Lệ thuộc UAV để chống Nga, Ukraine khó thay đổi tình thế?
Ukraine đang tận dụng máy bay không người lái (UAV) để bù đắp cho tình trạng thiếu đạn pháo và làm suy yếu khả năng quân sự của Nga, nhưng giới chuyên gia cảnh báo UAV không thể làm thay đổi cán cân sức mạnh.
Chuyên gia Ulrike Franke tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu (ECFR) mới đây đ.ánh giá Ukraine đang sử dụng UAV “ở quy mô không thể tưởng tượng được”, với con số có thể lên tới “hàng chục, hàng trăm ngàn chiếc trên chiến trường”, theo AFP ngày 18.3.
Các quan chức Ukraine ước tính cần khoảng 100.000-120.000 chiếc UAV mỗi tháng. Nhiều bên ủng hộ Ukraine đang cố gắng củng cố nguồn dự trữ UAV của Ukraine. Chẳng hạn, Anh chuẩn bị cung cấp hơn 10.000 chiếc UAV, trong đó có 1.000 chiếc được gọi là máy bay không người lái FPV.
Máy bay không người lái FPV cho phép người điều khiển nhìn thấy hình ảnh trực tiếp trên mặt đất như thể họ đang ở trên máy bay và có thể xác định vị trí các đơn vị của kẻ thù và nếu được trang bị chất nổ, nó có thể tấn công trong phạm vi vài km. AFP dẫn một nguồn tin quân sự Pháp cho hay máy bay không người lái FPV của Ukraine hiện chịu trách nhiệm từ 65- 85% việc phá hủy các vị trí của lực lượng Nga.
Phi công mang máy bay không người lái trên sân tập ở tỉnh Kyiv của Ukraine ngày 23.2. Ảnh Reuters
Trong khi đó, Ukraine cần 200.000-250.000 quả đạn pháo mỗi tháng cho một cuộc tấn công lớn hoặc 75.000- 90.000 quả để duy trì cuộc chiến phòng thủ, theo đ.ánh giá của Viện Nghiên cứu Chiến lược (IISS, Anh).
IISS cho rằng Ukraine không có đủ đạn dược để tiến hành một cuộc tấn công lớn vào năm tới, nên “Ukraine có thể giảm nhu cầu về đạn pháo bằng cách tăng đáng kể việc sản xuất máy bay không người lái tấn công”.
Chuyên gia Mykola Bielieskov của Hội đồng Đại Tây Dương (Mỹ) cũng nhất trí rằng UAV “có khả năng tái tạo nhiều chức năng của pháo và tên lửa với chi phí thấp”. Một chiếc UAV thương mại nhỏ có giá chỉ vài trăm euro, trong khi một tên lửa chống tăng đơn giản, đạn pháo hoặc đạn được điều khiển từ xa có giá vài ngàn euro, theo AFP.
Nhưng chuyên gia Franke cảnh báo: “Họ sử dụng máy bay không người lái vì họ có thể sản xuất hoặc mua chúng, nhưng điều đó không lý tưởng”.
“Ngay cả số lượng lớn máy bay không người lái cũng không thể sánh được với hỏa lực của pháo binh”, chuyên gia Stacie Pettyjohn nhất trí trong một nghiên cứu của tổ chức nghiên cứu an ninh Mỹ CNAS.
Trước đó, vào tháng 9.2023, tờ The New York Times đưa tin chưa đến 1/3 số cuộc tấn công bằng UAV đ.ánh trúng mục tiêu vì UAV có thể dễ dàng bị gây nhiễu hoặc gián đoạn bởi các biện pháp đối phó điện tử.
Nga cũng phụ thuộc rất nhiều vào UAV cảm tử FPV để ngăn chặn cuộc phản công của Ukraine vào mùa hè năm ngoái, theo AFP.
Dù UAV mang lại những khả năng mới, nhưng cuối cùng lại gây khó khăn hơn cho việc “tập trung lực lượng, đạt được sự bất ngờ và tiến hành các hoạt động tấn công” nên chúng sẽ không tạo ra “sự thay đổi thực sự mang tính đột phá”, theo chuyên gia Pettyjohn.
Hiện chưa có thông tin về phản ứng của Ukraine cũng như Nga đối với những nhận định như trên.
'Mổ xẻ' lợi thế vũ khí hiện nay của Nga so với Ukraine
Nga sản xuất đạn pháo nhiều hơn gần 3 lần so với Mỹ và châu Âu sản xuất cho Ukraine, trong khi bom lượn cũng giúp Moscow giành lợi thế trên không.
Bom lượn cải tiến của Nga trong chiến dịch ở Ukraine. ẢNH CHỤP TỪ CLIP CNN
Báo cáo của Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) ngày 10.3 dẫn lời một quan chức quân sự Ukraine xác nhận rằng lực lượng Nga đang tiến hành các cuộc tấn công bằng bom lượn cải tiến.
Đại úy Dmytro Lykhovyi, phát ngôn viên nhóm quân Tavriisk của Ukraine cho hay phía Nga vừa tấn công khu vực Myrnohrad ở Donetsk bằng Đạn lượn Đa năng Hợp nhất (UMPB) D-30SN. Ban đầu, phía Ukraine cho rằng đó là các tên lửa S-300.
Nga dùng bom lượn phá hủy mọi công sự của Ukraine
Ông Lykhovyi nói rằng UMPD D-30SN về căn bản là chuyển đổi bom trọng lực không điều khiển FAB thời Liên Xô cũ thành bom lượn có điều khiển. Việc sử dụng bom lượn được cho là một trong những yếu tố giúp Nga giành lợi thế về hỏa lực trong chiến dịch ở Ukraine thời gian gần đây.
Phá hủy mọi công sự
Theo tờ The Washington Post ngày 11.3 dẫn phân tích của các chuyên gia phương Tây, Không quân Nga đã tăng cường đáng kể hiệu quả trong chiến sự với việc tăng cường sử dụng bom lượn.
Những quả bom dồi dào từ thời Liên Xô cũ mang theo nửa tấn thuốc nổ đã được gắn cánh và hệ thống dẫn đường để bay quãng đường dài với độ chính xác nhất định. Điều này cho phép các máy bay phản lực Nga thả chúng từ những nơi cách xa hệ thống phòng không của Ukraine.
Cùng với máy bay không người lái (UAV), tên lửa và đạn pháo, bom lượn bổ sung thêm hỏa lực công phá của Nga như trong trường hợp giành quyền kiểm soát thành phố Avdiivka hồi giữa tháng 2.
Ukraine cho rằng cách đối phó hiệu quả nhất trước mối đe dọa ngày càng đa dạng từ Nga này vẫn còn rất xa vời, đó là các máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất mà nước này đang kêu gọi viện trợ.
Theo phát ngôn viên Dmytro Lykhovii của nhóm tác chiến Tavria thuộc quân đội Ukraine, những quả bom lượn có sức công phá rất lớn. "Chúng đơn giản là phá hủy hoàn toàn những ngôi nhà và công trình có thể dùng làm công sự phòng thủ", ông cho biết.
Viết trên mạng xã hội Telegram mới đây, binh sĩ Ukraine Maksym Zhorin cho hay có đến 60 đến 80 quả bom lượn của phía Nga lao đến khu vực của mình mỗi ngày.
"Những quả bom này phá hủy hoàn toàn mọi vị trí. Tất cả các tòa nhà và công trình kiến trúc chỉ đơn giản biến thành một cái hố sau khi có một quả bom xuất hiện", anh cho biết.
Ukraine cũng sử dụng bom dẫn đường, bao gồm cả hệ thống JDAM do Mỹ sản xuất và được cho là có độ chính xác cao hơn phiên bản của Nga, nhưng nguồn cung rất hạn chế.
Ưu thế đạn pháo
Bên cạnh lợi thế trên không, Nga còn giành ưu thế trên bộ khi sản xuất đạn pháo nhiều hơn gần 3 lần so với số lượng mà Mỹ và châu Âu sản xuất cho Ukraine.
Theo CNN, đây là một lợi thế then chốt trước khả năng Nga tiến hành một đợt tấn công ồ ạt mới trong năm nay.
Lực lượng pháo binh Nga tham gia chiến dịch ở Ukraine. Ảnh BỘ QUỐC PHÒNG NGA
Nga đang sản xuất khoảng 350.000 quả đạn pháo hằng tháng, tương đương khoảng 3 triệu quả mỗi năm, theo ước tính của giới tình báo NATO và các nguồn thạo thông tin về nỗ lực viện trợ Ukraine của phương Tây.
Gộp chung, Mỹ và châu Âu chỉ có khả năng sản xuất khoảng 1,2 triệu quả đạn pháo mỗi năm để gửi đến Kyiv, theo một quan chức tình báo cấp cao của châu Âu.
Quân đội Mỹ đặt mục tiêu sản xuất 100.000 viên đạn pháo mỗi tháng vào cuối năm 2025, chưa bằng một nửa số lượng hằng tháng của Nga. Thậm chí con số đó hiện nằm ngoài tầm với, khi khoản tài trợ 60 tỉ USD cho Ukraine bị đình trệ tại quốc hội, theo một quan chức cấp cao Lục quân Mỹ phát biểu với báo giới hồi tuần trước.
"Chúng ta đang trong một cuộc chiến sản xuất. Kết quả ở Ukraine phụ thuộc vào việc mỗi bên được trang bị như thế nào để tiến hành cuộc chiến này", một quan chức cấp cao NATO nhận định.
Các quan chức phương Tây cho rằng Nga hiện đang b.ắn khoảng 10.000 quả đạn pháo/ngày, so với chỉ 2.000 quả/ngày từ phía Ukraine. Theo một quan chức tình báo châu Âu, tỷ lệ này còn cách biệt hơn ở một số nơi dọc theo mặt trận dài khoảng 960 km.
Mỹ, Nhật hy vọng tăng cường sản xuất quốc phòng chung
Trang The Kyiv Independent ngày 11.3 dẫn lời giới chức Nhật Bản cho hay các nhà lãnh đạo Nhật và Mỹ sẽ gặp nhau tại Washington DC (Mỹ) vào ngày 10.4 để "tăng cường hệ thống sản xuất chung" về thiết bị quốc phòng nhằm cung cấp nhiều hơn cho Ukraine. Nhật sửa luật vào tháng 12.2023, cho phép chuyển giao lại một số vũ khí về quốc gia gốc, mở đường cho việc bổ sung kho dự trữ Mỹ khi Washington cung cấp vũ khí cho Ukraine. Dự kiến Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ tiếp Thủ tướng Nhật Kishida Fumio vào ngày 10.4. Theo tờ Yomiuri Shimbun, chủ đề chính của cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới sẽ là tăng cường hợp tác quốc phòng song phương.
EU soạn thảo chiến lược quốc phòng riêng, tập trung vào sản xuất vũ khí Liên minh châu Âu (EU) đang hoàn thiện chiến lược của mình nhằm tăng cường mua sắm quốc phòng trong khối. Đến năm 2025, EU có kế hoạch sản xuất hơn 2 triệu viên đạn pháo hàng năm bằng cách sử dụng nguồn lực nội khối. Ban đầu EC dự định trình bày chiến lược công nghiệp quốc phòng mới vào tháng 11/2023,...