quan đến tuổ.i tác, nhiệt độ và cách tắm.
Tắm muộn có thể gây đột quỵ là do:
- Nhiệt độ và thời gian: Vào ban đêm, nhiệt độ xuống thấp nên tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ giữa cơ thể và môi trường lớn. Do vậy, nếu bạn tắm bằng nước lạnh, điều này có thể khiến cơ thể bị sốc nhiệt.
Ngoài ra, nhiệt độ nước tắm chênh lệch với nhiệt độ của cơ thể sẽ làm cơ thể giãn mạch hoặc co mạch để điều chỉnh nhiệt độ phù hợp với môi trường. Khi co mạch má.u sẽ làm tăng nguy cơ xảy ra đột quỵ do co thắt mạch vành hoặc nhồi má.u não đột ngột xảy ra.
- Cách tắm: Tắm đêm mà bạn sử dụng nước quá nóng hoặc quá lạnh đều tạo áp lực cho tim và làm tăng nguy cơ đột quỵ. Hơn nữa, nhiều người có thói quen sau khi tắm xong sẽ ngồi trước quạt hoặc vào phòng điều hòa, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột này cũng sẽ khiến cơ thể bị sốc nhiệt và tăng nguy cơ gặp tai biến.
- Tuổ.i tác: Người cao tuổ.i thường có nhiều bệnh lý nền và sức khỏe yếu nên sẽ có nguy cơ đột quỵ do tắm đêm cao hơn. Tuy nhiên, vẫn rất nhiều người trẻ gặp tình trạng này do chủ quan.
Cách tắm đêm tránh đột quỵ
Tốt hơn hết bạn nên tắm trước 8 giờ tối. Tuy nhiên, nếu bắt buộc phải tắm đêm, bạn nên lưu ý:
- Sử dụng nước tắm có nhiệt độ từ 24-29 độ
- Không nên gội đầu, nếu bắt buộc thì cần sấy ngay sau khi tắm và sấy khô trước khi ngủ
- Sau khi tắm xong không nên ngồi trước quạt hoặc vào phòng đang bật điều hòa
- Tắm nhanh
Nếu bạn vừa mới uống bia rượu và thời gian là sau 23 giờ, bạn không nên tắm vì nguy cơ gặp vấn đề sức khỏe lúc này là rất cao.
3. Suy nghĩ căng thẳng
Theo Healthline, căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ và các biến cố tim mạch khác. Cả căng thẳng dài hạn (mãn tính) và căng thẳng ngắn hạn đều có thể có ảnh hưởng. Đặc biệt, thường xuyên căng thẳng trước khi đi ngủ làm tăng nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch cao hơn.
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy mức độ căng thẳng cao làm tăng nguy cơ "đột quỵ do ta.i nạ.n" hoặc đột quỵ do thiếu má.u cục bộ thoáng qua.
Mối liên hệ giữa căng thẳng trước khi đi ngủ và đột quỵ
Thứ nhất, căng thẳng có thể tạo ra phản ứng viêm đối với cơ thể. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, chẳng hạn như dẫn đến sự co thắt (thu hẹp) các động mạch. tăng nguy cơ hình thành cục má.u đông và làm tăng huyết áp - những yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Thứ hai, nếu bạn suy nghĩ quá nhiều trước khi ngủ và tạo ra sự căng thẳng, cơ thể sẽ tiết nhiều hormone cortisol. Hormone này có thể khiến bạn khó ngủ và gián đoạn chất lượng giấc ngủ. Như đã đề cập, chất lượng giấc ngủ kém được cho là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Căng thẳng có thể gây viêm trong cơ thể và làm gián đoạn chất ngủ (Ảnh: ST)
Cách kiểm soát căng thẳng trước khi đi ngủ
Một số cách đơn giản có thể giúp bạn giảm căng thẳng trước khi đi ngủ và giúp bạn có chất lượng giấc ngủ tốt hơn:
- Tập luyện thể dục thường xuyên nhưng tránh tập trước khi đi ngủ. Bạn chỉ nên kéo giãn cơ nhẹ nhàng trước khi ngủ để giúp cơ thể được thư giãn hơn.
- Hít thở sâu, thiền định hoặc tập yoga
- Nghe nhạc không lời trước khi đi ngủ
- Nếu bạn mắc chứng rối loạn lo âu, trầm cảm thì bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.
4. Uống nhiều rượu và hút thuố.c
Uống một ly rượu vang trước khi đi ngủ có thể giúp bạn ngủ ngon hơn nhưng nếu uống quá nhiều thì có thể gây hại cho sức khỏe, chẳng hạn như làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài rượu, hút thuố.c l.á trước khi đi ngủ cũng sẽ làm tăng nguy cơ gặp nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có đột quỵ.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Lille Nord de France ở Lille, Pháp, đã báo cáo trên tạp chí Thần kinh học rằng những người nghiệ.n rượu nặng có nguy cơ bị đột quỵ sớm hơn những người khác.
Theo Healthline, nguy cơ đột quỵ có thể gây t.ử von.g tăng lên do hút thuố.c - ngay cả đối với những người sử dụng thuố.c l.á nhẹ và không hút một gói mỗi ngày.
Mối liên hệ giữa rượu, thuố.c l.á và đột quỵ
- Tại sao rượu lại gây đột quỵ?
Uống quá nhiều rượu (hơn 2 ly mỗi ngày) có thể gây tăng huyết áp - yếu tố có thể gây ra đột quỵ. Rượu cũng có thể gây ra một số vấn đề về tim cũng góp phần gây đột quỵ (ví dụ như rung nhĩ, bệnh cơ tim).
Ngoài ra, còn có bằng chứng cho thấy rượu có thể ức chế quá trình đông má.u và điều này có thể giải thích tại sao rượu có xu hướng liên quan trực tiếp đến đột quỵ xuất huyết (ví dụ như xuất huyết não). Mặt khác, tác dụng đông má.u này dường như bảo vệ chống lại đột quỵ do thiếu má.u cục bộ (ví dụ như cơn thiếu má.u cục bộ thoáng qua) khi uống rượu ở mức độ vừa phải.
- Tại sao thuố.c l.á lại gây đột quỵ?
Khói thuố.c l.á chứa hàng ngàn chất độc hại và gây ung thư, hóa chất truyền từ phổi vào má.u khi một người hít phải. Những hóa chất này làm thay đổi và phá hủy các tế bào, đồng thời làm tăng nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch khác.
Hút thuố.c làm tăng nguy cơ đột quỵ là do:
Làm tăng cholesterol "xấu": Hút thuố.c làm giảm cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) 'tốt' và làm tăng cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL) 'xấu'.
Giảm nồng độ oxy: Khói thuố.c l.á có chứa carbon monoxide, làm giảm lượng oxy trong má.u.
Làm tăng huyết áp: Thuố.c l.á có chứa nicotin, làm tăng nhịp tim và huyết áp. Một nửa số ca đột quỵ có liên quan đến huyết áp cao.
Làm tăng nguy cơ đông má.u: Các hóa chất trong khói thuố.c l.á làm đặc má.u và khiến má.u dễ bị đông má.u hơn.
Khi kết hợp những yếu tố trên sẽ làm tăng nguy cơ thu hẹp và xơ cứng động mạch. Điều này được gọi là xơ vữa động mạch.
Khi động mạch trở nên hẹp và kém linh hoạt, nó sẽ làm giảm lưu lượng má.u, tăng huyết áp và tăng khả năng hình thành cục má.u đông. Các cục má.u đông có thể di chuyển và mắc kẹt trong não, có khả năng gây đột quỵ.
Phòng tránh đột quỵ do rượu và thuố.c l.á
Không có cách nào ngoài việc bạn nên bỏ thuố.c l.á và rượu, điều này mới có thể phòng ngừa được đột quỵ do các chất kích thích này.
Trên đây là 4 thói quen khi ngủ có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ngoài việc tránh 4 thói quen trên, các bạn có thể phòng ngừa đột quỵ bằng một số biện pháp khác như tập thể dục thường xuyên, ăn nhiều rau củ quả và hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, hạn chế muối và giữ một tinh thần lạc quan, vui vẻ.
Bác sĩ chỉ ra những nguyên nhân khiến người trẻ bị đột quỵ ngày càng gia tăng Theo các bác sĩ, đột quỵ được xem là bệnh của người lớn tuổ.i. Thế nhưng, những năm gần đây, tỷ lệ người trẻ bị đột quỵ có xu hướng gia tăng, nguyên nhân đột quỵ cũng rất khác với người lớn tuổ.i. TS. Hồ Minh Tuấn, Trưởng khoa Tim, Bệnh viện FV cho biết, bệnh viện hầu như tuần nào cũng tiếp...