Lớp 42/43 học sinh giỏi: Đường giật lùi của giáo dục?

Vì cách đào tạo chẳng giống ai, nặng lý thuyết thiếu thực hành nên khi tốt nghiệp, ra trường không phù hợp, toàn phải đào tạo lại.

Chọn cột cờ trong bó đũa

Sau câu chuyện một lớp học của trường THCS Nguyễn Thái Bình ( Vũng Tàu) có 42/43 học sinh đạt học sinh giỏi, ĐBQH Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) cho rằng là do bệnh háo danh, nặng thành tích.

Giáo dục Việt Nam còn nặng thành tích.

Ông Phương nói, “chọn học sinh giỏi cũng như “chọn cột cờ trong bó đũa”, không thể chọn tràn lan, khen thưởng tràn lan làm mất cả ý nghĩa cũng như giá trị của việc khen thưởng”.

Còn GS-TSKH Trần Duy Quý, Viện trưởng Viện Nghiên cứu hợp tác khoa học kỹ thuật châu Á – Thái Bình Dương nói thẳng, với chất lượng giáo dục như hiện nay tỉ lệ học sinh giỏi chỉ khoảng 5-10%. Cho dù chất lượng giáo dục được cải thiện cũng chỉ khoảng 25% là quá, không thể có chuyện đi ngược quy luật, học sinh giỏi lại chiếm đại đa số như vậy.

“Tôi ví dụ, trường chuyên Amsterdam (Hà Nội) có thể học sinh của trường đều là học sinh giỏi, tuy nhiên, nếu thi vào đại học, tỉ lệ đạt thủ khoa cũng chỉ có 1-2 trường hợp, không thể đạt 100%.

Câu chuyện của trường Nguyễn Thái Bình cũng vậy, cần phải giải trình. Kết quả trên đang bị đẩy lên quá”, GS Trần Duy Quý nhấn mạnh.

Cũng theo vị GS, ở các nước tư bản khi muốn kiểm tra chất lượng học sinh, họ coi bằng cấp chỉ là điểm xuất phát đầu nhưng không có vai trò quyết định mà họ kiểm tra bằng 3 câu hỏi.

Một: Có nói được tiếng anh thông thạo không? – Đối thoại trực tiếp

Hai: Có đọc viết được không? – Đọc, viết ngay tại chỗ.

Ba: Có sử dụng máy tính thành thạo không? – Thực hành thao tác soạn thảo văn bản ngay trên máy.

“Muốn kiểm tra 42/43 em học sinh kia có học giỏi thật không chỉ cần ra một bài Toán, một đề thi Anh hoặc Văn là biết ngay học sinh học giỏi thật hay không?.

Tuy nhiên, nếu còn tồn tại cơ chế háo danh, thành tích thì dù có kiểm tra, giải trình kết quả cuối cùng cũng là học sinh ngoan, học tốt, kết quả trên là thực chất, khó làm khác được”, vị GS nói.

Đường lùi của giáo dục

Nhìn một cách toàn diện, ĐBQH Nguyễn Ngọc Phương lo lắng về một thực tế đi giật lùi của ngành giáo dục. Ông dẫn chứng, tỉ lệ học sinh giỏi của bậc tiểu học rất cao, thậm chí có lớp đạt 100% học sinh được khen thưởng. Đến bậc THCS, THPT học sinh cũng luôn đạt xuất sắc, tỉ lệ thi tốt nghiệp đạt gần như tuyệt đối từ 90-99%. Thi vào đại học cũng ghi nhận rất nhiều thủ khoa, nhiều học sinh đạt học bổng nhưng tốt nghiệp, ra trường lại không xin được việc làm.

“Kết quả tốt như vậy ở hầu hết các cấp bậc nhưng cuối cùng tỉ lệ thất nghiệp cao nhất lại rơi vào nhóm cử nhân, tiến sĩ, thạc sĩ… ngay cả khi ra trường, được doanh nghiệp tuyển dụng, lao động của Việt Nam đều phải đào tạo lại”, Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương nhận định.

GS-TSKH Trần Duy Quý so sánh, giáo dục các nước phát triển theo hình tháp, càng bậc dưới càng dễ và càng lên càng khó. Chất lượng của các chương trình giảng dạy cũng luôn hướng tới tính ứng dụng thực tế thay vì nặng về lý thuyết.

Ngược lại ở Việt Nam, giáo dục lại là hình tháp ngược, đầu vào khó, đầu ra lại dễ. Trong khi cơ chế giáo dục quá nặng về bệnh thành tích, sính bằng cấp, thích khen thưởng dẫn tớ nhiều bất cập, tệ nạn như quay cóp, gian lận… để có được những con “điểm ảo”. Thậm chí, phải dùng tiền, dùng quan hệ để mua lấy những tấm bằng xuất sắc, giỏi mà sau đó khi ra trường cũng không giúp ích gì cho công việc của mình.

“Vì cách đào tạo chẳng giống ai, nặng lý thuyết thiếu thực hành nên khi tốt nghiệp, ra trường không phù hợp, toàn phải đào tạo lại”, GS Trần Duy Quý nói.

Vị GS cho rằng, đó là tồn tại lớn của ngành giáo dục mà không dễ giải quyết trong một sớm một chiều.

Tuy nhiên, điều ông lo ngại hơn là sự phát triển lệch lạc, méo mó của ngành giáo dục. Trong công tác giảng dạy, do chạy theo thành tích, nhiều trường hợp được nâng điểm khống, được đôn kết quả để cô, trò và cả nhà trường nhận phần thưởng.

Về đạo đức, xã hội, do sự phân hóa giàu nghèo, do sự tác động của nền kinh tế thị trường nhiều nhà giáo phải lao vào kiếm tiền. Tình trạng bớt giờ giảng, bớt kiến thức, lôi kéo học sinh học thêm tại nhà tạo ra áp lực không nhỏ đối với cả học sinh và phụ huynh.

Cùng với đó là lối văn hóa, ứng xử giữa nhà trường – phụ huynh – học sinh ngày càng bị xem nhẹ, thiếu tôn trọng, lễ nghĩa. Cô không còn là cô, trò không ra trò, phụ huynh cũng tự cho mình quyền cầm cân nảy mực, tự nắm quyền phán xét, kết tội.

“Chất lượng giáo dục cũng là một vấn đề nhưng tôi cho rằng quan trọng hơn là đạo đức xã hội, đạo đức của nhà giáo.

Trước khi muốn con trở thành một người tài thì phải dạy con trở thành một người tốt trước đã. Không phải tự nhiên các cụ nói rằng: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” – Hiền tài mới là nguyên khí quốc gia chứ không phải có tiến sĩ, giáo sư thì diện mạo, vị thế đất nước sẽ thay đổi”, vị GS nói.

Thái Bình

Theo baodatviet