Nếu dạy học kiểu “thầy đọc trò chép” thì robot làm tốt hơn người thầy
Theo Giáo sư Lâm Quang Thiệp, trong thời đại 4.0, việc dạy và học, nói ngắn gọn, cần được thay đổi theo hướng “phải dạy học sao cho khác và hơn robot”.
Từ khoảng đầu thế kỷ 21 sự phát triển nhảy vọt của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) đang thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với nền sản xuất thông minh.
Hiện nay ở khắp mọi nơi người ta nói về cách mạng công nghiệp 4.0. Do đó tìm hiểu bản chất của cuộc cách mạng này là một việc cần thiết. Và trong cuộc cách mạng đó, giáo dục đại học cần phải đổi mới như thế nào?
Chia sẻ với Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, Giáo sư Lâm Quang Thiệp – Đại học Thăng Long thông tin, công nghệ số phát triển qua nhiều giai đoạn khác nhau, và ngày nay đạt đến thời kỳ chuyển đổi số (digital transformation).
Chuyển đổi số là việc sử dụng dữ liệu và công nghệ số để thay đổi một cách tổng thể và toàn diện tất cả các khía cạnh của đời sống kinh tế xã hội, làm cho cuộc sống và công việc của con người tốt đẹp và hiệu quả hơn.
Liên quan đến công nghệ số hiện đại, một loạt loại hình công nghệ mới ra đời: Dữ liệu lớn (Big-Data), Internet Vạn vật (Internt of Things), Chuỗi-khối (Blockchain), Học máy (Machine learning – một bộ phận của Trí tuệ nhân tạo) …
Với thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, rõ ràng dữ liệu đóng vai trò quan trọng trung tâm. Cho nên, Deming W. Edwards, một nhà tư tưởng nổi tiếng về chất lượng và thống kê đã nói “Ta tin ở Thượng đế. Mọi thứ còn lại là dữ liệu” (In God we trust. All others bring data”).
Giáo sư Lâm Quang Thiệp nhấn mạnh, việc đáp ứng của giáo dục đại học trong trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 có thể thể hiện ở 2 khía cạnh: một là tận dụng khai thác những ưu thế của thời chuyển đổi số để phát triển giáo dục đại học; hai là tìm cách thích nghi với những thành tựu của thời chuyển đổi số.
Giáo sư Lâm Quang ThiệpThiệp nêu, có thể nói công nghệ cao nhất thời chuyển đổi số là trí tuệ nhân tạo. (Ảnh: Thùy Linh)
Giáo sư Lâm Quang Thiệp nêu rõ, trong những năm qua trên thế giới đã ra đời nhiều các hoạt động, mô hình nhằm khai thác những ưu thế của chuyển đổi số để triển khai giáo dục đại học. Nhiều hình thức E-Learning ra đời, đặc biệt là các kiểu Giáo dục mở và Từ xa (ODL).
Các sáng kiến nổi bậc là OCW (Giáo trình mở – OpenCourseWare) được phổ biến vào đầu thập niên thứ nhất và MOOC (khóa học trực tuyến-mở đại trà – massive open online course) phổ biến vào đầu thập niên thứ hai của thế kỷ 21.
Video đang HOT
Và việc xuất hiện nhiều cyber university trong vài thập niên qua. Nhiều nước đã sử dụng giáo trình mở và bản địa hóa các khóa học trực tuyến.
Để khai thác ưu thế của thời chuyển đổi số, giáo dục đại học nên cung cấp những nhận thức về việc chuyển đổi số và chuẩn bị kỹ năng lao động mới; rèn luyện tư duy và phương pháp làm việc dựa vào dữ liệu (data-driven), đồng thời thay đổi chương trình đào tạo sao cho phù hợp với nền kinh tế số, chính phủ số, xã hội số.
Khi nói đến việc khai thác ưu thế của thời kỳ chuyển đổi số, người ta thường nhấn mạnh đến việc học trực tuyến, vì nhiều người hình dung rằng loại hình học tập này sẽ thúc đẩy tăng nhanh số lượng nhập học và giảm chi phí xây dựng và triển khai.
Các khảo sát đối với nhiều trường đại học và nhiều sinh viên cho thấy sự kết hợp giữa học tập trực tuyến và kiểu học truyền thống có thể là lựa chọn tốt nhất.Tuy nhiên theo các số liệu thống kê trong thập niên vừa qua trên thế giới việc học trực tuyến không chứng tỏ được các ưu thế nói trên.
Do đó cần phải tăng cường kết hợp phương thức học trực tuyến với kiểu học truyền thống trong hoạt động dạy và học ở các trường đại học.
Rõ ràng, nếu việc khai thác ưu thế của thời chuyển đổi số không đơn giản, thì sự thích ứng với những thành tựu của thời chuyển đổi số cũng rất phức tạp. Muốn triển khai tốt phải xây dựng lại hoặc điều chỉnh mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy và học trong giáo dục đại học.
Giáo sư Thiệp nêu ví dụ, có thể nói công nghệ cao nhất thời chuyển đổi số là trí tuệ nhân tạo.
Với thành tựu của trí tuệ nhân tạo công nghệ học máy, người ta có thể thiết kế ra các robot làm được rất nhiều việc khác nhau, và nói riêng trong giáo dục, có thể tạo nên các robot dạy học.
Vậy thì trong thời đại chuyển đổi số của cách mạng công nghiệp 4.0, việc dạy và học, nói ngắn gọn, cần được thay đổi theo hướng “phải dạy học sao cho khác và hơn robot”.
“Nếu dạy học theo kiểu cung cấp thông tin, “thầy đọc – trò chép” thì rõ ràng robot làm tốt hơn người thầy bình thường rất nhiều. Các tiêu chí để chọn phương pháp dạy học 3C được nêu trong Nghị quyết 14 năm 2005 của Chính phủ về đổi mới giáo dục đại học vẫn còn có tác dụng hiện nay, đó là:
Tập trung chú ý vào Cách học; phát huy mạnh mẽ là tính Chủ động của người học; và khai thác triệt để Công nghệ thông tin và truyền thông mới”, Giáo sư Lâm Quang Thiệp đề xuất.
Thùy Linh
Theo giaoduc.net
Chương trình học 9+: Lối đi mới giải quyết hiệu quả bài toán việc làm thời đại 4.0
Sinh viên tốt nghiệp THCS hoặc không may rớt tốt nghiệp THPT vẫn có cơ hội theo đuổi ngành Y với chương trình học 9 bậc Trung cấp.
Chương trình học 9 hiện là một trong nhiều hướng đi của học sinh sau khi tốt nghiệp cấp THCS - Ảnh: Hồng Ngân
Ngành y dược vẫn có thể học chương trình 9
Chọn cho mình một ngành nghề thích hợp với năng lực bản thân và nhu cầu xã hội luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Tuy nhiên, không phải thí sinh nào cũng có khả năng và điều kiện kinh tế để học tiếp lên những bậc học cao hơn, đặc biệt trong lĩnh vực y dược.
Chương trình học 9 với hình thức "học nước rút" chính là mô hình học tập được nhiều học sinh chọn lựa hiện nay. Theo đó, sau khi tốt nghiệp THCS, học sinh sẽ theo học con đường Trung cấp để kết hợp song song giữa việc học văn hóa và học nghề với mục đích sớm gia nhập vào thị trường lao động.
Ưu điểm của chương trình học 9 chính là thời gian học nhanh nhưng vẫn đảm bảo chất lượng đào tạo. Y tế là một trong những ngành nghề "khát" nguồn nhân lực hàng đầu ở nước ta do nhu cầu khám chữa bệnh ngày một tăng cao.
Theo học chương trình 9 , sinh viên không chỉ rút ngắn được thời gian học tập mà còn tiết kiệm hiệu quả chi phí học hành.
Đây có thể được xem là phương án tối ưu cho những học sinh tốt nghiệp THCS không có điều kiện học ở bậc THPT và muốn đi làm sớm để kiếm nguồn thu nhập trang trải cuộc sống.
Một lợi thế khác của chương trình học 9 chính là sinh viên sau khi tốt nghiệp vừa có thể làm việc tại các vị trí trong lĩnh vực y tế phù hợp (điều dưỡng, y sĩ...) mà vẫn có thể học liên thông lên những bậc học cao hơn.
Hướng đi mới cho học sinh trượt tốt nghiệp THPT
(Đam mê ngành Y, học sinh trượt tốt nghiệp THPT vẫn có cơ hội học Trung cấp để sớm có cơ hội việc làm và có thể học liên thông ở bậc cao hơn - Ảnh: Trung cấp Y dược Vạn Hạnh)
Mười hai năm miệt mài đèn sách, mỗi học sinh luôn ôm giấc mơ có được tấm bằng tú tài (bằng tốt nghiệp THPT) trong tay để tiếp tục bước chân vào cánh cổng Đại học, Cao đẳng.
Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng có khả năng đậu tốt nghiệp THPT. Lúc này, nhiều học sinh có thể chọn những hướng đi mới để tiếp tục con đường học vấn của mình. Một trong những phương án khả thi chính là theo học chương trình 9 .
Chương trình học 9 chính là một cánh cửa khác cho thí sinh trượt tốt nghiệp THPT có cơ hội tiếp tục theo đuổi con đường học hành nhằm trang bị cho mình một nghề nghiệp nhất định.
Theo quy định, chương trình này không chỉ dành cho những học sinh vừa tốt nghiệp THCS mà còn tạo cơ hội học hành cho những thí sinh trượt tốt nghiệp THPT hoặc dang dở việc học ở bậc học này.
Cô Lê Thị Thùy Phương - Hiệu trưởng Trường Trung Cấp Y dược Vạn Hạnh cho biết: "Điều kiện xét tuyển của nhà trường là chỉ cần tốt nghiệp THCS, THPT. Hàng năm, nhà trường tuyển sinh các ngành học có nhiều cơ hội việc làm cho sinh viên như: Y sĩ, Dược, Điều dưỡng, Y sĩ Y học cổ truyền, Kỹ thuật xét nghiệm y học...ngoài việc dạy nghề Trường còn dạy chương trình văn hóa cho các em vừa tốt nghiệp THCS, đây là nền tảng để các em học tập và liên thông lên Cao đẳng, Đại học dễ dàng"
Nghề y luôn là ngành nghề cao quý, được xã hội trọng vọng dành cho sự nể trọng và kính phục nhất, bởi "Lương y như từ mẫu". Những người công tác trong nghề Y với lời thề Hipocrates luôn là hình ảnh đáng trân trọng và ngường mộ trong xã hội xưa và này.
Không lựa chọn học hệ Cao Đẳng, Đại học, học sinh vẫn có thể theo học hệ trung cấp Y, từ đó liên thông lên những bậc học cao hơn để đào sâu kiến thức, trau dồi kỹ năng nghề nghiệp mà bản thân đam mê chọn lựa.
Anh Tu
Theo GDTĐ
Đổi mới tư duy phát triển giáo dục Đại học trong cách mạng 4.0 Sự can thiệp sâu của cơ quan chủ quản hay việc áp đặt "quan hệ cha - con" cho mối quan hệ giữa nhà trường - cơ quan chủ quản đã kìm hãm sự phát triển. Ngày 21/7, tại Phú Yên, Viện Nghiên cứu phát triển Phương Đông (thuộc Hiệp hội các Trường đại học, cao đẳng Việt Nam) đã tổ chức tọa...