Người lớn rung lắc khi bế, bé 2 tháng tuổi ’suýt mất mạng’

Trẻ 2 tháng tuổi nguy hiểm tính mạng do người lớn thường đung đưa khi bế. Dù được điều trị tích cực nhưng trẻ vẫn có nguy cơ cao chịu di chứng thần kinh, ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển não bộ…

Bệnh nhi được chăm sóc, điều trị tại Khoa Điều trị tích cực Nội khoa. Ảnh: BV

Sai lầm khi bế khiến trẻ nguy kịch

Bệnh viện Nhi Trung ương mới đây tiếp nhận một bệnh nhi 2 tháng tuổi nhập viện trong tình trạng li bì, ngừng thở, co giật, có dấu hiệu tăng áp lực nội sọ, nguy cơ tử vong cao.

Người nhà cho biết, bé không bị té ngã, chấn thương, chưa co giật lần nào. Trước nhập viện 3 ngày, bé thường xuyên quấy khóc, được gia đình chăm sóc bế đung đưa để dỗ nín. Khi thấy bé bú ít, kém linh hoạt, gia đình đưa bé vào bệnh viện cấp cứu.

Tại bệnh viện, bệnh nhi được chụp cộng hưởng từ sọ não, soi đáy mắt để xác định tổn thương. Kết quả cho thấy, trẻ bị tụ máu não, phù não lan tỏa kèm xuất huyết võng mạc. Bác sĩ nghi ngờ do Hội chứng rung lắc.

Sau 7 ngày điều trị, bệnh nhi cai được máy thở, dấu hiệu sinh tồn ổn định, tuy nhiên vẫn còn di chứng tăng trương lực cơ, giảm ý thức, nguy cơ cao sẽ để lại di chứng thần kinh lâu dài, gây ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển não bộ, tương tác xã hội của trẻ, cũng như chất lượng cuộc sống của trẻ và gia đình.

Tuyệt đối không rung lắc mạnh trẻ khi bế

Bác sĩ Ngô Tiến Đông – Khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, hội chứng rung lắc là một chấn thương não nghiêm trọng xảy ra ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ khi bị rung lắc mạnh. Hội chứng này xảy ra phổ biến ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, đặc biệt trong giai đoạn từ 2 – 4 tháng tuổi, bởi đó là thời điểm trẻ có xu hướng quấy khóc thường xuyên và kéo dài. Tuy nhiên, trẻ dưới 5 tuổi cũng có thể bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng này là do người lớn khi bế trẻ em thường có thói quen rung lắc, nhằm mục đích dỗ để trẻ bớt quấy khóc. Thói quen đưa võng, lắc nôi ru trẻ khi ngủ hoặc những động tác làm thay đổi đột ngột tư thế (bế trẻ lên cao, bế thốc dậy, tung cao trẻ…) dù chỉ diễn ra trong 5 giây cũng có thể khiến trẻ gặp nguy hiểm.

“Ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, trọng lượng đầu chiếm khoảng 10 – 15% trọng lượng cơ thể. Ở độ tuổi này, trẻ có cơ cổ rất yếu không đủ sức nâng đỡ đầu vốn có kích thước tương đối lớn, não bộ chưa phát triển nhiều, nằm ‘trôi nổi’ trong môi trường dịch não tủy bao bọc xung quanh. Rung lắc mạnh, gây ra sự tăng – giảm tốc nhanh chóng của não, tác động va đập vào bề mặt cứng bên trong hộp sọ, làm tổn thương não và các mạch máu não, phù não và tăng áp lực nội sọ”, bác sĩ Ngô Tiến Đông thông tin.

Các biểu hiện của hội chứng này rất đa dạng và thường khó phát hiện, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Thời gian khởi phát có thể là ngay sau khi rung lắc hoặc sau một khoảng thời gian: trẻ quấy khóc, nôn nhiều, bú kém, nhịp thở bất thường, lì bì, co giật, hoặc hôn mê. Trong một số trường hợp hội chứng rung lắc nhẹ, trẻ có thể không biểu hiện triệu chứng ngay, nhưng một thời gian sau có thể gặp phải những vấn đề liên quan đến chậm phát triển tinh thần vận động.

Từ trường hợp trên, bác sĩ Đông khuyến cáo, người lớn tuyệt đối không thực hiện những động tác xoay chuyển đầu trẻ một cách đột ngột khi chăm sóc và bế trẻ.

Khi trẻ xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ tổn thương não do hội chứng rung lắc, phụ huynh cần:

Nhanh chóng gọi xe cứu thương đến bệnh viện gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời; Hạn chế bế xốc hay rung lắc thêm để gọi trẻ tỉnh lại, không cho trẻ ăn hoặc uống nước trước khi có cấp cứu hỗ trợ.

Nếu trẻ ngừng thở, phụ huynh cần chủ động thực hiện hô hấp nhân tạo. Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị nôn trớ, để tránh bị sặc, hãy nhẹ nhàng đặt nghiêng đầu và người trẻ theo một trục đồng nhất (nếu có chấn thương cột sống, phương pháp này sẽ giúp giảm nguy cơ tổn thương thêm).