Nhận diện thách thức của giáo dục trước cuộc cách mạng 4.0
Theo TS Lê Thị Mai Hương và thạc sỹ Lê Vũ Hà – Học viện Quản lý Giáo dục : Nhận diện được cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 , chúng ta cũng nhận ra những thách thức của giáo dục trước cuộc cách mạng này.
Người học phải thay đổi để trở thành chủ nhân thực sự của cuộc cách mạng CN 4.0.
Cụ thể: Thứ nhất là sự phát triển của kinh tế: giáo dục và đào tạo phải cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng với yêu cầu cao của nền sản xuất hiện đại, một nền sản xuất mà con người phải “cạnh tranh” với robot.
Thứ hai là sự thay đổi từ phía xã hội : Đòi hỏi con người phải có sự hiểu biết sâu và rộng về mọi vấn đề của xã hội, do đó càng đòi hỏi chất lượng cao về đầu ra của GD&ĐT; thứ ba là sự thay đối từ phía người học: Người học không thụ động học mà chủ động học, học bằng nhiều cách khác nhau, học song hành với làm.
Người học mong muốn học giỏi một nghề nhưng lại phải biết nhiều nghề, kỹ năng nghề nghiệp thành thạo đi kèm với kỹ năng mềm luôn đươc rèn luyện, khả năng ứng dụng KHCN và thiết bị khoa học hiện đại, luôn có sự sáng tạo , để không chỉ làm việc mà còn chung sống và tự hoàn thiện bản thân. Người học phải thay đổi để trở thành chủ nhân thực sự của cuộc cách mạng CN 4.0.
Thứ ba là sự thay đổi từ phía người dạy: người ậạy không chỉ cung cấp kiến thức mà phải hiểu biết về cách thức định hướng cho người học khám phá để tự chiếm lĩnh kiến thức cho bản thân, mà phải biết tích hợp để vừa định hướng tìm hiểu, khám phá kiến thức vừa rèn được kỹ năng nghề cho người học đồng thời bổ sung hoàn thiện kiến thức liên quan và hệ thống kỹ năng mềm cho người học. Đặc biệt là khả năng ứng dụng khoa học công nghệ, thiết bị kỹ thuật hiện đại vào quá trình dạy học để tiệm cận với CN 4.0.
Thứ ba là sự trì trệ của tư duy cũ trong giáo dục và đào tạo: chỉ tập trung phát triển kiến thức, kỹ năng cơ bản; tách kiểm tra với giảng dạy; người học làm việc cá nhân với cùng một mục đích; hoc theo thứ tự; quản lý giám sát hành chính; chỉ có học sinh giỏi mới được dạy cách tư duy.
Thứ tư là tư duy quản lý bảo thủ, quan liêu, máy móc thiếu sự tự chủ, chủ động của đội ngũ CBQL và nhà giáo…
Giáo dục đang phải đứng trước nhiều thách thức của xu thế mới, của cuộc cách mạng CN 4.0. Tuy nhiên, bên cạnh những thách thức ấy là những cơ hội mở rộng tầm tthìn, tự bản thân phải nhận biết các cp hội để “chớp” lấy cùng với sự vận dụng khả năng năng của bản thân để vượt qua thách thức.
Theo Giaoducthoidai.vn
Dạy tư duy phản biện ở trường phổ thông - việc khó cần làm!
Trong quá trình đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo theo hướng lấy người học làm trung tâm thì việc xây dựng tư duy phản biện cho học sinh phổ thông là điều rất cần thiết. Dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng các thầy cô và chuyên gia giáo dục vẫn đang nỗ lực không ngừng để trang bị kỹ năng quan trọng này cho các em.
Video đang HOT
Học sinh ngày nay có thể dễ dàng tiếp cận thông tin từ sách vở, máy tính hay điện thoại thông minh giúp tăng cường tư duy phản biện
Kỹ năng quan trọng trong thời đại bùng nổ thông tin
Tư duy phản biện (Critical Thinking), hiểu một cách đơn giản nhất, đó là khả năng suy nghĩ và tư duy đa chiều, phản biện lại vấn đề, xem xét mọi khía cạnh để tìm ra chân lý chứ không dễ dàng chấp nhận mọi ý kiến ngay từ ban đầu.
Tư duy phản biện (TDPB) giúp con người vượt ra khỏi cách suy nghĩ theo khuôn mẫu, thói quen có sẵn; hướng đến cái mới, thoát khỏi những rào cản của định kiến, đưa ra nhiều phương án khác nhau và lựa chọn phương án tối ưu với những lập luận có cơ sở vững chắc đối với một vấn đề nào đó.
Việc xây dựng TDPB cho học sinh đang được nhiều quốc gia xem như tiêu chuẩn của nền giáo dục hiện đại, là động lực thúc đẩy sự phát triển của toàn thể xã hội.
Đơn cử như tại Mỹ, các giáo viên thường cho học sinh sử dụng tư duy phản biện bằng cách thử thách khả năng đặt câu hỏi hay, suy nghĩ sâu sắc và bảo vệ quan điểm của các em về các vấn đề được dạy.
Các bài học được các em chuẩn bị trước tại nhà và mang đến lớp thảo luận, tranh biện sôi nổi. Người thầy sẽ đóng vai trò định hướng, giải thích và đúc kết lại chân lý vào cuối buổi học.
PGS-TS Tâm lý Huỳnh Văn Sơn, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm TPHCM cho rằng: "Trong thời đại ngày nay khi khối kiến thức càng lúc càng trở nên khổng lồ, con người có nhiều cơ hội để tiếp cận tri thức thì việc biết cân nhắc, suy xét, lựa chọn, lọc để biết, hiểu và ứng dụng trở nên rất quan trọng. Đó chính là tư duy phản biện và sức mạnh của nó trong thực tiễn...".
PGS-TS Huỳnh Văn Sơn hướng dẫn về Phương pháp dạy học tích cực
Nhiều khó khăn trong việc dạy học sinh TDPB
Hiện tại ở Việt Nam, để giáo dục TDPB một cách hoàn chỉnh cho học sinh phổ thông là chuyện không hề đơn giản. Theo các chuyên gia trong ngành giáo dục, rào cản đầu tiên là vấn đề văn hóa.
Việc dạy học ở nước ta trong nhiều năm qua chịu ảnh hưởng rất lớn của Nho giáo, "một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy", chưa thật sự chú trọng đến tính tích cực trong hoạt động giáo dục của học sinh.
Điều đó góp phần làm học sinh trở nên thụ động, lười biếng trong suy nghĩ, tìm kiếm dẫn chứng, cơ sở để phản biện kiến thức của giáo viên truyền thụ.
Cô Lại Thị Phương Ánh, giáo viên môn sinh vật ở Trường THPT Lê Hồng Phong (TPHCM) nhận định: "Việc dạy TDPB cho học sinh cấp 3 là rất khó, bởi lẽ các em đã quen với lối tư duy một chiều, thụ động từ các lớp cấp dưới, mất dần sự tò mò và thói quen đặt câu hỏi.
Ở mức độ này, giáo viên chỉ có thể điều chỉnh, định hướng và khơi lại niềm vui học hỏi cho các em chứ không thể xây dựng kỹ năng TDPB cho học sinh một cách hoàn chỉnh".
Hơn nữa, không ít giáo viên cũng tỏ ra lúng túng với việc đào tạo TDPB bởi lẽ chính họ cũng là sản phẩm của giáo dục truyền thống. Thầy Nguyễn Duy Khang, công tác tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Vĩnh Long cho rằng phần đông người dạy học hiện nay còn hiểu chưa đúng về giáo dục TDPB.
Không nhiều thầy cô giáo có đủ kinh nghiệm, kiến thức và kỹ năng để giải đáp mọi thắc mắc của các em. Ngoài ra, thời lượng lên lớp hạn chế cũng là một nguyên nhân khiến các giáo viên ngại sử dụng phương pháp giáo dục phản biện cho học sinh.
Tất cả khiến trình độ TDPB của học sinh ở Việt Nam hiện nay là còn khá hạn chế. Về điểm này, PGS-TS Huỳnh Văn Sơn nhận xét: "Các em cũng có TDPB song khả năng vận dụng kỹ năng này chưa cao, chỉ ở mức trung bình.
Nhiều em có thể phát hiện vấn đề một cách chủ động nhưng vẫn còn bỏ sót một số trường hợp có vấn đề cần phản biện. Học sinh biết tập hợp các bằng chứng, sử dụng các lý lẽ để lập luận một cách hợp lý nhưng chưa triệt để.
Các em cũng có kỹ năng phán đoán nhưng các kết luận thường thiếu cơ sở, chưa chính xác, do các em vẫn giữ thói quen đồng ý nhanh, chấp nhận dễ. Có những trường hợp cảm thấy không thuyết phục nhưng vẫn không dám biểu đạt ý kiến, dễ bị lôi kéo bởi một tuyên bố hay một câu nói xuất phát từ người thầy..."
Thầy Lê Bá Bát Trân, giáo viên dạy sử tại Trường THPT Hòa Bình, TPHCM ghi nhận: Học sinh phổ thông hiện tại vẫn có TDPB nhưng không hoàn chỉnh. Có trường hợp các em phản biện vượt khung hoặc phản biện máy móc, không dùng tư duy để phân tích đúng sai mà sa vào phản đối, chê trách và phủ nhận mọi vấn đề được đưa ra.
Nhiều sáng kiến hay nhưng vẫn cần một sự thay đổi đồng bộ và toàn diện
Trước tình trạng này, nhiều giáo viên đã chú ý chỉnh sửa, định hướng lại TDPB cho các em thông qua việc đổi mới và sáng tạo trong cách dạy. Đơn cử như ở môn lịch sử, thầy Lê Bá Bát Trân luôn chủ động cho các em tiếp cận thêm các nguồn thông tin, kiến thức khác ngoài sách giáo khoa để tham gia bàn luận về bài học.
Ví dụ như thay vì kiểm tra theo kiểu học thuộc lòng, thầy cho các em tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của các nước trong khu vực rồi liên hệ với nước ta để rút ra kết luận về các giai đoạn lịch sử.
Giao việc tìm hiểu và kiểm chứng các thông tin, kiến thức lại cho các em; đến cuối buổi, thầy mới đánh giá, sửa chữa và hệ thống lại bài học cho các em. Về phần mình, thầy cũng liên tục nâng cấp, bổ sung thêm kiến thức để có thể giải đáp tốt các thắc mắc, phản biện mà các em đưa ra.
Cô Nguyễn Ngọc Vân Anh, giáo viên môn hóa của Trường THPT Long Thới, TPHCM cùng cậu học trò Phạm Hoàng Ân có sáng kiến "Áp dụng hình thức debate (tranh biện) quốc tế vào hoạt động dạy và học ở trường THPT". Theo đó, trước tiết học giáo viên sẽ chuẩn bị các kiến giải, bài tập, phân chia công việc và hỗ trợ hướng dẫn cho các nhóm học sinh.
Sau khi chuẩn bị, các em sẽ tiến hành tranh biện với nhau để trả lời vấn đề giáo viên đưa ra, giải quyết mâu thuẫn quan điểm và rút ra những bài học cụ thể. Mô hình này đã nhận được giải khuyến khích trong cuộc thi "Tri thức trẻ vì giáo dục" năm 2017 vừa qua.
Những mô hình như của thầy Trân, cô Vân Anh hay của nhiều giáo viên khác tại các Trường Lê Hồng Phong, Trần Khai Nguyên, Marie Curie... (TPHCM) đang áp dụng đã phần nào giúp các em học sinh lấy lại được niềm đam mê tìm hiểu kiến thức và thói quen đặt câu hỏi, vận dụng tư duy để giải quyết vấn đề, tìm ra chân lý.
Tuy vậy, theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đây mới chỉ là những hoạt động đơn lẻ có quy mô nhỏ. Để học sinh nước ta có kỹ năng TDPB thật sự, cần phải có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía.
Cô Lại Thị Phương Ánh cho rằng: "Học sinh nước ta thông minh, nhạy bén không kém học sinh nước nào. Chỉ cần cả ngành cùng chung tay, cùng một đội ngũ giáo viên đủ năng lực, chúng ta hoàn toàn có thể giúp học sinh làm quen và hình thành TDPB sau một thời gian nhất định".
Nếu nhìn vào việc các học sinh, sinh viên Việt Nam thay đổi về mặt tư duy thế nào sau vài tháng du học tại các quốc gia phát triển giáo dục phản biện như Mỹ, Úc, Israel... có thể thấy nhận định của cô Phương Ánh là hoàn toàn có cơ sở thực tế.
Để làm được điều này, PGS.TS Huỳnh Văn Sơn cho biết: "Trước hết, các nhà giáo tương lai phải được đào tạo bằng phương pháp dạy học tích cực, chú trọng phát triển năng lực cho học sinh. Bởi vì chỉ có trải nghiệm thì sinh viên sư phạm mới có thể cảm được phương pháp dạy học này, từ đó áp dụng vào công tác giảng dạy của chính bản thân mình trong tương lai. Một khi thay đổi phương pháp giáo dục, lấy học sinh làm trung tâm, đề cao tính chủ thể, tính tích cực của học sinh thì sẽ tạo tiền đề tốt cho việc dạy kỹ năng TDPB cho học sinh".
"Cần khẳng định, chính giảng viên, giáo viên phải là người có TDPB và là người trước tiên có sự thay đổi cái nhìn của mình về vấn đề này. Trong trường đại học, các khóa học về TDPB là vấn đề mà nhà trường ưu tiên cho giảng viên. Khóa học một số giảng viên tham gia ở Đà nẵng vào tháng 12-2017 vừa qua trong chương trình ETEP là một sự đầu tư nguồn. Và tài liệu TDPB sẽ là vấn đề chúng tôi quan tâm trong thời gian sớm nhất" PGS-TS Huỳnh Văn Sơn
Theo Giaoducthoidai.vn
Chuẩn hiệu trưởng - bước tiến quan trọng nâng cao chất lượng GD-ĐT Theo thầy Võ Văn Du - Trường Đại học Quy Nhơn, việc ra đời chuẩn và tiêu chuẩn hiệu trưởng các trường phổ thông sẽ là bước tiến quan trọng trong nâng cao chất lượng giáo đục và đào tạo nước ta. Chuẩn hiệu trưởng các trường phổ thông sẽ là bước tiến quan trọng trong nâng cao chất lượng GD&ĐT. Ảnh minh...











Tin đang nóng
Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi
Có thể bạn quan tâm

Mỹ giảm thuế quan cho Anh
Thế giới
09:32:24 17/06/2025
"Công chúa" Jang Won Young bơm môi đến không thể cười nổi?
Sao châu á
09:10:25 17/06/2025
"Đặc sản" nhà miền Tây: Rộng "vô cùng tận", lắt léo như mê cung, gạch hoa sáng bóng cả sân, chỉ quét nhà thôi cũng bở hơi tai
Netizen
09:06:30 17/06/2025
Phát hiện loài cây khổng lồ kỳ lạ mọc nơi khí hậu khắc nghiệt
Lạ vui
09:01:40 17/06/2025
Sao Việt 17/6: Ốc Thanh Vân tận hưởng kỳ nghỉ ở Australia
Sao việt
08:45:22 17/06/2025
Nữ diễn viên Việt duy nhất không được phép xem phim mình đóng, cả nhan sắc lẫn diễn xuất đều tuyệt đối điện ảnh
Hậu trường phim
08:35:12 17/06/2025
Phim ngôn tình hay kinh khủng mà flop thảm thương: Nam chính bị phóng viên chê, netizen bênh chằm chặp vì diễn quá đỉnh
Phim châu á
08:32:18 17/06/2025
2025 rồi mà phim Việt giờ vàng vẫn mờ đục "như Hà Nội ngày ô nhiễm nặng"
Phim việt
08:30:06 17/06/2025
Triệu Lộ Tư mặc đồ thiết kế Việt Nam đẹp xuất thần, xinh nhất trong những lần gần đây
Phong cách sao
08:02:52 17/06/2025
3 cách đơn giản giúp bạn luôn giữ dáng vẻ thanh lịch và khí chất ngời ngời, ai cũng dễ dàng áp dụng
Thời trang
07:59:32 17/06/2025