Lên Sơn La thưởng thức món cá kho được bắt từ suối Tấc Phù Yên
Đặc sản cá suối kho của người Thái xã Quang Huy ( huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La) được bắt từ dòng suối Tấc từ lâu đã được nhiều người đam mê ẩm thực dân tộc mê mẩn. Khi ăn có vị bùi bùi, thịt ngọt, ngậy khiến bất kỳ ai đã 1 lần thưởng thức là khó lòng quên được.
Huyện Phù Yên không chỉ là vùng đất có cánh đồng Mường Tấc trù phú và thiên nhiên thơ mộng, nơi đây còn nổi tiếng với những khúc đang Mường trữ tình. Đặc biệt, vùng đất này còn được biết đến là nơi có nhiều món ăn mang đậm hương vị núi rừng, được nhiều du khách ưa thích. Nổi bật nhất phải kể đến món cá suối kho của người Thái trắng, loại cá được bắt từ dòng suối Tấc.
Bà con sinh sống ở bản Mo, xã Quang Huy hay gọi là cá suối. Bởi loài cá này ở nhiều vùng thường có tên gọi khác nhau.
Cá suối ở dòng suối Tấc có hình dáng thon, trên lưng cá có nhiều đốm đen, đầu tròn, miệng cũng tròn vo. Có con bé xíu bằng ngón tay út, thịt săn chắc. Loại cá này rất hiếm, không phải lúc nào cũng có thể đánh bắt với số lượng lớn được nên được người Thái ở xã Quang Huy như 1 đặc sản hiếm thấy.
Là 1 trong những người gắn bó với nghề giăng lưới trên dòng suối Tấc nhiều năm qua, ông Hà Văn Bắc, bản Mo (xã Quang Huy, huyện Phù Yên), cho hay: Đối với loài cá này, người dân chúng tôi hay gọi là cá suối, còn ở vùng khác gọi bằng tên như nào thì tôi không rõ. Cá suối này đánh bắt khó lắm, nhất là vào mùa đông chúng thường chui vào hang hoặc dưới các gờ đá dưới lòng suối. Có ngày may mắn lắm tôi mới bắt được 1 lạng – 2 lạng, còn không thì chỉ được vài con, nếu vào mùa hè thì đánh bắt dễ dàng hơn.
Cá suối có thân hình thon và có nhiều đốm đen trên lưng.
Đối với loài cá được bắt từ suối, người Thái ở bản Mo, xã Quang Huy thường chế biến thành nhiều món ăn đặc sắc khác nhau, chứ không riêng gì món cá kho. Theo ông Bắc, tuỳ theo sở thích của mỗi người có thể chế biến thành nhiều món như: Chiên, canh măng chua, pho, nướng, hoặc phơi khô để ăn dần. Nhưng thông thường người dân ở đây hay làm món kho là nhiều, vì món này chế biết rất nhanh mà không cần cầu kỳ.
Video đang HOT
“Để chế biến món cá khó, thì cần những gia vị ướp cá gồm: Mắc khén, rau thơm rừng, lá húng, thì là, củ sả, ớt, xúp, mì chính… Sau khi làm sạch, cá được mổ bụng để vứt bỏ mật và ruột. Sau khi mổ phanh lấy dao khứa chéo phần thân ngoài cá và tẩm các gia vị chừng 10 phút, rồi đổ chút nước vào nồi và kho lên. Khi thấy cạn nước là cá đã chín và mang ra thưởng thức”, ông Hà Văn Bắc, bản Mo chia sẻ thêm.
Đặc sản cá suối kho đã khiến nhiều thực khách phải mê mẩn.
Với đồng bào dân tộc Thái trắng sinh sống ở bản Mo, các món ăn làm từ cá suối là món ăn đặc sản không thể thiếu trong những bữa cơm của mỗi gia đình. Nhiều thực khách khi được thưởng thức đều trầm trồ khen ngon, có những vị khách không ngần ngại xin số điện thoại với bà con dân bản để đặt hàng trước.
Anh Đỗ Văn Tiến, du khách đến từ huyện Chương Mỹ (Hà Nội), chia sẻ: Đây là lần đầu tiên tôi được thức món cá suối kho của người Thái, phải nói là món ăn này quá tuyệt vời. Thịt của cá bùi và ngậy, ăn rất tuyệt. Tiếc là loài cá này khó bắt, không có số lượng lớn, để mua về nhà làm quà biếu người thân. Tuy nhiên, tôi đã xin số điện thoại của người dân ở đây rồi, nếu bắt được nhiều họ sẽ gọi cho tôi để mua.
Cá suối kho là món ăn dân tộc quen thuộc và rất ngon miệng với người Thái vùng Tây Bắc nói chung và người Thái Sơn La nói riêng. Khi chế biến món cá này sẽ toả ra mùi thơm lừng, cộng thêm vị bùi ngậy vương vấn nơi cổ họng, đủ để khiến bất kì ai yêu thích các đặc sản vùng cao phải ứa nước miếng thòm thèm.
Cá bống sao ngon nhất xứ cù lao Dung
Dân sành điệu về ẩm thực coi cá bống sao là đặc sản của cù lao Dung. Tuy là cá của người nghèo nhưng là món ngon "tuyệt chiêu" mà ai đến đây một lần cũng muốn tận hưởng.
Cá bống sao kho sả ớt - Ảnh: Hoài Vũ
Bàn về ăn uống, người miền Tây sông nước từ lâu đã cất giữ cả một kho tàng về ẩm thực dân gian. Chỉ riêng món cá kho cũng có tới hàng mấy chục món đậm chất hương đồng cỏ nội như cá kèo kho tiêu, cá linh kho mía, cá lòng tong kho mỡ hành... nổi tiếng nhất là món cá bống kho tiêu.
Sông ngòi biển cả miền Tây có rất nhiều loại cá bống nhưng có thể nói cá bống sao là loài cá ngon nhất nhì trong các loài cá bống nhờ thịt mềm, thơm ngon và ít xương.
Đó là loài cá mình tròn và dài, đầu to như cá thòi lòi nhưng nhỏ hơn. Da cá bống sao có đốm xanh và lấm tấm những chấm trắng giống như những chòm sao nên mới gọi là cá bống sao.
Cá bống sao thường làm hang sống trong bùn nơi các bãi bồi ven các cửa sông đổ ra biển, nhiều nhất là Đất Mũi, Cà Mau và khu rừng bần thuộc xã An Thạnh 3, huyện Cù Lao Dung, Sóc Trăng.
Vì trữ lượng cá không nhiều nên bà con mỗi khi đánh bắt được chỉ mang bán cho người địa phương, người thành thị ít ai được thưởng thức loài cá này.
Bà con dùng cái mông để lướt bùn đi bắt cá bống sao - Ảnh: Hoài Vũ
Đi tìm hang cá bống sao để thụt bắt - Ảnh: Hoài Vũ
Thụt cá bống sao tại bãi bùn Cù Lao Dung - Ảnh: Hoài Vũ
Muốn bắt cá bống sao, bà con ở cù lao Dung bơi xuồng ra bãi biển, rồi dùng chiếc mông (1) để lướt trên bùn tìm các hang ngách hoặc theo dõi dấu vết trên mặt bùn để phát hiện chúng. Mỗi lần cá di chuyển thường để lại trên mặt bùn những dấu lết dài rất dễ theo dõi.
Hang cá rất sâu, có hang sâu cả mét, người bắt phải một tay thọc sâu xuống bùn, một tay chặn các ngóc ngách mới có thể tóm được chúng. Công việc rất vất vả, dù người có kinh nghiệm cỡ nào cũng chỉ kiếm khoảng vài ba ký sau mỗi con nước.
Dân sành điệu về ẩm thực coi cá bống sao là đặc sản của cù lao Dung, là món ngon hấp dẫn mà ai đến đây cũng muốn tận hưởng hương vị. Tuy là cá của người nghèo nhưng đã làm nên nhiều "kỳ tích" với hai món ngon tuyệt chiêu, đó là kho sả ớt và nấu canh chua bần.
Ông Hai Lùng, quê ở cù lao Dung, người chuyên thụt cá bống sao, nói "cá thòi lòi nổi tiếng là đặc sản của Cà Mau và Sóc Trăng nhưng so với cá bống sao còn thua xa".
Cá bống sao thịt màu hồng, săn chắc. Nếu mổ ruột sẽ thấy lá gan rất to, khi nấu chín có vị béo, bùi và nhân nhẳn đắng do mật tiết ra.
Cá bống sao vừa mới thụt hang - Ảnh: Hoài Vũ
Cá bống sao ngon nhất là kho với sả ớt. Sau khi ướp xong nước mắm, đường, tỏi, sả, ớt cho thấm đều rồi bắc lên bếp giữ lửa riu riu. Khi cá vừa chín mới cho thêm mỡ hành vào. Lúc ấy mùi thơm sẽ tỏa ra ngào ngạt.
Chính vị ngọt của cá hòa cùng mùi cay cay của sả ớt làm ơ cá bốc lên mùi thơm lựng khiến ai nấy cũng cảm thấy đói, bụng cồn cào thèm ăn. Món này kho sền sệt, thêm tiêu ớt cho thật cay rồi chấm dưa cải hoặc dưa bồn bồn hết chỗ chê.
Còn một món ngon hảo hạng nữa là nấu với canh chua bần. Ai đã thưởng thức một lần khó quên được cái hương vị chua thanh, dìu dịu, cay cay, thơm mát của thứ nước đậm đà được chắt lọc từ cá, tinh hoa của nước, của đất và bần chua tạo thành.
Cá bống sao nấu canh chua hoặc kho sả ớt tuy dân dã mà ngon. Dù ai đã trải qua cơm Tây, cơm Tàu khi có dịp trở về quê biển thưởng thức món ngon đồng nội này chắc chắn sẽ ấm lòng và nhớ mãi cái dư vị xứ cù lao. Chính vì vậy nhà thơ Nguyên Đạt đã ca ngợi không tiếc lời:
(1) Mông là phương tiện làm bằng tấm ván dài dùng để lướt bùn. Vì bãi bồi nhiều bùn, rất dễ bị lún, người lội bộ rất khó nên phải di chuyển bằng mông.
Món nộm da trâu ở Sơn La Thông thường da trâu chỉ dùng làm trống, nhưng qua bàn tay chế biến của người phụ nữ Thái, nguyên liệu này trở thành món ăn dùng để đãi khách. Du khách từng lên Sơn La và thưởng thức món nộm da trâu chắc chắn không thể nào quên được hương vị giòn, dai và đậm. Để thực hiện món này đòi hỏi...