Chiến đấu cơ Mỹ chặn máy bay ném bom chiến lược có thể mang vũ khí hạt nhân của Nga

Theo Không quân Mỹ, nhóm máy bay Liên bang Nga bị đánh đánh chặn bao gồm cả máy oanh tạc cơ chiến lược Tu-95 “Bear H” – loại máy bay tầm xa có khả năng mang vũ khí hạt nhân.

Các máy bay tiêm kích F-35 Lightning II của Không quân Mỹ thuộc NORAD đã đánh chặn một máy bay ném bom Tu-95 và một tiêm kích Su-35 của Nga trên vùng biển Bering vào ngày 14/4/2025, trong một chiến dịch cảnh báo cao gần Vùng Nhận dạng Phòng không Alaska (ADIZ). Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ

Chuyên trang quân sự Armyrecognition.com ngày 22/4 cho biết vào hôm 14/4 Bộ Tư lệnh Phòng thủ Không gian Bắc Mỹ (NORAD) đã đánh chặn một đội hình gồm sáu máy bay quân sự của Liên bang Nga hoạt động trong Vùng Nhận dạng Phòng không Alaska (ADIZ), cách Đảo Shemya ở quần đảo Aleutian phía Tây khoảng 250 hải lý (tương đương khoảng 463 km). Sự kiện này được Bộ Quốc phòng Mỹ chính thức công bố vào ngày 19/4, trong đó Không quân Mỹ đã điều động các tiêm kích tàng hình F-35A Lightning II để đánh chặn và theo dõi đội hình máy bay của Liên bang Nga trên Biển Bering một vùng biển có ý nghĩa chiến lược, nằm giữa miền Đông nước Nga và miền Tây Alaska, kết nối Bắc Băng Dương với Bắc Thái Bình Dương.

Theo Không quân Mỹ, các máy bay của Liên bang Nga bị phát hiện bao gồm: hai chiếc máy bay ném bom chiến lược Tu-95 “Bear H” – loại máy bay tầm xa có khả năng mang vũ khí hạt nhân và thông thường; một chiếc Tu-142 F/J – máy bay tuần tra biển và chống ngầm phát triển từ nền tảng Tu-95; một chiếc A-50 “Mainstay” – máy bay cảnh báo sớm và điều khiển trên không (AEW&C) dùng để giám sát không phận và chỉ huy chiến đấu; cùng hai tiêm kích đa năng Su-35 “Flanker-E” nổi tiếng với khả năng cơ động cao, được trang bị hệ thống điện tử tiên tiến và nhiều loại vũ khí không đối không và không đối đất.

Những máy bay này đã bị hệ thống giám sát của NORAD phát hiện và các chiến đấu cơ F-35 được điều động từ các căn cứ tại Alaska đã xuất kích để đánh chặn. Mặc dù các chi tiết hoạt động cụ thể vẫn được giữ bí mật, nhưng cuộc đánh chặn đã tuân theo quy trình tiêu chuẩn phòng không của NORAD nhằm đánh giá và phản ứng với bất kỳ mối đe dọa tiềm tàng nào tiến gần không phận Bắc Mỹ.

Các máy bay của Liên bang Nga vẫn hoạt động trong không phận quốc tế và không xâm phạm lãnh thổ có chủ quyền của Mỹ hoặc Canada. NORAD nhấn mạnh rằng mặc dù các hoạt động của Liên bang Nga trong vùng ADIZ Alaska diễn ra thường xuyên, nhưng chúng luôn được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo an ninh cho Bắc Mỹ.

Đối với những người chưa quen thuộc, Vùng Nhận dạng Phòng không Alaska (ADIZ) là một khu vực không phận được chỉ định nằm ngoài lãnh thổ của Mỹ ở khu vực Alaska. Đây là một vùng đệm an ninh nơi tất cả các máy bay phải tự nhận diện, nộp kế hoạch bay và duy trì liên lạc vô tuyến với kiểm soát không lưu. Dù không phải là không phận có chủ quyền, ADIZ đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện mối đe dọa sớm, cho phép lực lượng quân sự phản ứng trước khi máy bay không xác định xâm nhập biên giới quốc gia. Khu vực Biển Bering, nơi xảy ra vụ việc, có vị trí chiến lược đặc biệt vì nằm giữa Liên bang Nga và Alaska, thường xuyên được sử dụng cho các chuyến bay tuần tra tầm xa và trinh sát.

NORAD là một tổ chức phòng thủ song phương giữa Mỹ và Canada, có nhiệm vụ cảnh báo không gian, kiểm soát không gian và cảnh báo hàng hải cho Bắc Mỹ. Các nhiệm vụ tại Bắc Cực và khu vực Alaska được thực hiện thông qua mạng lưới vệ tinh, radar mặt đất, radar trên không và chiến đấu cơ. Những phương tiện này giúp NORAD giám sát và phản ứng với các mối đe dọa tiềm ẩn một cách nhanh chóng và chính xác. Tư thế hoạt động tiêu chuẩn của NORAD được mô tả là “đáp trả sự hiện diện bằng sự hiện diện,” nhằm ngăn chặn hành động gây hấn và thể hiện khả năng sẵn sàng chiến đấu.

Lần đánh chặn mới nhất này nằm trong khuôn khổ xu hướng gia tăng hoạt động không quân của Nga trong khu vực. Trước đó vào ngày 18 và 19/2, NORAD đã theo dõi và đánh chặn các đội hình tương tự gồm máy bay ném bom Tu-95 và tiêm kích Su-35 của Nga gần Biển Bering và Biển Chukchi. Trong các vụ việc đó, các tiêm kích của Liên bang Nga được quan sát thấy mang theo tên lửa không đối không R-77 và R-73, cho thấy mức độ sẵn sàng chiến đấu được nâng cao.

Việc máy bay của Liên bang Nga liên tục hiện diện trong vùng ADIZ Alaska cho thấy tầm quan trọng chiến lược của Bắc Cực và Bắc Thái Bình Dương các khu vực ngày càng giữ vai trò trung tâm trong các động lực an ninh toàn cầu. Tuyến đường bay mà máy bay quân sự của Liên bang Nga sử dụng gần ADIZ và qua Biển Bering không phải là ngẫu nhiên; đó là một bước đi có tính toán với các mục tiêu chiến thuật, chiến lược và địa chính trị rõ ràng.

Thứ nhất, hành lang không phận này là một phần trong các tuyến tuần tra truyền thống của lực lượng không quân tầm xa Liên bang Nga. Những máy bay như Tu-95 và Tu-142 thường xuyên mô phỏng nhiệm vụ tấn công, huấn luyện kíp lái trong tác chiến điện tử và điều hướng đường dài, thể hiện khả năng Liên bang Nga vươn sức mạnh ra toàn Thái Bình Dương.

Thứ hai, các nhiệm vụ này có mục đích tình báo. Việc đưa máy bay AEW&C A-50 vào đội hình cho phép Liên bang Nga giám sát phạm vi radar, thu thập tình báo tín hiệu (SIGINT) và nghiên cứu các mô hình phản ứng của hệ thống phòng không Mỹ và Canada. Đồng thời, các nền tảng tuần tra biển như Tu-142 có thể theo dõi hoạt động hải quân ở Bắc Cực và Bắc Thái Bình Dương.

Việc triển khai các tiêm kích Su-35 đi cùng máy bay ném bom bổ sung một lớp phức tạp cho hoạt động. Các máy bay hộ tống này thực hành chiến thuật không đối không, mô phỏng giao chiến và chuẩn bị cho các cuộc chạm trán với máy bay chiến đấu tiên tiến của phương Tây như F-35 và F-22. Những chuyến bay này thực chất là các buổi huấn luyện thực địa, đồng thời là các cuộc thăm dò chiến thuật nhằm đánh giá khả năng phát hiện và phản ứng của NORAD.

Ngoài ra, các hoạt động này còn mang thông điệp địa chính trị rõ ràng. Chúng thể hiện khả năng vươn tầm của quân đội Liên bang Nga, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng với NATO hoặc Mỹ, củng cố hình ảnh của Moskva (Moscow) như một cường quốc quân sự toàn cầu. Điều này đặc biệt có ý nghĩa tại Bắc Cực, nơi Liên bang Nga đang mở rộng hiện diện quân sự và khẳng định các yêu sách đối với các tuyến hàng hải và tài nguyên thiên nhiên mới.

Tuyến đường qua Biển Bering đóng vai trò như một nền tảng đa chức năng cho sức mạnh không quân Liên bang Nga kết hợp giữa huấn luyện chiến lược, thu thập tình báo và thể hiện năng lực răn đe. Đối với NORAD và các đối tác, mỗi chuyến bay bị đánh chặn là một lời nhắc nhở về sự cần thiết của việc luôn cảnh giác, duy trì khả năng phản ứng nhanh và đảm bảo phòng thủ vững chắc cho không phận Bắc Mỹ.