Nhớ món rạm đồng xứ Quảng

Ngày trước, trên những cánh đồng ở miền Trung quê tôi có rất nhiều rạm (thân hình nhỏ hơn cua đồng) có thể chế biến nhiều món ăn khoái khẩu như nấu bún riêu, canh rau đay, nấu canh mướp, rạm rang, rạm chiên giòn… Nhưng giá trị nhất là làm mắm để dành ăn quanh năm.

Món rạm đồng của mẹ

Tuổi thơ của tôi đi qua những bữa cơm quê nghèo miền Trung xứ Quảng với món mắm rạm đồng do mẹ tôi chế biến. Vào những ngày cha tôi đi nhủi về được nhiều rạm, mẹ tôi rửa sạch rạm nhiều lần, rưới ít nước sôi cho chân, càng rụng bớt và cho vào cối đá giã thật nhuyễn, vắt lấy nước cốt rồi cho vào cái hũ bằng sành với lượng muối thích hợp, sau đó bịt kín “hũ mắm” lại bằng bao ny lon, rồi để gần “ông kiền” trên bếp cho ấm. Hơi nóng từ bếp truyền qua, làm hũ mắm nhanh chóng lên men chuyển dần sang mùi thơm rất khó tả.

Khoảng chừng 1 tháng, mẹ mang ra mở nắp hũ, một mùi thơm đặc trưng bay lên sực nức cả bếp. Múc ra bát, một lớp nước màu nâu sóng sánh rồi pha thêm ít ớt xiêm, tỏi băm và nước cốt chanh trông rất bắt mắt. Mắm rạm đồng ăn với cơm, bún, bánh đúc… đều rất thơm ngon với hương vị rất đặc trưng mà hiếm có loại mắm nào có được.

Mắm rạm đồng vấn vương khó cưỡng

Có dịp ghé thăm cái chợ miền quê ở bên bờ sông Vu Gia vùng Đại Lộc, tôi không cưỡng được cái mùi thơm của “bánh đúc, mắm rạm đồng” lan tỏa trong không gian thoáng đãng buổi chiều về. Và ai đó, như dáng mẹ tôi ngày xưa đang chia quà bánh đúc cho anh em tôi mỗi khi mẹ đi chợ về. Không cưỡng lại được “sắc màu” và hương vị của món bánh đúc, tôi liền ngồi vào bàn ăn một đĩa bánh và cảm nhận vị bùi béo của đậu phộng rang, cái dòn thơm của lát bánh đúc gạo quê, mùi thơm của lá hẹ, của mắm rạm đồng xứ Quảng mà nghe ấm áp trong lòng.

Rạm đồng từ xa lắc đã làm nên những món ăn mang hương vị riêng biệt đầy hấp dẫn trong ẩm thực Việt Nam. Trong đó, món mắm rạm đồng còn là đặc sản của các vùng thôn quê, mắm thơm ngon, đậm đà với hương vị rất riêng. Và, đặc biệt là có thèm đến mấy cũng không thể mua được ở cửa hàng hay siêu thị như những loại mắm khác. Trong ẩm thực của người Việt, có những món hầu như chẳng bao giờ có mặt trên mâm cỗ linh đình, sang trọng nhưng lại là những món ăn rất khoái khẩu.

Ngày nay, mái tóc để chỏm ngày xưa nay đã mang màu “muối tiêu”, nhưng khi ăn lát bánh đúc gạo quê chấm mắm rạm đồng ở một làng quê nghèo khó vẫn đeo đẳng cái hương vị ấy trong tôi suốt cả cuộc đời.