Nguồn gốc, ý nghĩa của bộ trang phục cử nhân trong lễ tốt nghiệp

Lễ phục của cử nhân trong lễ tốt nghiệp thường bao gồm áo choàng và mũ.

Về áo, có tên gọi là áo choàng cử nhân hay Academic Dress (trang phục học thuật) vì loại trang phục này chỉ được sử dụng ở bậc học đại học. Đây là biểu tượng cho nền dân chủ trong học tập vì chiếc áo này có khả năng “che phủ” mọi địa vị, tầng lớp xã hội.

Áo thường là màu đen và được thiết kế riêng cho từng đối tượng cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ. Áo của cử nhân thường có ống tay rộng, thuôn dài. Áo của thạc sĩ thường cắt ngang phần khuỷu tay và đuôi tay áo kéo dài. Những người tốt nghiệp tiến sĩ được mặc trang phục với phần tay áo hình chuông, phồng to.

Loại trang phục này xuất hiện ở hầu hết các nước thuộc khối Thịnh Vượng Chung, sau này dần lan ra cả thế giới, và được coi là biểu tượng cho học vấn và tri thức ở bậc đại học trở lên.

Nguồn gốc của loại trang phục này bắt nguồn từ thời Trung cổ, Đại học Oxford và Cambridge danh tiếng được cho là hai ngôi trường đầu tiên có thiết kế trang phục cử nhân cho sinh viên. Về cơ bản, loại trang phục này có tác dụng giữ ấm cho người mặc, đặc biệt là khi ngồi liên tục trong thời gian dài.

Ban đầu, thậm chí còn có quy định về quần áo mặc bên trong chiếc áo choàng cử nhân. Ví dụ, nam giới được yêu cầu mặc vest tối màu. Thậm chí, từng có những trang phục riêng được thiết kế chỉ để mặc dưới lớp áo choàng.

Trang phục của sinh viên trong lễ tốt nghiệp. (Ảnh: Rutgers University).

Ngày nay, áo choàng cử nhân là loại trang phục quen thuộc ở nhiều quốc gia, tuy nhiên tại một số nơi, màu sắc của chiếc áo choàng sẽ được quy định cực kỳ nghiêm ngặt, theo đúng ngành học sinh viên.

Ví dụ như ở Pháp, áo choàng cử nhân màu đỏ tươi sẽ dành cho sinh viên ngành Luật, màu hồng cho các sinh viên ngành dược hay màu vàng cho các ngành triết học, nghệ thuật, xã hội nhân văn,…

Ở Italya thậm chí còn phức tạp hơn với tổng cộng 12 màu áo choàng cử nhân dành cho 12 ngành học khác nhau, với màu đen dành cho Kỹ sư, màu vàng dành cho cử nhân Kinh tế, màu xanh da trời cho cử nhân luật, màu hồng cho ngành giáo dục, màu đỏ cho ngành y,…

Về mũ đội đầu, theo University of Washington, mũ đội đầu là biểu tượng của sự tự do trong học tập. Nhiều trường đại học tại Mỹ đã đặt ra quy định cụ thể cho việc đặt tua trên mũ đội đầu. Cụ thể, các cử nhân trước khi nhận bằng sẽ để tua mũ ở bên phải. Tua mũ sẽ được chuyển sang trái ngay khi cử nhân được ban giám hiệu trao bằng.