Loài lưỡng cư có thể mọc lại cơ thể và trẻ mãi không già
Kỳ nhông Mexico (cá axolotl) là loài lưỡng cư sống ở phía nam Mexico có khả năng tái tạo bộ phận trên cơ thể như tay chân, mắt và não.
Kỳ nhông Mexico. Ảnh: Livescience
“Trẻ mãi không già”
Kỳ nhông Mexico mang khuôn mặt nhỏ nhắn, vui vẻ khiến nhiều người liên tưởng đến một chú cún con. Vẻ ngoài dễ thương này đến từ quá trình trưởng thành khác biệt của chúng với những loài lưỡng cư khác.
Hầu hết các loài kỳ nhông đều trải qua quá trình biến đổi từ ấu trùng sống dưới nước sang dạng trưởng thành chủ yếu sống trên cạn. Tuy nhiên, axolotl là một trong những loài kỳ nhông không có sự biến đổi đó mà chúng giữ lại tất cả các đặc điểm của ấu trùng để sinh sản và thích nghi với cuộc sống dưới nước.
Theo đó, loài kỳ nhông dù mọc thêm 4 chi vẫn giữ lại chiếc đuôi và vây dọc lưng. Quá trình này gọi là “ấu nhi” hoặc “sự giữ lại đặc tính con non khi trưởng thành”.
Kỳ nhông Mexico (cá axolotl) là loài lưỡng cư sinh sống ở phía nam Mexico. Đây là loài kỳ nhông có khả năng tái tạo hầu hết mọi bộ phận trên cơ thể.
Chúng có thể tái tạo tay chân, mắt và thậm chí cả các bộ phận của não.
Kỳ nhông Mexico mang khuôn mặt vui tươi. Ảnh: Sea Quest
Video đang HOT
Mặc dù là loài hiếm, nhưng vẻ ngoài cực kỳ dễ thương của axolotl đã khiến chúng trở thành một trong những loài lưỡng cư nổi tiếng nhất thế giới, là nguồn cảm hứng cho các nhân vật trong Pokemon và Animal Crossing, xuất hiện trong Minecraft và thậm chí còn xuất hiện dưới dạng Google Doodle.
Kỳ giông Bắc Mỹ được yêu thích đến nỗi trở thành loài lưỡng cư quốc gia của Mexico và xuất hiện trên tờ 50 peso phát hành vào năm 2021.
“Báo động đỏ” cho kỳ nhông Mexico
Tuy nhiên, hiện nay số lượng kỳ nhông sinh sống trong tự nhiên chỉ còn 50 đến 1.000 con và còn số này đang ngày càng giảm. Kỳ nhông Mexico là loài cực kỳ nguy cấp trong Sách đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN).
Các cá thể này chỉ sinh sống trong một vài hồ ở phía nam Mexico khiến chúng phải đối mặt với nguy cơ mất môi trường sống do sự ra đời của những kẻ săn mồi xâm lấn và ô nhiễm môi trường.
Cải thiện chất lượng nước nơi ở và khuyến khích canh tác truyền thống là những cách giúp bảo vệ kỳ nhông Mexico trước nguy cơ biến mất.
Kỳ nhông Mexico (cá axolotl) là loài lưỡng cư sinh sống ở Mexico. Thức ăn của chúng là các loại động vật không xương sống, một số loài cá nhỏ. Kỳ nhông Mexico có thể tái tạo tay chân, mắt và thậm chí cả các bộ phận của não.
“Ấu nhi” (neoteny) là hiện tượng con trưởng thành không thay đổi hình thái hoàn toàn, mà vẫn giữ lại một số đặc điểm kiểu hình của con non.
Con người sẽ sớm được cấy 'gân' của kangaroo để phục hồi những chần thương vùng đầu gối
Tái tạo đầu gối bằng mô của kangaroo là một bước tiến mới trong y học, với các thử nghiệm trên người sẽ được tiến hành vào năm 2024.
Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình Nick Hartnell, một trong những tác giả của nghiên cứu, cho biết: "Tôi luôn cho rằng chuột túi là những vận động viên vĩ đại nhất của tự nhiên". Chúng thực sự là loài động vật có khả năng thể chất hết sức ấn tượng - chúng có thể nhảy xa tới 12 mét, vượt qua hàng rào cao ba mét và nhảy với tốc độ 70 km/h.
"Khi quan sát loài động vật này, tôi bắt đầu tự hỏi khả năng thể chất này của chúng có liên quan bao nhiêu đến cách hình thành gân và liệu chúng có thể được sử dụng để thay thế dây chằng bị đứt của con người hay không", ông nói.
Sau nhiều năm nghiên cứu, Hartnell và nhóm của ông đang tiến tới thử nghiệm ghép xenograft (cấy ghép dị loại) trên người để phục hồi các chấn thương như đứt dây chằng chéo trước (ACL).
Gân của kangaroo là một loại vật liệu sinh học, có khả năng tương thích với cơ thể người và không bị đào thải. Các nhà nghiên cứu đã phát triển một kỹ thuật để xử lý gân của kangaroo để loại bỏ các tế bào và các thành phần khác có thể gây ra phản ứng miễn dịch.
Thử nghiệm cấy ghép Xenograft là phương pháp sử dụng một cơ quan hoặc mô khác từ một loài khác khác để cấy ghép, phương pháp này được ứng dụng phổ biến trong y học, đặc biệt là các ca phẫu thuật như thay van tim bằng van từ lợn. Tuy nhiên, khả năng tương thích sinh học lại là một rào cản rất lớn đối với phương pháp này. Và nhóm nghiên cứu tin rằng họ cũng đã bẻ khóa thành công rào cản này và đảm bảo mô kangaroo 'ngoại lai' sẽ không bị cơ thể người nhận từ chối.
Tiến sĩ Hartnell cho biết: "Xenografts - sử dụng gân từ các loài khác - có khả năng trở thành một lựa chọn tốt hơn, nhưng cho đến nay y học vẫn đang phải vật lộn để tìm ra loài hiến tặng phù hợp có gân khỏe, bền và không bị đào thải".
Mặc dù kangaroo có thể không cung cấp cho ai đó khả năng nhảy siêu phàm, nhưng nó lại mang đến một giải pháp thay thế đầy hứa hẹn cho các phương pháp điều trị hiện tại.
Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm với các mô hình động vật và cho thấy rằng gân của kangaroo có thể được ghép vào các dây chằng đầu gối bị rách và hỗ trợ quá trình phục hồi.
Tại Hoa Kỳ, có khoảng 200.000 ca vỡ ACL xảy ra mỗi năm và có tới 1/4 trong số đó cần phải phẫu thuật bổ sung. Bản chất của chấn thương sẽ khiến cho các mô bổ sung cần được ghép tại vị trí chấn thương. Ở thời điểm hiện tại, các mảnh ghép được lấy từ những nơi khác trên cơ thể bệnh nhân, điều này thường làm tăng thời gian hồi phục và đau đớn, và cả những mảnh ghép từ những người hiến tặng đã chết và các nguồn nhân tạo đều khiến các bác sĩ phẫu thuật gặp các vấn đề khác.
Tiến sĩ Hartnell cho biết: "Nguồn cung cấp gân từ người hiến tặng đã chết rất hạn chế và thật không may, ngay cả khi cấy ghép thành công thì chức năng phục hồi vẫn có xu hướng không tốt như chúng ta mong muốn, khiến bệnh nhân có đầu gối yếu hơn so với người bình thường".
Ông nói thêm: "Thêm vào đó, có tới một phần tư trong số tất cả các ca tái tạo ACL đều thất bại. Và khi điều đó xảy ra, bệnh nhân có thể sẽ bị tổn thương hai dây chằng cùng một lúc, hoặc họ bị chấn thương lần thứ hai và rất khó để hồi phục".
Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng gân của kangaroo sẽ là một giải pháp an toàn, hiệu quả và bền vững cho việc điều trị các chấn thương dây chằng đầu gối, một trong những chấn thương phổ biến nhất trong các môn thể thao và hoạt động vận động.
Gân của kangaroo không chỉ có khả năng trở thành lựa chọn tốt nhất mà còn có thể được lấy từ nhiều nguồn khác nhau.
Tiến sĩ Hartnell nói thêm: "Chúng vượt trội về mặt sinh học đối với gân, và hiện tại tất cả tiềm năng đó đang bị lãng phí vì gân của chúng sau khi được con người thu thập đều không được sử dụng cho bất cứ việc gì".
Nhóm nghiên cứu hy vọng một cuộc thử nghiệm thành công trên người sẽ mở đường cho việc sử dụng gân kangaroo trong các cuộc phẫu thuật trên toàn thế giới.
Kangaroo, loài chuột túi đặc trưng của lục địa châu Úc. Trong hơn 300 loài thú có túi trên toàn thế giới, nó là loài lớn nhất.
Tại Úc, kangaroo có 4 loài khác nhau, phân chia theo kích thước, màu lông và vị trí sinh sống. Đó là Red, Antilopine, Eastern Gray và Western Grey.
Trong đó phổ biến nhất là red kangaroo (kangaroo đỏ), với tên khoa học là Osphranter rufus (tạm dịch là "bàn chân to màu đỏ"). Và đối với những con kangaroo đỏ, cái tên này rất mang tính tượng hình, bởi vì chúng thực sự "to và đỏ".
Những con trưởng thành được bao phủ bởi một lớp lông ngắn màu nâu đỏ hoặc đỏ cam, lông ở bụng và các chi có màu nhạt hơn. Chiều cao trung bình của nó có thể đạt từ 1,4 đến 1,6 mét.
Khi cơ thể được hỗ trợ bởi đuôi, nó sẽ trông cao hơn một chút, gần bằng một người trưởng thành. Và cân nặng của nó có thể đạt 100 kg.
Khi đã khóa chặt mục tiêu muốn tấn công, kangaroo đỏ sẽ dùng chiếc đuôi dày của mình làm điểm tựa. Sau đó bật nhảy, dùng sức toàn thân vào một cú đá tung chân ra trước. Cú đá này có thể tạo ra sức mạnh khoảng 340 kg.
Bí ẩn về loài kỳ nhông có thể dùng năng lượng Mặt Trời để làm thức ăn Mặc dù trông giống kỳ nhông thông thường, nhưng kỳ nhông đốm vàng lại sở hữu những đặc điểm khác xa với những người anh em họ hàng của mình - phôi của chúng có thể sử dụng năng lượng từ Mặt Trời để tạo ra dưỡng chất. Kỳ nhông đốm vàng thực ra trông không khác so với những loài kỳ nhông...