Nhìn lại những ngày đầu phát minh máy tính cầm tay

Nếu bạn từng dùng chiếc máy tính cầm tay, bạn có thể cảm ơn ông Jerry Merryman vì đã giúp cho con đường học toán của mình dễ dàng hơn.

Ông Jerry Merryman (phải) và ông Jack Kilby trong ảnh chụp tại Bảo tàng Máy tính Mỹ năm 1997

Merryman, người cùng với hai người khác phát minh ra chiếc máy tính nhỏ bé thay đổi tin học mãi mãi, vừa qua đời ở tuổi 86. Vợ ông Merryman là bà Phyllis cho biết trong tuần này rằng ông Merryman qua đời hôm 27.2. Ông nhập viện từ cuối tháng 12.2018 sau khi vấp phải biến chứng hậu phẫu. Hãng tin CNN mới đây có bài viết nhìn lại những ngày đầu của công cụ toán học mà ông Merryman từng giúp phát minh.

Merryman từng là kỹ sư trẻ tại hãng Texas Instruments vào năm 1965, khi ông được đưa vào một nhóm gồm hai kỹ sư đồng nghiệp là Jack Kilby và James Van Tassel. Họ được giao nhiệm vụ chế tạo thiết bị tin học nhỏ có thể vừa trong túi áo sơ mi. Khi đó, Texas Instruments đang tìm kiếm sản phẩm “đinh” để giới thiệu vi mạch của hãng, sản phẩm vừa được ông Kilby phát minh. Kilby giành giải thưởng Nobel cho nỗ lực của ông nhiều thập niên sau này.

Nguyên mẫu chiếc máy tính cầm tay tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Smithsonian

Kilby, người đứng đầu đội ngũ kỹ sư nói với hai người còn lại rằng thiết bị mà họ cần sáng tạo nên có kích cỡ ngang một quyển sách. Nó cần phải có nút bấm để nhâp dữ liệu, màn hình kỹ thuật số và chạy bằng pin, theo American Mathematical Monthly.

Ban đầu, cả ba chưa dùng thuật ngữ “máy tính”. Trong khi Van Tassel chủ yếu phát triển bàn phím, ông Kilby nghiên cứu mặt năng lượng còn Merryman thì xử lý phần logic và đầu ra.

Không lâu sau đó, bộ ba sản xuất ra máy tính cầm tay được gọi là CAL-TECH, kích thước khoảng 15 cm, có màn hình giấy thay vì màn hình kỹ thuật số để tiết kiệm điện. Máy tính này nặng gần 1,4 kg chính vì nó làm từ các thỏi nhôm. “Chúng tôi lấy một thỏi nhôm nguyên khối, thêm chiếc máy làm rãnh và làm rỗng nó”, ông Merryman chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn năm 1996. Bằng sáng chế đầu tiên cho chiếc máy tính được nộp năm 1967.

Ông James Van Tassel (trái) và Jerry Merryman, hai người giúp phát minh máy tính cầm tay với nguyên mẫu công cụ tại Viện Smithsonian

Đây là máy tính mini đầu tiên có sức mạnh tính toán tương đương nhiều chiếc máy tính lớn hơn thời bấy giờ. Máy tính lớn khi ấy có kích cỡ ngang máy đánh chữ, đắt tiền và cần được cắm điện. Ngược lại, máy tính nhỏ ngày càng phổ biến và với nhiều người, nó là thiết bị cầm tay đầu tiên họ sở hữu. Nguyên mẫu máy tính cầm tay mà Merryman giúp phát minh cuối cùng được Texas Instruments tặng Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Smithsonian ở Washington.

Merryman xin nghỉ hưu vào năm 1994. Vợ ông kể rằng hãng Texas Instruments gọi cho ông ngay ngày hôm sau và hỏi liệu ông có muốn quay lại làm cố vấn hay không. Ông trả lời có. Bà Phyllis chia sẻ về người giúp phát minh máy tính: “Ông ấy rất giỏi và rất khiêm tốn, luôn nói rằng mình ở trong cái bóng của Jack Kilby. Nhiều người cho hay Jerry thông minh hơn bất cứ ai. Sau khi về hưu, bạn bè vẫn gọi và hỏi ông ấy vì ông ấy là người có tất cả câu trả lời”.

Theo thanh niên