Làm thể nào để kiểm soát huyết áp ở mức ổn định?

Số lượng người mắc tăng huyết áp nhưng không được phát hiện, chẩn đoán, điều trị và kiểm soát bệnh hiệu quả chiếm tỷ lệ cao trong cộng đồng.

Điều này tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe, tính mạng của người bệnh.

Tại sao cần duy trì huyết áp mục tiêu – dưới 1 4 0/90 mmHg?

Th.S-BS Nguyễn Xuân Tuấn Anh, Phòng khám Tim mạch, Khoa Khám bệnh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD TP.HCM)cho biết, huyết áp là áp lực của dòng máu tác động lên trên mạch máu của chúng ta, mỗi lần trái tim co bóp thì lượng máu sẽ được bơm vào tim và di chuyển đi nuôi cơ thể. Lượng máu đó tạo nên áp suất đè lên trên mạch máu mà chúng ta có thể đo được. Khi một trong hai trị số: huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên, huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên thì được xem là tăng huyết áp. Mức huyết áp 140/90 mmHg được xem là mốc huyết áp mục tiêu. Huyết áp từ 140/90 mmHg trở lên nếu không được phát hiện và điều trị hiệu quả có thể dẫn đến đột quỵ, nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim và nhiều biến chứng khác lên tim, mắt, thận, mạch máu…

Th.S-BS Nguyễn Xuân Tuấn Anh khám, tư vấn cho người bệnh tăng huyết áp. Ảnh BVCC

Cứ 3 người là có 1 người bị tăng huyết áp

Tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp hiện nay theo thống kê chung cho người từ 18 tuổi trở lên là 1/3, tức là cứ 3 người là có 1 người bị tăng huyết áp. Càng lớn tuổi tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp càng cao. Đặc biệt, độ tuổi 70-80 tỷ lệ mắc tăng huyết áp lên đến 80%. Mặt khác, bệnh tăng huyết áp ngày càng có xu hướng trẻ hóa do lối sống căng thẳng, stress, ít vận động, chế độ ăn uống nhiều đạm, nhiều dầu mỡ, uống rượu bia, hút thuốc lá… Việc trẻ hóa bệnh tăng huyết áp cũng dẫn đến việc trẻ hóa các biến chứng xảy ra do bệnh tăng huyết áp. Nguy hiểm hơn, tỷ lệ người đã được chẩn đoán mắc tăng huyết áp nhưng chưa tuân thủ điều trị chiếm đến 50% vì bệnh hầu như không gây triệu chứng điển hình.

Trong số những người tuân thủ điều trị bệnh tăng huyết áp thì có khoảng 30% người bệnh không đạt được huyết áp mục tiêu, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Do đó việc chẩn đoán xác định và tuân thủ điều trị tăng huyết áp là vô cùng quan trọng.

Những lưu ý quan trọng giúp kiểm soát huyết áp

Th.S-BS Nguyễn Xuân Tuấn Anh cho biết, chẩn đoán tăng huyết áp rất đơn giản, mỗi người có thể chủ động phát hiện tăng huyết áp bằng cách tự đo huyết áp tại nhà hoặc đến các cơ sở y tế gần nhất. Khi đã được chẩn đoán mắc bệnh tăng huyết áp, người bệnh cần thay đổi lối sống và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để điều chỉnh huyết áp về mức dưới 140/90 mmHg.

Nhiều người bệnh dù vẫn uống thuốc đều đặn nhưng vẫn duy trì thói quen ăn mặn, căng thẳng kéo dài, thiếu vận động… cũng sẽ khó duy trì huyết áp ở mức ổn định. Cụ thể, người bệnh cần tuân thủ điều trị lâu dài theo đúng chỉ định của bác sĩ, tái khám ngay nếu huyết áp không ổn định. Đặc biệt, người mắc các bệnh lý nền như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh thận mạn… cần tái khám định kỳ các chuyên khoa để duy trì các chỉ số sức khỏe. Bên cạnh đó, cần duy trì chế độ ăn nhạt, hạn chế căng thẳng, hạn chế các chất kích thích, tập thể dục đều đặn… để kiểm soát huyết áp hiệu quả, phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Điển hình, Th.S-BS Nguyễn Xuân Tuấn Anh tiếp nhận điều trị cho chị N.T.M (46 tuổi, ngụ tại TP.HCM). Cách đây 1 năm, chị M. phát hiện tăng huyết áp khi khám sức khỏe định kỳ, chị được bác sĩ hướng dẫn thay đổi lối sống, tránh căng thẳng và duy trì uống thuốc đều đặn. Gần đây vì công việc bận rộn, chị thường quên uống thuốc và căng thẳng, mệt mỏi dẫn đến khó kiểm soát huyết áp. Việc huyết áp lên xuống thất thường càng làm chị lo âu, căng thẳng. Để điều chỉnh huyết áp cho người bệnh, bên cạnh việc dùng thuốc để hạ huyết áp, bác sĩ chỉ định người bệnh thay đổi lối sống, cân đối thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tập luyện thể dục thường xuyên và giảm lượng muối trong khẩu phần ăn hằng ngày. Đây là những nguyên tắc điều trị không dùng thuốc nhưng rất quan trọng người bệnh cần tuân thủ. Sau 2 tuần theo dõi, chị M. duy trì được huyết áp mục tiêu, tinh thần thoải mái hơn và tiếp tục tái khám định kỳ.

Th.S-BS Nguyễn Xuân Tuấn Anh nhấn mạnh, một trong những ưu tiên quan trọng giúp nâng cao hiệu quả điều trị và kiểm soát huyết áp là đẩy mạnh truyền thông giáo dục sức khỏe, tăng cường nhận thức về bệnh, hiểu về mục tiêu huyết áp trong điều trị và chia sẻ với bác sĩ khi có bất thường về chỉ số huyết áp khi tự theo dõi tại nhà. Do đó việc mỗi người cần chủ động trang bị các kiến thức về bệnh tăng huyết áp từ các nguồn thông tin chính thống từ các cơ sở y tế uy tín là vô cùng cần thiết.