Ngành bảo hiểm chao đảo do cháy rừng tại Mỹ

Trong nhiều năm qua, các chuyên gia đã cảnh báo rằng bảo hiểm nhà ở tại bang California (Mỹ) có thể dễ dàng sụp đổ.

Theo tờ The New Yorker, một ngày trước đêm Giao thừa, ủy viên bảo hiểm của California, ông Ricardo Lara, đã công bố quy định mang tính bước ngoặt nhằm cải thiện khả năng tiếp cận bảo hiểm. Ông nói rằng quy định mới sẽ giải quyết những vấn đề mà các chủ nhà ở California đang đối mặt hiện nay, đồng thời xây dựng một thị trường bảo hiểm bền vững trong tương lai.

Nhưng rồi vụ cháy rừng Palisades ở Los Angeles bùng phát, tiếp theo là các vụ cháy Eaton, Hurst, Lidia và Sunset. Thiệt hại từ những đám cháy rừng này hiện ước tính lên đến 150 tỷ USD, khiến tương lai của thị trường bảo hiểm California đang trở nên đầy bất ổn. Một đại lý bảo hiểm ở Los Angeles nói với tờ Wall Street Journal: “Chúng tôi đang bước vào giai đoạn chưa từng trải qua”.

Khủng hoảng vì thiên tai

Cảnh tàn phá do cháy rừng tại Altadena, Los Angeles, California, Mỹ, ngày 10/1/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Trong thực tế, khủng hoảng bảo hiểm ở bang California đã âm ỉ trong nhiều năm. Trận cháy rừng Camp Fire kinh hoàng gần Chico năm 2018 đã gây thiệt hại ước tính 16,5 tỷ USD và dẫn đến khoản lỗ ròng cho các công ty cung cấp bảo hiểm cháy nổ tại bang này. Năm 2019, số lượng hợp đồng bảo hiểm nhà ở tại California không được gia hạn tăng hơn 30%. Đến năm 2023, hai công ty bảo hiểm lớn là State Farm và Allstate thông báo sẽ ngừng cung cấp hợp đồng mới cho các loại bảo hiểm tài sản tại California. State Farm cho biết quyết định này là do lạm phát và rủi ro thảm họa ngày càng gia tăng. Mùa hè năm ngoái, công ty này đã hủy hợp đồng bảo hiểm của hơn 1.500 ngôi nhà ở Pacific Palisades, khu vực giàu có mà đám cháy đầu tiên ở Los Angeles bùng phát.

Có nhiều lý do khiến rủi ro thảm họa ở California tăng lên trong những năm gần đây. Một trong số đó là xu hướng ngày càng có nhiều người chuyển đến những khu vực dễ xảy ra cháy rừng. Một lý do khác là cháy rừng ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, chủ yếu do biến đổi khí hậu.

Nghiên cứu năm 2023 kết luận rằng diện tích bị cháy trong các trận cháy rừng mùa hè ở miền Trung và miền Bắc California đã tăng 500% trong vài thập kỷ qua và nguyên nhân gần như đều do tình trạng nóng lên toàn cầu.

Một nghiên cứu khác của nhóm Climate Central được công bố năm 2024 cho thấy nhiệt độ tăng cao đã làm tăng số lượng ngày có thời tiết dễ cháy (gió mạnh, nóng và khô) trên khắp California. Đặc biệt, khu vực bồn địa sa mạc phía Đông Los Angeles có trung bình nhiều hơn 61 ngày dễ xảy ra cháy mỗi năm so với 50 năm trước.

Bà Kaitlyn Trudeau, nhà nghiên cứu cấp cao tại Climate Central, nhận định ngày 8/1: “Khi khí hậu của chúng ta nóng lên, khả năng xảy ra các trận cháy rừng dữ dội, lan nhanh như những gì người dân California đang đối mặt hôm nay sẽ tiếp tục tăng”.

Khó khăn do quy định

Trực thăng phun nước để dập lửa cháy rừng tại Los Angeles, California, Mỹ. Ảnh: AP/TTXVN

Tình hình trở nên tồi tệ hơn, ít nhất từ góc độ các công ty bảo hiểm, khi cơ quan quản lý bảo hiểm của California khiến họ gặp khó khăn trong việc bù đắp hoặc thậm chí dự báo chi phí gia tăng từ các thảm họa liên quan đến thời tiết.

Trước khi các quy định của cơ quan này được sửa đổi năm ngoái, các công ty bảo hiểm không được sử dụng các mô hình dự báo thảm họa để tính toán tổn thất do cháy rừng, họ chỉ được đán.h giá các tổn thất trước đó. Ngoài ra, từ trước đó cho tới tháng 12/2024, các công ty không thể chuyển chi phí tái bảo hiểm sang cho khách hàng. Tái bảo hiểm là một hình thức bảo hiểm dành cho công ty bảo hiểm và chi phí này đang tăng mạnh.

Do đó để quy định trên được thay đổi, các công ty bảo hiểm hiện buộc phải ký thêm nhiều hợp đồng bảo hiểm nhà ở tại các khu vực dễ cháy rừng. Một số nhà vận động vì người tiêu dùng đã ch.ỉ tríc.h thỏa thuận này là quá ưu ái cho ngành bảo hiểm. Những người khác hy vọng rằng điều này cuối cùng sẽ cải thiện khả năng tiếp cận bảo hiểm.

Bà Amy Bach, Giám đốc điều hành United Policyholders (một tổ chức phi lợi nhuận tại California), nói với kênh NBC News: “Chúng tôi đều nghĩ rằng năm 2025 sẽ là thời điểm các công ty bảo hiểm hứng thú trở lại với thị trường California. Thật không may, thảm họa này lại ập đến ngay đầu năm”.

Tất nhiên, California không phải bang duy nhất đang đối mặt với cuộc khủng hoảng bảo hiểm do khí hậu gây ra. Sau hàng loạt cơn bão kinh hoàng như Harvey năm 2017, Ida năm 2021, Helene và Milton năm 2024, các chủ tài sản tại Florida, Louisiana và Texas cũng đang gặp khó khăn khi bảo hiểm trở nên ngày càng đắt đỏ hoặc không thể mua được. Tình hình tương tự cũng xảy ra ở Colorado, nơi mà giống như California, nguy cơ cháy rừng đang gia tăng.

Bà Carole Walker, Giám đốc điều hành Hiệp hội Thông tin Bảo hiểm Rocky Mountain, nói: “Chúng tôi chỉ cần đưa ra vài quyết định sai lầm nữa là sẽ rơi vào tình thế như California”.

Đối với những chủ nhà không thể tìm được bảo hiểm cháy rừng, California có một chương trình bảo hiểm cuối cùng, được gọi là FAIR Plan (Chương trình Yêu cầu Tiếp cận Bảo hiểm Công bằng). FAIR Plan được bang thành lập, nhưng do các công ty tư nhân vận hành, mà trong đó rủi ro được chia sẻ.

Florida, Louisiana và Texas cũng có các chương trình tương tự, còn Colorado vừa mới thành lập một chương trình như vậy.

Khi các công ty bảo hiểm rút khỏi California, số lượng hợp đồng bảo hiểm do FAIR Plan cung cấp đã tăng mạnh. Chỉ từ cuối năm 2023, số hợp đồng này đã tăng hơn 40%. Trong khi đó, giá trị của các tài sản dân cư được FAIR Plan bảo hiểm đã tăng lên hơn 450 tỷ USD, gấp ba lần so với năm 2020. Điều này dẫn đến lo ngại rằng, xét tất cả thiệt hại từ các vụ cháy hiện tại, FAIR Plan sẽ phá sản.

Ông Jim Wood, khi đó là một thành viên lập pháp ở California, đã nói hồi tháng 3/2024: “Tôi lo ngại rằng chúng ta chỉ cần một mùa cháy rừng tồi tệ nữa là FAIR Plan sẽ hoàn toàn mất khả năng thanh toán”.

Nếu FAIR không thể thực hiện nghĩa vụ, các công ty bảo hiểm của bang này sẽ phải bù đắp phần thiếu hụt. Đổi lại, họ sẽ chuyển ít nhất một phần chi phí này sang cho người tiêu dùng, từ đó tiếp tục đẩy phí bảo hiểm lên cao hơn.

Tất cả điều này đặt ra câu hỏi về vai trò của bảo hiểm trong một thế giới đang nóng lên. Khi các mối nguy do biến đổi khí hậu ở California gia tăng, FAIR Plan đã gánh chịu phần lớn rủi ro. Điều này là một lợi ích cho các chủ nhà ở những khu vực dễ cháy nhất, nhưng có thể trở thành gánh nặng cho những cư dân khác của bang.

Bà Susan Crawford, Giáo sư danh dự tại Đại học Harvard, viết trong một bài đăng gần đây: “FAIR Plan chính là quyết định của bang nhằm làm bất cứ điều gì cần thiết để giữ cho thị trường bất động sản hoạt động, ngay cả ở các khu vực rủi ro cao… Có lẽ hiện giờ, quyết định đó đang gặp thử thách. Không ai biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo”.