Mỹ, Cuba và bước đi lịch sử khỏi ‘quá khứ giam hãm’

Mỹ và Cuba chính thức khôi phục quan hệ ngoại giao sau hơn nửa thế kỷ gián đoạn và sẽ mở lại đại sứ quán giữa hai nước vào ngày 20.7 tới. “Những tiến bộ đạt được hôm nay một lần nữa cho thấy chúng ta không nên để quá khứ giam hãm mình”, Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu.

Cuộc hội ngộ lịch sử giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro hồi tháng 4.2015 – Ảnh: Reuters

Trong tuyên bố vào tối 1.7 (giờ Việt Nam) tại Vườn Hồng ở thủ đô Washington, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết Mỹ và Cuba đã nhất trí khôi phục quan hệ ngoại giao và đồng ý mở lại đại sứ quán tại thủ đô hai nước, chấm dứt hơn nửa thế kỷ gián đoạn, Reuters cho biết.

Ông Obama nói: “Đây là một bước tiến lịch sử hướng tới việc bình thường hóa các mối quan hệ với chính phủ và người dân Cuba, bắt đầu một chương mới trong mối quan hệ giữa Mỹ với các nước láng giềng ở châu Mỹ”.

Theo ông Obama, chính sách trước đây của Mỹ đối với Cuba không hiệu quả và làm cho cuộc sống của người dân Cuba tồi tệ hơn. “Những tiến bộ đạt được hôm nay một lần nữa cho thấy chúng ta không nên để quá khứ giam hãm mình. Nếu thấy việc nào đó không hiệu quả, chúng ta có thể và sẽ thay đổi nó”, ông khẳng định.

Cùng ngày, hai nhà lãnh đạo cũng đã trao đổi thư. Chủ tịch Raul Castro và Tổng thống Barack Obama đã thống nhất sẽ mở lại đại sứ quán giữa hai nước vào ngày 20.7. Từ Áo, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho biết ông sẽ công du Cuba trong mùa hè này để làm lễ thượng cờ bên ngoài đại sứ quán Mỹ tại Havana, theo Reuters.

Chính phủ Cuba ngày 1.7 cũng phát đi tuyên bố khẳng định để có được quan hệ bình thường với Cuba, Mỹ cần phải chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế đối với Cuba. Bên cạnh đó, Cuba yêu cầu Mỹ phải trả lại căn cứ hải quân tại Vịnh Guantanamo mà Mỹ thuê từ năm 1903, khôi phục diện tích 116 km2 ban đầu.

Tuyên bố của chính phủ Cuba cũng nêu rõ Mỹ cần phải ngăn chặn những chương trình nhằm “phá hoại” nội bộ Cuba, bao gồm các chương trình phát thanh và truyền hình phát sóng vào Cuba.

Trong nhiều năm Mỹ và Cuba không mở đại sứ quán, cơ quan chuyên trách các vấn đề của Mỹ tại Cuba là Văn phòng Lợi ích Mỹ ở Havana (Cuba), đặt trong tòa nhà đại sứ quán Thụy Sĩ – Ảnh: Reuters

Mặc dù chính thức khôi phục quan hệ ngoại giao nhưng cả hai nước đều thừa nhận còn nhiều vấn đề khác biệt. Quyết định này là một bước đi lịch sử và được đánh giá là thắng lợi của ông Obama trong nhiệm kỳ tổng thống của mình.

Tháng 1.1961, Tổng thống Mỹ Dwight D.Eisenhower tuyên bố cắt đứt hoàn toàn các mối quan hệ với Cuba sau khi lãnh tụ Fidel Castro lãnh đạo phong trào cách mạng lật đổ chính quyền Fulgencio Batista. Sau đó, quan hệ Mỹ – Cuba tiếp tục xấu đi sau khi máy bay do thám của Mỹ phát hiện Liên Xô xây dựng căn cứ tên lửa đạn đạo trên lãnh thổ Cuba vào năm 1962, dẫn đến lệnh cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính của Mỹ đối với Cuba.

Tháng 12.2014, Tổng thống Obama và Chủ tịch Raul Castro đưa ra tuyên bố lịch sử, nhất trí bình thường hóa quan hệ giữa hai nước sau hơn nửa thế kỷ lạnh nhạt, cắt đứt “xiềng xích của quá khứ”. Tới tháng 5.2015, Tổng thống Obama chính thức đưa Cuba ra khỏi danh sách các nước bảo trợ khủng bố, mở đường cho những tiến triển tiếp theo trong quá trình bình thường hóa quan hệ.

Ngọc Mai

Theo Thanhnien