Nhà máy thép Trung Quốc phủi bụi đỏ thị trấn Serbia, bệnh ung thư lan tràn

Ngôi làng Radinac bị bao phủ bởi lớp bụi đỏ dày đặc, người dân không dám ra khỏi nhà. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư của dân làng đã tăng gấp bốn lần trong vòng không đầy 10 năm.

Quang cảnh nhà máy thép HBIS Serbia do Trung Quốc sở hữu ở làng Radinac, gần thành phố Smederevo, Serbia, ngày 3/11/2021. Ảnh: Reuters

Theo Reuters, nằm cách những lò nung khổng lồ của nhà máy thép HBIS Serbia (còn gọi là nhà máy thép Smedrevo) thuộc sở hữu của Trung Quốc ở miền trung Serbia chỉ vài trăm mét, ngôi làng Radinac bị bao phủ bởi lớp bụi đỏ dày đặc. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư của dân làng đã tăng gấp bốn lần trong vòng không đầy 10 năm qua. Người dân đang mong muốn nhà máy phải xử lý ô nhiễm hoặc đóng cửa.

Ông Zoran, 70 tuổi, một bệnh nhân ung thư vòm họng – nói được bằng thiết bị giả giọng nói sau khi cắt bỏ thanh quản, cho biết người dân Radinac phải giặt phơi quần áo trong nhà và dùng giấm để lau bụi trên ô tô của họ. “Nước không thể rửa sạch ô tô. Chúng tôi không ra ngoài. Chúng tôi không dám”, ông Zoran than thở.

Theo dữ liệu từ Cơ quan y tế công cộng Smederevo, thị trấn có khoảng 100.000 dân này đã ghi nhận 6.866 trường hợp bị bệnh ung thư vào năm 2019, tăng gấp bốn lần so với mức 1.738 trường hợp vào năm 2011.

Nhà máy thép Smedrevo cho biết họ đã đầu tư 300 triệu euro vào công nghệ và giảm thiểu ô nhiễm kể từ khi nhà sản xuất thép lớn nhất Trung Quốc, Hesteel, mua cơ sở này từ chính phủ Serbia với giá 46 triệu euro cách đây 5 năm.

Bà Zivadnika Arsic, 86 tuổi, đứng trước nơi từng là căn nhà màu trắng, nay nhuốm bụi nâu đỏ từ nhà máy thép HBIS Serbia. Ảnh: Reuters

Bà Ljubica Drake, Giám đốc phụ trách bảo vệ môi trường của nhà máy thép, cho biết ba cơ sở sản xuất mới của HBIS Serbia sẽ giảm thiểu đáng kể ô nhiễm sau khi hoàn thành vào năm 2022. Bà Drake cho rằng “không đúng” khi kết luận rằng tỷ lệ ung thư cao hơn là do hoạt động của nhà máy, đồng thời nói thêm rằng tỉ lệ mắc bệnh ung thư cao có thể là do NATO ném bom vào Serbia năm 1999 trong cuộc chiến ở Kosovo.

“Tất cả chúng tôi cũng đều là công dân của Smederevo. Chúng tôi có thể làm việc bất chấp ô nhiễm, chống lại bản thân và con cái của chúng tôi ư?” – bà Ljubica Drake nói với Reuters.

Tuy nhiên các nhà hoạt động môi trường cho rằng, nhà máy thép Smedrevo là một ví dụ về việc các công ty công nghiệp do Trung Quốc làm chủ phớt lờ các tiêu chuẩn ô nhiễm.

Ông Nikola Krstic, người đứng đầu nhóm hoạt động môi trường Tvrdjava (Pháo đài), cho hay một phân tích về bụi đỏ trong thị trấn Smederevo vào tháng 9 cho thấy nồng độ kim loại nặng cao. Ông Krstic nói với Reuters: “Chất lượng không khí trong thị trấn thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn châu Âu trong 120 ngày mỗi năm. Bụi đỏ nhờn dính vào phổi, gây khó thở”.

Bà Ljilja Krstic trong sân nhà nuôi đầy gia súc, gia cầm, gần nhà máy thép HBIS Serbia của Trung Quốc, ở làng Radinac, gần thành phố Smederevo, vào ngày 3/11/2021. Ảnh: Reuters

Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ euro vào Serbia, quốc gia là ứng cử viên gia nhập EU nhưng có mối quan hệ không mấy êm đẹp với phương Tây từ hơn hai thập kỷ sau cuộc chiến Kosovo, và theo đuổi mối quan hệ chặt chẽ với Bắc Kinh.

Các nhà chức trách ở Belgrade cho biết họ đã sẵn sàng xử lý các công ty của chủ sở hữu Trung Quốc vì ô nhiễm.

Hồi tháng 4 năm nay, nhà chức trách Serbia đã yêu cầu Tập đoàn Khai thác Zijin của Trung Quốc tạm dừng một số hoạt động tại mỏ đồng duy nhất của nước này do không tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường. Nhà khai thác mỏ cho biết họ sẽ khắc phục tất cả các vấn đề một cách nhanh chóng và mỏ đã được phép mở lại.

“Những người gây ô nhiễm không chỉ phải bị phạt, nếu họ không thể giảm ô nhiễm, họ phải dừng hoạt động”, Bộ trưởng Khai thác và năng lượng của Serbia, Zorana Mihajlovic nói với Reuters vào tuần trước.