Mối liên quan giữa ăn thừa muối và bệnh tăng huyết áp

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh tăng huyết áp như thừa cân, ăn mặn, hút thuốc lá, ăn nhiều chất béo… Trong đó, ăn thừa muối không chỉ làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp mà còn có thể gây ra nhiều bệnh lý tim mạch nguy hiểm.

Vì vậy kiểm soát lượng muối ăn hàng ngày cũng là cách tốt để kiểm soát huyết áp.

Ăn thừa muối với nguy cơ tăng huyết áp, bệnh tim mạch

Muối là chất khoáng cần thiết trong cơ thể, giúp kiểm soát cân bằng dịch, dẫn truyền thần kinh và chức năng khối cơ. Theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng quốc gia, mỗi người chỉ nên tiêu thụ không quá 5g muối/ngày. Tuy nhiên, thực tế người Việt đang tiêu thụ trung bình lượng muối lên tới 9,4g/ngày. Chế độ ăn thừa muối làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp và các bệnh tim mạch có liên quan, đặc biệt là đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Ở những người đã có sẵn yếu tố di truyền, nếu ăn nhiều muối sẽ làm tăng tính thẩm thấu của màng tế bào đối với natri. Ion na sẽ được vận chuyển nhiều vào tế bào cơ trơn của thành mạch, gây tích nước trong tế bào, tăng trương lực thành mạch, co mạch, tăng sức cản ngoại vi và dẫn tới tăng huyết áp.

Nồng độ muối của các chất dịch trong cơ thể là ổn định. Ăn nhiều muối làm tăng áp lực thẩm thấu trong máu, khiến cơ thể phải cần thêm nước để duy trì ổn định nồng độ dịch thể. Để đáp ứng yêu cầu này, cảm giác khát nước sẽ xuất hiện, làm cho người ăn mặn phải uống nhiều nước, dẫn tới làm tăng dung lượng máu và tăng áp lực lên thành mạch. Hiện tượng này kéo dài có thể dẫn đến tăng huyết áp.

Ăn nhiều muối cộng thêm các yếu tố gây nhiều sang chấn tinh thần (stress) trong cuộc sống sẽ tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm, tăng tái hấp thu natri ở ống thận. Ion Na vào nhiều trong tế bào cơ trơn gây co mạch, tăng sức cản ngoại vi và gây tăng huyết áp.

Ăn nhiều muối trong khi người bị tăng huyết áp có thể thiếu yếu tố nội tiết thải muối. Natri bị tích tụ lại trong cơ thể, ion Na được vận chuyển nhiều vào tế bào cơ trơn gây co mạch, tăng sức cản ngoại vi và gây tăng huyết áp.

Muối làm tăng độ nhạy cảm của hệ thống tim mạch và thận đối với adrenaline – một chất gây tăng huyết áp.

Ngoài ra, khi ăn quá nhiều muối, các loại thuốc điều trị huyết áp như thuốc lợi tiểu sẽ không thể hoạt động tốt. Và huyết áp tăng sẽ làm tăng cường độ làm việc của hệ thống tim mạch, thận và hệ tiết niệu, gây ra nhiều nguy cơ cho sức khỏe như đột quỵ và suy tim, suy thận. Đặc biệt, nếu đã mắc các bệnh tăng huyết áp, suy gan, suy tim và suy thận, thói quen ăn nhiều muối sẽ làm bệnh tiến triển nhanh hơn.

Chế độ ăn nhiều muối ở trẻ em cũng có ảnh hưởng lớn tới huyết áp, làm tăng khả năng mắc cao huyết áp và nhiều bệnh lý khác. Tăng huyết áp ở trẻ em còn để lại hậu quả tăng huyết áp khi đến tuổi trưởng thành và làm tăng nguy cơ biến chứng của tăng huyết áp do mắc bệnh sớm, thời gian mắc bệnh kéo dài.

Thay đổi thói quen ăn mặn ngừa tăng huyết áp

Thói quen ăn thừa muối gây ra khá nhiều hệ lụy đối với sức khỏe. Giảm ăn muối chính là một giải pháp giảm nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp, bệnh tim mạch cũng như nhiều vấn đề sức khỏe khác. Vì vậy cần chú ý đảm bảo lượng muối nạp mỗi ngày nên dưới 5 g.

Ưu tiên chọn thực phẩm tươi thay vì các món ăn mặn thường ngày được chế biến sẵn như thịt muối, cá hộp, thịt xông khói, xúc xích, giò chả, dưa muối, cà muối, mì ăn liền, bim bim, hạt điều rang muối… Vì các thực phẩm chế biến sẵn thường được cho thêm nhiều muối để có thể bảo quản được lâu.

Nên chế biến món luộc, hấp thay vì món món kho, rim, rang,… dễ bị mặn. Nên nếm khi chế biến và luôn tự nhủ phải nấu nhạt. Tự nấu ăn ở nhà để chủ động kiểm soát lượng muối ăn vào một cách tốt nhất. Mì chính là gia vị có vị ngọt nhưng trong thành phần có chút muối natri – nên hạn chế dùng mì chính để tăng vị ngọt của món ăn.

Hạn chế chấm nước mắm nguyên chất, bột canh… Tốt nhất, nên pha loãng nước chấm, dùng thêm các gia vị khác như chanh, ớt, tỏi để tăng vị giác, bù cho vị mặn bị bớt đi.