Ngao bung – “bung là ăn”
Lâu lắm mới gặp bạn ở quê lên thành phố chơi. Bạn nằng nặc đòi đãi hải sản, tôi gọi một tô trìa mỡ thơm phức, nó cười nắc nẻ: “Tưởng trìa mỡ là thứ cao sang lắm, té chi ngao bung. Mi có nhớ ngày xưa không…?”.
Ngao bung hấp sả
Ngao bung (trìa mỡ, ngao mật, ngao lụa), cái tên mà tôi đồ rằng chỉ làng tôi gọi thế. Một loại hải sản theo con nước dạt vào gần bờ mỗi độ sang hè. Dọc theo vùng biển duyên hải Bắc Trung Bộ, cái nghề đi giật lùi cào ngao bung chừng như đã quá nổi tiếng. Làng tôi cũng không ngoại lệ, nhưng đó chỉ là ngày trước, khi đám thanh niên, phụ nữ tự trang bị cho mình một chiếc cào có cấu tạo gồm thanh tre dài, phía dưới chẻ đôi tạo hình tam giác để gắn một lưỡi sắt vòng cung, trên lưỡi sắt bố trí thêm túi lưới dày hứng ngao.
Cào ngao bung dù đơn giản nhưng không kém phần vất vả. Người cào phải đi từ sáng sớm, tranh thủ lúc thủy triều hạ, dọc theo theo con sóng ở mực nước cỡ ngang đầu gối, cúi khom người ấn lưỡi cào xuống mặt cát chừng mười lăm phân rồi đi giật lùi, khi nghe tiếng cắc dưới lưỡi cào thì ngao đã vào túi lưới. Lúc thủy triều lên, người cào ngao càng phải đi ra xa.
Ngồi hàn huyên với bạn, nó nhắc lại những ngôn từ lâu rồi tôi chưa được nghe. Nó bảo: “Mi còn nhớ “cời” không, còn nhớ đi “đụi” ngao bung không?”. Thực ra, “đụi” ngao bung dành cho những đứa trẻ mới làm quen với con sóng, chúng không thể tự vác một chiếc cào dài thượt mà chỉ dùng chân “đụi” từng thớ cát để kiếm tìm những con ngao đang vùi mình, ẩn nấp; còn “cời” là chỗ mặt nước cạn cách bờ chừng vài chục sải tay người lớn. Khi thủy triều lên người cào ngao phải bơi ra “cời” để cào.
Trong nhiều cái nghề ở vùng lộng, cào ngao bung lúc sang hè thể hiện rõ nét sinh hoạt văn hóa cộng đồng của làng biển. Ngày trước ở làng, sang mùa ngao bung, trẻ con đứng “đụi” ở vùng chân sóng; phía xa, đám thanh niên, phụ nữ từng hàng giật lùi cào ngao. Hình ảnh ấy, người miệt biển dù đi xa cũng khó thể quên.
Ngao bung có hình tam giác, lớp vỏ khá dày và nhiều màu như, xám, trắng, nâu… ngao nhỏ thì bằng 2 ngón tay, con to cỡ 4 ngón tay người lớn. Trong các loại ngao ở biển, ngao bung được xem là đặc sản với giá trị dinh dưỡng cao. Phần thịt ngao khá dày, có vị ngọt béo và thơm. Ở làng biển tôi, khi bắt được ngao bung, mang lên nhà ngâm ngước biển vài giờ đồng hồ cho sạch cát rồi rửa sạch, nấu nồi nước thật sôi thả ngao vào. Đến lúc vỏ ngao bung ra là có thể ăn được.
Video đang HOT
Thời buổi bây giờ tại các nhà hàng đây là món ăn đặc sản và dễ dàng chế biến được nhiều món như, ngao nướng mỡ hành, canh ngao nấu chua, ngao xóc tỏi, cháo ngao,… thậm chí vỏ ngao chứa canxi là loại dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, hóa đàm, chữa đau họng, ho tức, ho đờm…
Riêng tôi, nhắc đến loại hải sản này chỉ đơn giản thích ngao bung hấp sả chấm muối tiêu chanh. Nó không cầu kì nhưng khi thưởng thức sẽ cảm nhận được mùi hương, vị mặn của vùng ven chân sóng. Cùng bạn thưởng thức ngao bung hấp sả, tôi đoán chủ quán đã làm theo công thức này: Ngâm ngao bằng nước biển hoặc nước muối pha loãng để ngao nhả sạch cát, sau đó cho vào nồi cùng sả đập dập. Tùy theo khẩu vị thể cho thêm vài quả ớt, gia vị rồi mang hấp khoảng 15-20 phút, ngao bung vỏ cho phần nước ngòn ngọt là có thể dùng được.
Thưởng thức ngao bung hấp sả vô tình bạn gặp phải một mặt ngao lẫn cát. Sợ nó khó chịu, tôi trấn an: “Ngao bung sống ở mặt đáy, không có cát mới lạ. Ngày trước, người cào trần mình nửa ngày trời, da bỏng rát, đôi khi bị sóng đẩy ra xa cũng chỉ cào được vài cân. Ăn phải cát để cảm nhận được vị mặn chát của đời người bên sóng”.
Các món canh giải nhiệt dành cho mùa nắng nóng
Thời tiết đang bước vào mùa cao điểm nắng nóng. Cơ thể chúng ta dễ bị tăng nhiệt, mất nước gây chán ăn. Do đó, việc lựa chọn thực đơn bổ dưỡng, giải nhiệt sẽ giúp bạn giảm bớt mệt mỏi, tăng cường sức khỏe để giải quyết công việc.
Chúng ta đã biết, Việt Nam là nước nhiệt đới, đặc biệt gần đây chịu ảnh hưởng của hiệu ứng nhà kính nên nền nhiệt ngày càng tăng cao bất thường. Đặc biệt, sau khi chúng ta hoạt động thể lực, vận động hoặc di chuyển dưới trời nắng gắt, lượng mồ hôi thoát ra nhiều nên lượng nước mất đi mỗi ngày một lớn. Ngoài việc bổ sung lượng nước vừa đủ, người nội trợ nên "bỏ túi" danh sách một số món canh bổ dưỡng, chế biến sao cho "dễ ăn" để cải thiện tình trạng chán ăn trong ngày nắng nóng.
Trong những ngày oi ả. Các loại canh cua, tôm, tép, thịt nấu với rau đay, mồng tơi, rau dền, mướp, rau ngót... luôn là lựa chọn của người nội trợ. Cua, tôm, tép giàu chất canxi giúp xương chắc khỏe và tim hoạt động tốt. Chúng ta nên sử dụng các loại rau có tính mát, dễ tiêu như: Mướp đắng, rau dền, mồng tơi... Rau muống là loại thông dụng, có thể chế biến nhiều món như luộc, xào, nấu đều rất dễ ăn.
Rau ngót nhiều vitamin C, có tác dụng giải nhiệt cao và bổ dưỡng. Cà rốt chứa vitamin A, rất cần thiết cho sự tăng trưởng và duy trì các tế bào khỏe mạnh. Các loại vitamin có trong cà rốt giúp cho cơ thể săn chắc, trẻ lâu và làm sáng da. Mùa hè, chúng ta nên hạn chế các món rán, xào nhiều dầu mỡ gây cảm giác khó chịu, chán ăn. Chúng ta nên sử dụng thịt lợn, thịt bò chế biến các món sao cho dễ ăn như luộc, nấu canh chua...
Canh cua:
Đây là món canh dân dã, dễ ăn và thông dụng ở hầu khắp các địa phương. Muốn có nồi canh cua ngon, người nội trợ cần mua được cua đồng còn tươi sống. Cua sau khi làm sạch, tách bỏ gạch, ta nên chia thành các phần nhỏ vừa ăn cất lên ngăn đá. Bất cứ khi nào muốn ăn, ta chỉ cần lấy túi cua ra mang xay hoặc giã nhỏ sẽ giúp tiết kiệm được thời gian. Một số món canh thanh mát từ canh cua được ưa chuộng: Canh cua nấu mồng tơi, rau đay, mướp, canh cua nấu hoa thiên lý, canh cua nấu rau cải.
Canh ngao:
Ngao là thực phẩm giàu dinh dưỡng. Canh ngao ngọt mát là món ăn bổ dưỡng, thích hợp cho mọi gia đình ngày nóng nực. Ngao rửa sạch, luộc lên, tách phần ruột để riêng, nước để riêng. Người nội trợ có thể phối hợp nhiều loại rau nấu cùng ngao như: Canh ngao nấu rau mồng tơi, canh rong biển nấu ngao, canh ngao nấu cà chua, đậu non, canh ngao nấu dứa, cà chua.
Canh mướp, canh bầu nấu tôm khô:
Mướp và quả bầu "sao" có vị ngọt, tính bình, mùi thơm nhẹ nên rất thích hợp cho các món quanh mùa hè. Đây là hai loại quả có tác dụng nhuận tràng, thanh nhiệt, giải độc rất tốt nên giúp ta có thể giảm mụn nhọt, rôm sảy đáng kể trong mùa nắng nóng. Mùa hè oi nóng, húp bát canh mướp, canh bầu nấu tôm, ta cảm nhận vị ngọt mát thật hợp vị.
Canh chua nấu thịt băm, nấu nấm:
Đây là món canh chế biến không mất quá nhiều thời gian, lại dễ ăn. Sự kết hợp của thịt xay hoặc sườn hầm với cà chua, các loại quả nấu chua như thanh trà, sấu, dứa, me khiến món canh có vị chua dịu rất ngon miệng. Ngoài ra, với người ăn chay, ta có thể nấu món canh chua với các loại nấm như nấm hương, kim châm, hải sản, chân dài, nấm yến với quả dứa chín vừa tới, cà chua kết hợp cùng giá đỗ, tra hành lá, rau ngổ trước khi bắc ra. Món canh chay này vừa kích thích vị giác vừa đẹp mắt.
Canh hến:
Không chỉ bổ dưỡng, hến còn có vị ngọt, tính hàn, giúp thanh nhiệt, lợi tiểu. Chúng ta có thể nấu nhiều món canh khác nhau từ hến như: Canh hến nấu rau mồng tơi, canh hến nấu chua, canh hến nấu rau ngót, canh hến nấu với bầu "sao". Mỗi món canh cho ta một hương vị khác nhau nhưng đều có chung một điểm rất thanh mát.
Canh mướp đắng nhồi thịt:
Trong các loại rau, quả mướp đắng có hàm lượng vitamin C đứng trong nhóm đầu. Ngoài ra, mướp đắng còn có tính hàn, công dụng giải nhiệt, giải độc. Các món ăn thông dụng từ mướp đắng như: Mướp đắng ướp đá ăn kèm ruốc chà bông, canh mướp đắng nhồi thịt hoặc nấu tôm. Để làm món canh mướp đắng nhồi thịt, ta có thể mua thịt ngạc vai, xay nhỏ, trộn với nấm hương mộc nhĩ, thêm chút hành lá, hạt nêm, nước mắm ngon và hạt tiêu. Theo kinh nghiệm, hãy ướp thịt trước khoảng 30 phút rồi hẵng nhồi vào mướp để món ăn thấm gia vị. Lưu ý, nên đun nước sôi rồi thả mướp đắng vào để giữ được màu xanh của mướp. Canh mướp đắng phải đun trên lửa lớn và nhiều nước.
Rau muống luộc dầm sấu
Rau muống là loại rau phổ biến, dễ ăn khi mùa nắng nóng tới. Theo đông y, rau muống tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt rất tốt. Rau muống luộc lên, nhớ cho vài hạt muối để rau có màu xanh đẹp mắt. Sau khi vớt rau ra, ta thả mấy quả sấu vào nước rau luộc. Chỉ cần chan nước rau dầm sấu chua dìu dịu vào cơm, ăn kèm với rau muống luộc chấm mắm tỏi, thêm quả cà muối nữa là bữa cơm mùa hè thật dễ ăn.
Canh ngao nấu sấu chua thanh mát cho bữa cơm trưa Bữa cơm trưa hè nắng nóng sẽ trở nên hấp dẫn và ngon miệng hơn nếu bạn biết cách lựa chọn thực đơn. Canh ngao nấu sấu chua thanh mát sẽ giúp gia đình bạn giải nhiệt trong bữa cơm trưa đó. Nguyên liệu: - Ngao: 600gr (hoặc nhiều hơn nếu nhà đông người) - Sấu: 3-4 quả nhỏ - Cà chua: 2...