Nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người béo phì

Béo phì không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến các bệnh lý tim mạch nguy hiểm, trong đó có nhồi máu cơ tim .

Nhồi máu cơ tim là biến cố nghiêm trọng xảy ra khi dòng máu đến một phần của cơ tim bị tắc nghẽn do cục huyết khối trong lòng động mạch vành, gây thiếu máu cục bộ và hoại tử mô tim.

Ảnh minh họa.

Nguyên nhân phổ biến gây nhồi máu cơ tim là xơ vữa động mạch . Những mảng xơ này có thể làm tổn thương lớp nội mạc, gây viêm và hình thành huyết khối, chặn dòng máu đến tim. Nếu không can thiệp kịp thời, hậu quả có thể là suy tim, rối loạn nhịp tim , thậm chí tử vong.

Béo phì góp phần thúc đẩy quá trình xơ vữa mạch và các yếu tố nguy cơ đi kèm như tăng huyết áp , đái tháo đường type 2 và rối loạn lipid máu. Các yếu tố này gây tổn thương thành mạch, đẩy nhanh quá trình tích tụ cholesterol xấu (LDL), tạo thành các mảng xơ vữa gây hẹp lòng mạch và giảm lưu thông máu.

Đặc biệt, người thừa cân thường có lượng mỡ nội tạng cao, loại mỡ nguy hiểm vì nó không chỉ dự trữ năng lượng mà còn tiết ra các chất gây viêm (cytokine), khiến cơ thể rơi vào trạng thái viêm âm ỉ kéo dài. Tình trạng này làm tổn thương lớp lót mạch máu, làm tăng khả năng tích tụ LDL và hình thành xơ vữa động mạch.

Tình trạng đề kháng insulin ở người béo phì khiến đường huyết luôn ở mức cao, góp phần làm tổn thương các mạch máu nhỏ và lớn. Đáng lo ngại là nhiều người có thể đã bị tổn thương mạch vành nặng nhưng lại không có triệu chứng rõ rệt, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị muộn.

Ngoài các vấn đề chuyển hóa, béo phì còn gây thay đổi cấu trúc và chức năng tim. Khi trọng lượng cơ thể tăng, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Lâu dần, tim có thể bị giãn buồng, dày thành, đặc biệt là thất trái, tình trạng làm tăng nguy cơ phì đại thất trái và suy tim mạn tính, ngay cả khi huyết áp bình thường.

Bên cạnh đó, mỡ quanh màng ngoài tim không chỉ gây chèn ép cơ học mà còn đóng vai trò như một tuyến nội tiết, tiết ra các chất gây viêm, ảnh hưởng đến động mạch vành và hệ thống dẫn truyền điện của tim. Điều này làm tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim và đột tử.

Một yếu tố nguy cơ khác thường gặp ở người béo phì là hội chứng ngưng thở khi ngủ. Những cơn ngừng thở lặp đi lặp lại trong đêm khiến nồng độ oxy trong máu giảm từng đợt, kích thích hệ thần kinh giao cảm hoạt động quá mức, làm tăng nhịp tim , huyết áp và nguy cơ rối loạn nhịp tim.

Trường hợp điển hình là ông Q., 65 tuổi, đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội. Với chiều cao 1,67 m, cân nặng 85 kg, ông có chỉ số BMI 30,5 kg/m, thuộc nhóm béo phì độ 2 theo tiêu chuẩn châu Á. Ngoài ra, ông có vòng eo 102 cm, mỡ nội tạng đo được là 159 cm, kèm theo rối loạn lipid máu, tăng huyết áp và đường huyết cao. Đặc biệt, ông có tiền sử gia đình từng có người thân bị đột quỵ.

Dù không có triệu chứng tim mạch rõ rệt, ông được bác sỹ chỉ định chụp CT mạch vành tầm soát. Kết quả cho thấy động mạch vành của ông bị hẹp nghiêm trọng có đoạn hẹp đến 90% do mảng xơ vữa lớn. Nhờ phát hiện sớm, ông đã được chuyển đến chuyên khoa Tim mạch để điều trị kịp thời và sau đó tiếp tục theo phác đồ kiểm soát cân nặng nhằm phòng ngừa tái phát.

Theo TS.Lê Bá Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát cân nặng và điều trị Béo phì, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, đây là trường hợp điển hình về người béo phì có nguy cơ bệnh tim mạch rất cao nhưng biểu hiện lâm sàng không rõ ràng. Nhờ tầm soát toàn diện, chúng tôi đã phát hiện tổn thương mạch vành trước khi xảy ra biến chứng nghiêm trọng.

Từ đó, bác sỹ khuyến cáo những người có chỉ số BMI từ 25 kg/m trở lên hoặc vòng eo trên 80 cm ở nữ, 90 cm ở nam, nên đi khám và đánh giá tại các trung tâm chuyên sâu về kiểm soát cân nặng và tim mạch.

Việc khám chuyên khoa sẽ giúp đánh giá toàn diện tình trạng chuyển hóa, phát hiện sớm nguy cơ tim mạch và cá thể hóa phác đồ điều trị, từ đó kiểm soát cân nặng hiệu quả và bảo vệ sức khỏe tim mạch lâu dài.

Kiểm soát cân nặng không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn là “liều thuốc phòng bệnh” quan trọng giúp ngăn ngừa nhồi máu cơ tim, đột quỵ và các biến chứng tim mạch nghiêm trọng khác. Chủ động tầm soát, điều trị sớm và thay đổi lối sống là chìa khóa để duy trì một trái tim khỏe mạnh.