Nghiên cứu vaccine nCoV dạng xịt mũi, thuố.c hít
Các nhà khoa học đang nghiên cứu vaccine dạng thuố.c hít hoặc xịt mũi, bởi có thể cho thấy hiệu quả trong phòng chống Covid-19.
Ngày 23/6, các nhà khoa học của Đại học Oxford và Đại học Imperial London cho biết đưa vaccine trực tiếp vào phổi có thể là cách tốt để cơ thể người chống lại triệu chứng nhiễ.m trùn.g đường hô hấp.
Niêm mạc là lớp mô bảo vệ trên bề mặt của các cơ quan nội tạng, bao gồm phổi và đường hô hấp. Chúng cũng tồn tại trên một số bộ phận khác như mũi và miệng, ngăn chặn mầm bệnh cố xâm nhập vào bên trong cơ thể từ môi trường ngoài.
Niêm mạc tạo thành một màng dính mạnh mẽ, bẫy các virus cố tiến vào khiến cơ thể nhiễm bệnh. Các nhà khoa học cho rằng có thể “bố trí” vaccine tại các “cổng vào” này và huấn luyện niêm mạc để chúng ngăn chặn SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể người. Loại vaccine này có thể được tiếp nhận dưới hình thức thuố.c xịt mũi hoặc thuố.c hít, giống như loại dùng để phòng cúm cho tr.ẻ e.m.
Giáo sư Robin Shattock, một nhà miễn dịch học tại Đại học Imperial London, nói với Ủy ban Khoa học và Công nghệ của Hạ viện rằng: “Hầu hết các loại vaccine đang được cung cấp bằng cách tiêm cơ bắp tay thông thường. Bởi vì đó là cách tiếp cận dễ nhất và nhanh nhất trong nghiên cứu. Mặt khác, một số thành viên trong nhóm chúng tôi cho rằng phương án đưa vaccine vào niêm mạc khá khả thi”.
Bổ sung cho những lập luận về vaccine dạng xịt của giáo sư Robin Shattock, giáo sư Sarah Gilbert của Đại học Oxford nói thêm rằng: “Với miệng hoặc mũi, cơ thể sẽ có phản ứng niêm mạc mạnh hơn nhiều. Đây có thể là mấu chốt quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể, chống lại mầm bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp. Cách thức này cũng rất khó để nghiên cứu và chúng tôi vẫn chưa thật sự nắm rõ về nó. Tuy nhiên, giống như những gì giáo sư Shattock nói, chúng tôi vẫn rất quan tâm đến phương án đưa vaccine vào cơ thể bằng đường hô hấp, truyền nội khí quản (qua thuố.c xịt mũi) hoặc truyền khí dung (sử dụng ống hít)”.
Các nhà khoa học tin rằng đưa vaccine vào niêm mạc có thể là một cách hiệu quả hơn để bảo vệ người cao tuổ.i vì nó trực tiếp củng cố phổi, nơi SARS-CoV-2 nhắm đến. Theo họ, vaccine thông thường hoạt động kém ổn định và ít hiệu quả với người lớn tuổ.i, trong khi họ lại là đối tượng có nguy cơ nhiễm nCoV nặng nhất. Lý do là vì hệ thống miễn dịch của người cao tuổ.i dần suy giảm qua từng năm.
“Chúng tôi phải tiến hành thận trọng vì công nghệ này rất mới và cần phải đảm bảo an toàn. Trước đây đã có một số nghiên cứu nhỏ về vaccine được cung cấp theo phương thức trên (niêm mạc), đơn cử là vaccine cúm được sử dụng ở tr.ẻ e.m. Tuy nhiên việc tiếp nhận vaccine qua mũi cần đảm bảo tính an toàn tuyệt đối, bởi đây là bộ phận rất gần với não bộ”, Sarah nói thêm.
Video đang HOT
Vaccine ngừa cúm cho tr.ẻ e.m là một trong những loại dạng xịt đang được sử dụng. Ảnh: John Harrington/Newswire.
Hiện Đại học Oxford và Đại học Imperial London đều thử nghiệm vaccine Covid-19 do họ phát triển bằng cách tiêm vào cơ bắp. Cách thức này đã được áp dụng trên hàng nghìn tình nguyện viên trong những cuộc thử nghiệm lâm sàng gần đây.
Vaccine Oxford, tên gọi khác là AZD1222, đang dẫn đầu cuộc đua toàn cầu về phương pháp phòng ngừa Covid-19. “Ứng viên” sáng giá này đang được thử nghiệm lâm sàng trên hơn 10.000 tình nguyện viên tại ba nước Anh, Brazil và Nam Phi sau khi chuyển sang giai đoạn ba.
Vaccine AZD1222, trước đó có tên ChAdOx1 nCoV, đang ở giai đoạn ba thử nghiệm lâm sàng diện rộng, với sự tham gia của hơn 10.000 tình nguyện viên từ các nước Anh, Brazil và Nam Phi. Ảnh: Handout.
Trong khi đó, tình nguyện viên khỏe mạnh đầu tiên đã tiếp nhận một liều nhỏ vaccine Covid-19 do Đại học Imperial London nghiên cứu, vào ngày 23/6. Tuy nhiên dấu hiệu nhận được không cho thấy bất kỳ tác dụng nào. Trước đó, các chuyên gia của Đại học này cho biết vaccine của họ hoạt động theo phương thức luyện cho hệ miễn dịch của con người nhận biết được virus SARS-CoV-2. Từ đó, cơ thể người có thể sinh ra kháng thể, chống lại virus, ngăn chặn tình trạng nhiễm bệnh.
Dù “ứng viên” này vẫn chưa chứng minh được tính hiệu quả trên người, song các nhà khoa học đứng đầu nhóm nghiên cứu vẫn lên kế hoạch khởi động làn sóng nghiên cứu thứ hai, nhằm tìm kiếm phương thức khác gọi là miễn dịch niêm mạc.
Đang phát triển hai loại vaccine nCoV khác nhau, tuy nhiên hai nhóm nghiên cứu từ Đại học Oxford và Đại học Imperial London quyết định hợp tác. Vaccine Oxford hiện là một trong những ứng viên sáng giá nhất, trong khi vaccine của Imperial London chỉ mới bước vào thử nghiệm lâm sàng trên người vào tuần trước.
Các nhà khoa học trên thế giới đều cho rằng hiệu quả ngừa bệnh của vaccine Covid-19 tương lai có thể suy giảm theo thời gian và cần tiêm nhắc lại để tăng khả năng miễn dịch. Giáo sư Shattock cũng nhận định rằng việc “hợp tác” giữa hai loại vaccine từ hai nhóm nghiên cứu có thể cho hiệu quả cao hơn, bởi dù được xem là “đối thủ”, song mỗi loại lại hoạt động khác nhau.
Sự thật việc súc họng ngăn ngừa được nhiễ.m trùn.g đường hô hấp
Súc họng là một trong những cách thức phòng bệnh viêm đường hô hấp đơn giản như cảm cúm và nhiều bệnh đường hô hấp khác như đau họng, viêm họng. Nhưng súc họng bằng gì hay súc thế nào... không phải người nào cũng có cách hiểu đúng.
Thận trọng khi sử dụng thuố.c súc họng vì có khả năng gây dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuố.c
Cho đến nay, chưa có bất cứ thử nghiệm trên quy mô lớn nào cho thấy súc miệng bằng giấm hoặc một số loại nước súc miệng có thể ngăn ngừa nhiễ.m trùn.g đường hô hấp gây bệnh viêm đường hô hấp, kể cả bệnh Covid-19. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có những nước súc miệng có thể tiê.u diệ.t vi khuẩn, làm giảm số lượng virus tại thời điểm súc miệng.
Súc họng bằng nước muối chống được Covid-19?
Hiện nay nhiều người cho rằng chỉ cần súc họng bằng nước muối, hoặc nhỏ mũi bằng nước muối cũng có thể phòng ngừa được Covid-19. Song, các chuyên gia y tế cho biết, chưa có bằng chứng cho thấy việc thường xuyên nhỏ mũi, súc họng bằng nước muối và nước sẽ bảo vệ bạn chống lại hoặc chữa khỏi bệnh do Covid-19 gây ra.
Thực tế cho thấy, việc súc miệng bằng nước và muối chỉ có tác dụng giúp giảm đau họng, giúp mọi người khắc phục được nhanh các triệu chứng của cảm lạnh thông thường. Ngoài ra, nhiều người quan niệm pha nước muối súc họng càng mặn thì tính sát trùng, sát khuẩn sẽ càng cao và vì thế nó có thể thay thế được dung dịch súc họng sát khuẩn chuyên dùng. Do đó, họ đã pha nước muối rất mặn để súc miệng hàng ngày, tuy nhiên việc làm này lại vô tình gây tổn thương niêm mạc vùng họng khiến họng khô, ráp như không có nước...
Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng hơn 80% trường hợp viêm họng là do virus gây nên. Do đó, để tiê.u diệ.t tác nhân gây ra viêm, các mầm bệnh và tránh bội nhiễm cần phải sử dụng dung dịch sát khuẩn họng (súc họng hoặc xịt họng) chuyên biệt.
Hiện nay, để giúp sát khuẩn họng các bác sĩ thường khuyên dùng loại thuố.c súc họng hoặc xịt họng có chứa họat chất Povidone-iod. Đây là một phức hợp của povidone và iodine, có tác động trực tiếp lên các tác nhân vi sinh gây bệnh bám trên bề mặt niêm mạc họng miệng, bao gồm cả virus, vi khuẩn và vi nấm,...
Nên súc miệng hay súc họng?
Súc miệng, súc họng sát khuẩn chính là cách để bảo vệ ngăn virus xâm nhập vào vùng hầu họng gây bệnh. Để phòng bệnh hô hấp, các chuyên gia bệnh hô hấp khuyên nên súc họng thay vì súc miệng. Không nên ngậm nước súc họng vào rồi nhổ ra ngay, mỗi lần vài ba ngụm không chỉ có tác dụng làm sạch họng mà đảm bảo tác dụng sát khuẩn tốt. Với người khỏe mạnh, dùng dự phòng, súc họng trong ít nhất 30 giây, mỗi ngày từ 3- 4 lần. Khi bị tổn thương, cần súc miệng hoặc họng trong 2 phút, dùng 4 lần trong ngày, đặc biệt sau khi ăn, theo chỉ định của bác sĩ. Sau khi súc xong, giữ nguyên, không súc lại bằng nước, duy trì hiệu quả kháng khuẩn liên tục sau nhiều giờ đồng hồ.
Không phải ai cũng có thể súc miệng hiệu quả, đặc biệt là một số người bị đau cổ, những người bị đột quỵ liệt các dây thần kinh điều khiển các cơ ở vùng họng và hạ họng, những người mất trí nhớ, những người có thành họng dễ kích ứng hoặc tr.ẻ e.m dưới 8 tuổ.i.
Một số người bị dị ứng với iốt hoặc những bệnh nhân có vấn đề về tuyến giáp thì không thể sử dụng các dung dịch súc miệng có chứa iốt. Khi súc miệng bằng nước muối thì nên pha nước muối không quá mặn, chỉ cần mặn như nước canh là được và nếu được nên pha nước muối ấm.
Có nên dùng thuố.c súc họng kéo dài?
Thuố.c súc họng là loại thuố.c có thể do các hãng dược sản xuất có tính kiềm nhẹ dưới dạng bột hoặc dạng nước hoặc do chính người bệnh tự pha chế từ muối ăn (thường dặn người bệnh pha ước lượng nhạt như nước canh).
Việc sử dụng thuố.c súc họng tưởng đơn giản nên nhiều người tự mua về sử dụng, tuy nhiên nên đi khám để có các chỉ định cụ thể vì có rất nhiều loại thuố.c súc họng với các thành phần khác nhau tùy theo viêm họng là loại nào và mục đích sử dụng là gì.
Thuố.c súc họng cũng có khả năng gây dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuố.c, vì thế khi sử dụng thấy đau rát họng hơn, có nổi các vết loét trên bề mặt, phỏng nước, khó thở... phải dừng ngay thuố.c và báo với bác sĩ điều trị.
Trúc Linh (tổng hợp)
Mật ong là liều thuố.c quý của tuổ.i thọ nhưng khi dùng cần nhớ nguyên tắc "6 kiểu người KHÔNG dùng, 5 thực phẩm CẤM kết hợp" Mật ong chỉ thực sự tốt khi sử dụng đúng cách, ngược lại có một số đối tượng dùng mật ong có thể gây ra tác dụng phụ. Đồng thời, không phải thực phẩm nào kết hợp với mật ong cũng được. Chẳng biết từ khi nào mật ong đã được người Việt trân trọng như một "thực phẩm vàng", nó vừa là...