Nâng cao hiệu quả dạy học cho HS lớp 1: Gỡ khó cùng thầy cô
Sau phản ánh của một số giáo viên, cha mẹ học sinh về việc gặp khó khăn trong quá trình dạy và học Chương trình, sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp l, Bộ GD&ĐT đã có công văn về việc tăng cường chỉ đạo thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học. Các địa phương, nhà trường đã nhanh chóng nắm bắt và có sự điều chỉnh.
HS lớp 1 đang ở thời gian đầu học đọc và viết. Ảnh: NTCC
Ngày đầu chưa quen, đường cày không thể thẳng
Cô Trần Thị Hợi, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Khánh Nhạc B (huyện Yên Khánh – Ninh Bình) chia sẻ: Trong một lớp học sẽ có HS học nhanh, chậm. Về phía GV cũng chưa thể quen ngay với Chương trình, SGK mới, đâu đó vẫn còn những ảnh hưởng của nề nếp dạy học cũ… Do đó, để thực hiện Chương trình và SGK lớp 1 mới, bản thân GV cần thay đổi về tư tưởng, không nên quá cầu toàn khi HS mới bước vào tháng đầu tiên học tập, không nhất thiết yêu cầu các em phải hoàn thành những nội dung theo kế hoạch từng tuần. Đặc biệt, phụ huynh HS cần kiên nhẫn với sự tiến bộ của con, không thúc ép con học ở nhà một cách thái quá… Cha mẹ phải là những người đồng hành với con một cách khoa học, hiểu biết.
Bà Nguyễn Thị Thúy Hằng – Trưởng phòng Giáo dục Tiểu học, Sở GD&ĐT Yên Bái cũng bày tỏ: Chúng tôi chưa tiếp nhận ý kiến về Chương trình và SGK lớp 1 từ phía các bậc phụ huynh. Đối với một số GV có khúc mắc trong giảng dạy môn Tiếng Việt 1, ngành Giáo dục đã có giải đáp chu đáo, hướng dẫn tận tình. Chính vì vậy, cơ bản đội ngũ đã thông suốt trong giảng dạy.
Bà Hằng cũng cho rằng: “Thời gian đầu không thể đòi hỏi HS học tới đâu biết tới đó, GV cũng vừa làm vừa rút kinh nghiệm để tốt hơn. Về phía phụ huynh, nếu chưa hiểu hết về Chương trình, SGK, những yêu cầu đối với HS lớp 1 đừng vội vàng kết luận, phán xét. Thay vào đó hãy tìm hiểu, nắm bắt yêu cầu… từ đó đồng hành với con hiệu quả, phù hợp. Tránh mang đến áp lực cho trẻ và bản thân…”.
Ông Đỗ Văn Thông – Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Ninh Bình bày tỏ: Việc phụ huynh kêu quá tải, khó, áp lực… có lẽ do chưa hiểu hết khung Chương trình và SGK lớp 1. Trên thực tế, SGK là tài liệu thực hiện, GV có thể linh hoạt trong dạy học, nâng lên hạ xuống phù hợp chứ không phải dạy y như SGK.
Về phía GV, thời gian đầu triển khai có thể chưa định lượng được đúng mức những yêu cầu HS cần đạt được và GV cần dạy nên cảm thấy lo lắng, áp lực, mất bình tĩnh trong quá trình giảng dạy.
Video đang HOT
Giờ học của cô và trò lớp 1C Trường Tiểu học Pom Hán (thành phố Lào Cai – Lào Cai). Ảnh: NTCC
Điều chỉnh để đạt hiệu quả
Cô Trần Thị Hợi cho biết: Với những nội dung hướng dẫn dạy học cho HS lớp 1 của Bộ GD&ĐT vừa đưa ra, nhà trường đã triển khai đầy đủ từ đầu năm học và không gặp khúc mắc, khó khăn nào từ phía GV hay phụ huynh. Nhà trường nhìn nhận đây là việc làm cần thiết và hoàn toàn nhất trí với hướng dẫn này.
Tuy nhiên, dưới góc độ chuyên môn, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Khánh Nhạc B cho rằng: Phụ huynh HS cần hiểu đầy đủ, về việc “Không giao bài tập về nhà đối với HS lớp 1″. Với HS tiểu học đã thực hiện học 2 buổi/ngày, Bộ đã quán triệt việc không giao bài tập về nhà từ lâu, bản thân các nhà trường cũng chỉ đạo GV không giao bài tập về nhà cho HS.
Tuy nhiên, với 1 số kiến thức HS đã học trên lớp nhưng chưa nắm chắc, cần củng cố thêm, GV vẫn có thể trao đổi và hướng dẫn cha mẹ kèm con ôn lại tại nhà giúp các em thêm vững vàng. Nội dung ôn lại ở nhà tùy theo khả năng nắm kiến thức trên lớp ra sao, cần ôn lại nội dung gì… Hơn thế, việc ôn lại bài cũ ở nhà trong khoảng thời gian phù hợp cũng giúp trẻ hình thành ý thức tự học từ nhỏ.
Bà Nguyễn Thị Thúy Hằng cũng bày tỏ: “Không phải vì cô không giao bài tập ở nhà mà gia đình phó mặc hết việc học tập cho nhà trường. Bố mẹ cần quan tâm, đồng hành đúng cách và tuyệt đối không tạo áp lực cho con. Có thể giúp con ôn lại kiến thức cũ thông qua những hỏi đáp, đố vui, trò chơi…, không nhất thiết phải ngồi vào bàn, ép HS học những nội dung và thời gian không phù hợp”.
Theo bà Nguyễn Thị Thúy Hằng, sau khi có hướng dẫn tăng cường của Bộ GD&ĐT, ngành GD-ĐT Yên Bái xây dựng kế hoạch hỗ trợ cho GV lớp 1. Theo đó, sẽ tổ chức hội thảo với tất cả phòng GD&ĐT, lắng nghe, trao đổi với cán bộ quản lý, GV lớp 1 về kết quả dạy học, những khó khăn trong triển khai…, từ đó nắm bắt và cùng tháo gỡ vướng mắc.
Mặt khác, sở sẽ yêu cầu các trường, phòng GD&ĐT xây dựng 1 chuyên đề với lớp 1. Sau đó, tổ cốt cán chuyên môn cấp tỉnh và huyện sẽ hỗ trợ thực hiện các chuyên đề đó. Đặc biệt, sở GD&ĐT sẽ tăng cường dự giờ thăm lớp để tư vấn hỗ trợ kịp thời, giúp GV và nhà trường thực hiện tốt hơn.
Ông Đỗ Văn Thông thông tin: Sở luôn quán triệt GV, nhà trường cần bình tĩnh, xác định đúng khung chương trình, thời điểm cần đạt được. Không lo lắng sốt ruột và gây áp lực lên HS, phụ huynh HS, GV. Sở tăng cường dự giờ trao đổi đối với GV và HS lớp 1 để ghi nhận, cùng tháo gỡ, trao đổi và khuyến khích sự sáng tạo của GV trong quá trình giảng dạy thời gian tiếp theo…
Điều chỉnh để cả thầy và trò cùng thích ứng với chương trình GDPT mới
Trước những ý kiến về chương trình, SGK lớp 1 mới, Bộ GD&ĐT đã có hướng dẫn các trường điều chỉnh kế hoạch hoạt động dạy học, sao cho cả thầy, cả trò đều không quá tải, đáp ứng được mục tiêu của chương trình mới.
Thận trọng trước ý kiến về chương trình "nặng" hay "nhẹ"
Qua một tháng đầu dạy học với các bộ SGK mới của chương trình lớp 1, có nhiều ý kiến cho rằng, môn Tiếng Việt quá "nặng" đối với trẻ mới đến trường, ngay cả giáo viên cũng gặp lúng túng nhất định. Nhiều phụ huynh phản hồi rằng con phải "viết nhiều lắm".
Trong cuộc họp báo quý 3 của Bộ GD&ĐT, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học, Bộ GD&ĐT đã trả lời về vấn đề này rằng: Để nói chương trình "nặng" hay "nhẹ" trong thời điểm này là chưa đủ căn cứ. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện, Bộ GD&ĐT sẽ tổ chức khảo sát thực tế, tham khảo ý kiến các cơ quan quản lý giáo dục, các trường, cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh, cha mẹ học sinh và những người quan tâm để đ.ánh giá chương tình, xem xét, điều chỉnh, xây dựng chương trình các môn học (nếu cần thiết) và hướng dẫn thực hiện các điều chỉnh (nếu có).
Thực tế là học sinh lớp 1 năm nay có 4 bộ sách, tùy thuộc vào quyết định chọn sách của từng trường. Nên việc đ.ánh giá "nặng" hay "nhẹ" thời điểm này theo nhiều chuyên gia cần có sự cân nhắc. Và chưa thể đủ cơ sở để kết luận. GS.TS Đỗ Việt Hùng - Tổng chủ biên sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - "Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục" cho rằng: Các bộ SGK đều phải tuân thủ chương trình, nên khó hay dễ còn tùy thuộc vào cảm nhận của mỗi người. SGK cụ thể hóa chương trình nên tùy từng nhóm tác giả của từng bộ sách, có thể có cách thể hiện khác nhau.
Đ.ánh giá chương trình "nặng" hay "nhẹ" phải có cơ sở khoa học và có tiêu chí cụ thể. Có thể nhiều phụ huynh dạy con 1 - 2 bài thấy căng thẳng nên vội kết luận là chương trình "nặng". Đó là cách hiểu không đầy đủ. Theo GS.TS Nguyễn Minh Thuyết thì: Chương trình Tiếng Việt lớp 1 nào cũng dạy số vần, số chữ như nhau, với yêu cầu cuối năm học sinh phải biết đọc, biết viết nên không có chuyện chương trình nào "nặng" hơn chương trình nào. Còn về SGK, mỗi quyển một khác, cần đ.ánh giá cụ thể quyển nào "nặng" ở đâu để cơ quan chuyên môn có biện pháp điều chỉnh.
Bộ GD&ĐT đã có hướng dẫn các trường điều chỉnh kế hoạch hoạt động dạy học, sao cho cả thầy, cả trò đều không quá tải với chương trình GDPT mới. Ảnh: P.T
Điều chỉnh để cả cô và trò không căng thẳng
Theo Bộ GD&ĐT, ngay sau khai giảng năm học mới, Bộ GD&ĐT đã tiến hành kiểm tra, khảo sát ở một số địa phương và nhận thấy các nhà trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình lớp 1 phù hợp với điều kiện thực tiễn của trường.
Các giáo viên dạy lớp 1 đã bước đầu áp dụng được các phương pháp, kỹ thuật dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh; nền nếp dạy học đã bước đầu ổn định, tạo được sự chủ động, tự tin trong học tập cho học sinh lớp 1 đối với hầu hết các môn học, hoạt động giáo dục theo chương trình, SGK mới.
Tuy nhiên, theo phản ánh của một số giáo viên, cha mẹ học sinh, chương trình, SGK môn Tiếng Việt lớp 1 còn gặp khó khăn trong quá trình tổ chức dạy và học. Bộ GD&ĐT đề nghị các Sở GD&ĐT chỉ đạo các nhà trường xây dựng kế hoạch giáo dục thực hiện chương trình lớp 1 theo hướng phân bổ hợp lý về nội dung và thời lượng dạy học giữa các môn học, hoạt động giáo dục để không gây quá tải, đáp ứng yêu cầu triển khai thực hiện chương trình mới được xây dựng theo hướng mở; giúp học sinh hoàn thành nhiệm vụ học tập ngay tại lớp học, không giao thêm bài tập về nhà cho học sinh.
Các địa phương cũng đang nhanh chóng điều chỉnh, Sở GD&ĐT TP HCM đã thông báo về kết luận chỉ đạo của ông Nguyễn Văn Hiếu, PGĐ Sở GD&ĐT TP tại hội nghị xây dựng kế hoạch giáo dục cấp tiểu học năm học 2020-2021. Theo đó, các cơ sở giáo dục tiểu học cần phải xác định chương trình GDPT 2018 là cơ hội để đổi mới toàn diện; cần tranh thủ mọi nguồn lực, nắm bắt cơ hội để vượt qua thách thức, khó khăn ban đầu, nhất là cấp tiểu học.
Sở cũng khẳng định, giáo viên được quyền quyết định việc xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động dạy học, các nội dung dạy học và chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, chất lượng, hiệu quả giáo dục của từng học sinh trong lớp.
Còn tại Hà Nội, TP huy động tối đa mọi nguồn lực về điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, lựa chọn những giáo viên tốt nhất để đảm nhận việc dạy học lớp 1 năm học 2020-2021. Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ nhận định, học sinh Hà Nội đã đáp ứng tốt với chương trình, SGK mới.
Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, để việc dạy - học lớp 1 theo chương trình mới được thuận lợi, hiệu quả, trước hết, giáo viên cần dạy đúng yêu cầu của chương trình; thực hiện quyền chủ động của mình ví dự như: Tăng số tiết cho những bài học còn khó đối với số đông học sinh; thực hiện dạy học phân hóa; giảm bớt những hoạt động không thiết thực... Trong trường hợp có những bài trong SGK chưa phù hợp, thì cơ quan quản lý giáo dục cần hướng dẫn tác giả, nhà xuất bản để điều chỉnh.
Con không học "tiền lớp 1" nhưng tôi nhất quyết chỉ dạy đúng 30 phút mỗi tối, cuộc đời vì thế tươi đẹp, nhàn nhã làm sao! Vợ chồng tôi giữ vững quan điểm: Sau một ngày mệt nhoài với chữ và số ở trường, khoảng thời gian ở nhà là lúc con được thư giãn, phục hồi năng lượng để chuẩn bị cho ngày học tiếp theo. Chính vì vậy giờ rèn chữ của con không được quá 30 phút. Thời gian còn lại để con vẽ vời, đọc...