Nhìn lại Windows Me sau 20 năm: hệ điều hành của Microsoft có thực sự tệ như chúng ta vẫn nghĩ?

Hai mươi năm trước, cả thế giới phải đối mặt với hàng loạt lỗi phần mềm nghiêm trọng khi chuẩn bị bước sang thiên niên kỷ mới. Không phải sự cố Y2K đâu, mà là Windows Me.

Được trang PCWorld đặt biệt danh là “ Windows Mistake Edition” (Windows Phiên bản Lỗi), Windows Me được nhiều người nhớ đến với những ký ức không mấy tốt lành.

Một bước hụt chân kỳ lạ trên con đường tiến đến Windows XP

Microsoft tung ra Windows 2000 vào ngày 17/2/2000. Windows 2000 là một tuyệt tác bị lãng quên – nó thực sự là một hệ điều hành 32-bit cực tốt dành cho môi trường doanh nghiệp. Windows 2000 được xây dựng trên nền Windows NT, công nghệ mà hiện nay vẫn ẩn sâu bên dưới Windows 10.

Bảy tháng sau, Microsoft tung ra Windows Millenium Edition, vào ngày 14/9/2000. Hệ điều hành này được thiết kế dành cho người dùng hộ gia đình, dựa trên Windows 98 SE và vẫn đi kèm với DOS.

Windows Me có vòng đời cực ngắn: nó bị thay thế bởi Windows XP vào ngày 25/10/2001, tức chỉ hơn 1 năm sau đó.

Với Windows XP, Microsoft đã đưa mọi thứ vào guồng trở lại, một hệ điều hành đáng tin cậy dành cho người tiêu dùng, dựa trên Windows NT. Nó cũng là một hệ điều hành phù hợp với các doanh nghiệp. Trước khi XP xuất hiện, người dùng hộ gia đình phải dùng Windows Me.

Tại sao Windows Me được kỳ vọng sẽ rất thú vị

Windows Me được thiết kế như một bản nâng cấp cho Windows 98 Second Edition (SE). Website Windows Me của Microsoft hứa hẹn sẽ biến chiếc máy tính của gia đình bạn trở thành “một trung tâm giải trí đa phương tiện” nhờ vào Windows Media Player 7 và Windows Movie Maker. Họ “nổ” rằng Windows sẽ dễ sử dụng hơn với một “trải nghiệm người dùng được cải thiện” thông qua những tính năng như “các wizard mới”. Trải nghiệm thiết lập mạng trong gia đình cũng được đơn giản hoá.

Windows Me được trang bị một số tính năng từ Windows 2000, bao gồm System Restore để khôi phục các tập tin hệ điều hành về trạng thái tốt nhất trước đó, và System File Protection để bảo vệ các tập tin hệ thống quan trọng không bị chỉnh sửa.

Windows Me còn loại bỏ khả năng hỗ trợ DOS “thực”, qua đó giúp hệ điều hành khởi động nhanh hơn nhưng đổi lại, kém tương thích hơn với các phần mềm DOS cũ mà người tiêu dùng có thể cần đến.

Tuy vậy, một loạt những tính năng nhỏ nhặt và những cải tiến ở cấp thấp trong hệ thống không thuyết phục được hầu hết người dùng hộ gia đình, vốn đang gắn bó với Windows 98. Trừ khi bạn mua một chiếc PC mới cài sẵn Windows Me, tại sao phải bỏ ra 209 USD cho phiên bản bán lẻ hoàn chỉnh, hay 109 USD cho phiên bản nâng cấp? Windows 2000 là một bản nâng cấp lớn, nhưng ai muốn Windows Me chứ?

Điều đó càng chính xác hơn bởi độ ổn định cực kém của hệ điều hành này, điều chúng ta sẽ bàn đến ngay dưới đây.

Windows Me trong thực tế: một bản Windows 98 SE đầy lỗi

Các phiên bản Windows 9x – bao gồm Windows 95, Windows 98, và Windows Me – luôn bị chỉ trích vì thiếu ổn định. Chúng đều dựa trên nền DOS, giống như Windows 3.0 vậy.

Windows Me thậm chí còn kém ổn định hơn Windows 98. Đó là điều nhiều người sẽ khẳng định nếu từng dùng qua hệ điều hành này 20 năm về trước. Phóng viên Dan Tynan của PCWorld gọi hệ điều hành này là “Mistake Edition” (Phiên bản lỗi) của Windows và nói rằng nó là một trong 25 sản phẩm công nghệ tệ nhất mọi thời đại.

Tại sao hệ điều hành này lại dính quá nhiều lỗi màn hình xanh (BSOD) và vô vàn các vấn đề khác? Ai mà biết được! Như đã nói ở trên, loạt Windows 9x luôn bị đánh giá là thiếu ổn định. Windows Me có một số tính năng mới: ví dụ, nó giới thiệu System Restore, một tính năng…gây ra khá nhiều rắc rối cho hệ thống của một số người dùng vào thời điểm đó. Người ta còn báo cáo những vấn đề liên quan khả năng hỗ trợ phần cứng trên những hệ thống với cấu hình nhất định. Có lẽ Windows Me cần thêm thời gian để phát triển.

Lỗi hệ thống thực ra hiếm khi ảnh hưởng đến các doanh nghiệp, những nơi được khuyến khích sử dụng Windows 2000 trên các máy trạm. Windows 95 và Windows 98 được thiết kế cho cả hộ gia đình và doanh nghiệp, nhưng rồi đột nhiên lại có những phiên bản Windows khác nhau đáng kể dành riêng cho văn phòng và cho máy tính gia đình xuất hiện – và không hề bất ngờ khi phiên bản dành cho người dùng hộ gia đình lại kém ổn định hơn.

Tất nhiên, nhiều người khác cho biết Windows Me chạy khá ổn định trên hệ thống của họ. Và Windows Me có lẽ không phải là trường hợp duy nhất như vậy: Windows 98 cũng thường xuyên kém ổn định khi mà nó cũng dựa trên DOS. Có lẽ Windows Me thực sự không có nhiều sự thay đổi rõ rệt so với Windows 98.

Nhưng nếu so với Windows 2000, vốn ra mắt trước Windows Me, chúng ta ngay lập tức tự hỏi: tại sao Windows Me không ổn định được như vậy?

Săn lùng Windows 2000

Windows 2000 cho thấy con đường mà Microsoft phải đi, nhưng hãng lại không mang Windows NT đến người dùng hộ gia đình cho đến tận Windows XP.

Trong lúc đó, một số người dùng quá bực bội với Windows Me – hoặc những người đọc được quá nhiều điều không hay về nó – không muốn chờ đợi. Những người dùng hộ gia đình này quyết định mua Windows 2000, vốn là phiên bản Windows dành cho doanh nghiệp. Windows 2000 Professional có giá 319 USD cho bản đầy đủ, hoặc 219 USD nếu nâng cấp từ Windows 98 hoặc 95. Có nghĩa là nó đắt hơn Windows Me đến 110 USD.

Một số người thậm chí bắt đầu chuyền tay nhau những chiếc đĩa Windows 2000 lậu – thường là bản Windows được sao chép từ nơi họ làm việc – với ý nghĩ rằng dùng chùa hệ điều hành này là điều chấp nhận đươc bởi họ đã phải bỏ tiền ra để mua một hệ điều hành vô dụng như Windows Me. Hiển nhiên, điều đó vẫn là bất hợp pháp. Nhưng chúng ta hoàn toàn thông cảm được, bởi suy cho cùng, ai cũng muốn một phiên bản Windows ổn định, không treo cứng hệ thống thường xuyên như Windows Me.

Và Windows Me cũng là lý do để một số người khác bắt đầu mày mò Linux. Các distro Linux dành cho desktop thời đó vẫn còn rất phức tạp, nhưng chắc chắn chúng ổn định hơn Windows Me.

Windows XP cứu rỗi thế giới

Với Windows XP, Microsoft đã đặt dấu chấm hết cho mớ hỗn độn Windows 2000 và Windows Me. Thay vì tung ra một gói dịch vụ (service pack) cho Windows Me và bỏ thời gian ra sửa lỗi nó như sẽ làm với Windows Vista Service Pack 1 và Windows 8.1 sau này, Microsoft giới thiệu Windows XP và đưa nền tảng Windows NT ổn định hơn đến người dùng hộ gia đình. Giao diện thân thiện hơn, cùng những tính năng đa phương tiện của Windows Me được mang sang Windows XP, tất nhiên chúng cũng hoạt động ổn định hơn. Windows XP tương thích tốt hơn với các ứng dụng người tiêu dùng vốn có thể gặp nhiều lỗi vặt khi chạy trên Windows 2000.

Khi Windows XP ra mắt, cả các doanh nghiệp và người dùng hộ gia đình đều sử dụng một phiên bản Windows dành cho desktop như nhau. Đúng là hệ điều hành mới này vẫn có phiên bản Home và Professional với một vài tính năng khác biệt, nhưng chúng về cơ bản vẫn là một hệ điều hành như nhau.

Windows XP hiển nhiên vẫn có lỗi – nhiều lỗ hổng bảo mật tồn tại cho đến khi Windows XP Service Pack 2 ra mắt mới được khắc phục, cùng một giao diện desktop trông không được chuyên nghiệp cho lắm. Nhưng hiện nay, người ta vẫn dành những tình cảm tốt đẹp khi nhắc đến Windows XP, và nhiều người kiên quyết sử dụng nó kể cả khi Windows 7 ra mắt đã lâu.

Nhưng không ai gắn bó với Windows Me được như vậy. Kể cả khi bạn muốn một phiên bản Windows nền DOS để chạy các phần mềm cũ, bạn nên chọn Windows 98. Nó đơn giản là tương thích tốt hơn với các phần mềm cũ.