Lạm dụng vitamin C có hại cơ thể

Vitamin C nhiều lợi ích, song dùng quá nhiều gây rối loạn tiêu hóa, loét dạ dày, tăng tạo sỏi thận… nguy hiểm hơn có thể gây bất thường ở thai nhi.

Vitamin C còn được gọi là acid ascorbic, một sinh tố tăng cường miễn dịch tốt nhất và cũng tham gia nhiều chức năng bình thường của cơ thể. Vitamin C hỗ trợ đề kháng với nhiễm trùng như cảm cúm, mau lành vết thương.

Nó cần thiết cho việc tạo ra collagen, một loại protein kết nối và hỗ trợ cho các mô cơ thể như da, xương, gân, cơ và sụn, tăng cường hấp thu chất sắt, chống bệnh đục thủy tinh thể bằng cách tăng lượng máu đến mắt. Vitamin C cũng được biết là một chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương từ gốc tự do. Chính tổn thương tế bào của gốc tự do đã gây ra các bệnh tim mạch, ung thư và bệnh mạn tính khác.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng Khoa Khám Tư vấn Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết chính vì lợi ích vitamin C mang lại mà nhiều người nghĩ rằng bổ sung càng nhiều càng tốt cho sức khỏe. Quan điểm này là toàn sai lầm.

“Thừa vitamin C gây nhiều tác hại”, bác sĩ Hưng nói. Vitamin C là loại tan trong nước, nếu thừa, cơ thể sẽ tự đào thải ra ngoài qua đường nước tiểu. Tuy nhiên, nếu bổ sung vitamin C quá nhiều có thể gây ra hiện tượng ức chế ngược nếu ngừng đột ngột.

Một số trường hợp có thể gặp các tác dụng không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, loét dạ dày, tá tràng, viêm bàng quang, tiêu chảy, cản trở hấp thụ vitamin A, B12. Hiện tượng buồn nôn, tiêu chảy, được cho là những phản ứng phụ phổ biến của người lỡ tiêu thụ quá mức lượng vitamin C cần thiết, gây ảnh hưởng tới quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể, nhất là tiêu thụ khi bụng đang trống rỗng.

Đặc biệt, vitamin C thường có đặc tính làm tăng bài tiết axit uric và oxalat, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành bệnh sỏi thận trong cơ thể.

Ở phụ nữ mang thai, dùng vitamin C liều cao trong thời gian dài có thể gây ra những nhu cầu bất thường ở thai nhi, từ đó dẫn đến bệnh scorbut sớm ở trẻ. Dùng đường tiêm với liều cao có thể gây tan máu, đặc biệt ở những người thiếu men G6PD.

Một số thực phẩm giàu vitamin C như rau xanh, trái cây họ cam, kiwi, đu đủ… Ảnh: Indiatimes

Bác sĩ Hưng cho biết, vitamin C là một chất dinh dưỡng hòa tan trong nước, cơ thể không có khả năng tạo ra được vitamin này hoặc tích trữ nó. Do đó, để đảm bảo nhu cầu vitamin C theo khuyến nghị, nên bổ sung vitamin từ thực phẩm hoặc từ chất bổ sung để duy trì sức khỏe.

Các thực phẩm rau quả chứ nhiều vitamin C như bông cải xanh, trái kiwi, cam, quýt, chanh, ổi, dâu tây và cà chua. Đặc biệt, trái cây họ cam quýt, là nguồn cung cấp vitamin C dồi dào. Trong 100 g cam chứa khoảng 53 mg vitamin C. Một quả cam trung bình cấp khoảng 70 mg vitamin C, chanh 77 mg.

Bông cải xanh rất giàu loại vitamin C, trong 100 g chứa 89 mg vitamin C, tác dụng giúp giảm viêm, giảm stress, tăng miễn dịch tốt. Mỗi 100 g đu đủ chứa tới 62 mg vitamin C.

Bác sĩ nhận định chỉ cần ăn đủ hàm lượng 400 g rau xanh và trái cây chín một ngày là đủ lượng vitamin cần thiết cho cơ thể, không cần bổ sung thêm thực phẩm chứa vitamin C. Trường hợp nếu cơ thể tiêu hóa và hấp thu kém thì có thể bổ sung thực phẩm chứa vitamin C.

Trên thị trường hiện có nhiều chế phẩm cung cấp vitamin cho cơ thể, ở các dạng như viên nén uống, viên nen nhai, thuốc dạng lỏng, dạng thuốc tiêm… Tuy nhiên, bổ sung như thế nào, hàm lượng bao nhiêu cần theo chỉ định của bác sĩ.

Con người thường bị thiếu hụt vitamin C nếu hút thuốc lá, tiếp xúc môi trường ô nhiễm, uống cà phê bất kỳ dạng nào, bị căng thẳng, đang hồi phục sau bệnh tật hoặc phẫu thuật… Bác sĩ cho biết, khi thiếu vitamin C sẽ có các triệu chứng như mệt mỏi, da dẻ thô ráp, vết thương chậm lành và có thể xuất hiện những nốt xuất huyết. Ngoài ra, thiếu vitamin C cũng sẽ dẫn tới một số bệnh như thiếu máu, loãng xương, cơ thể sẽ dễ bị tấn công bởi các gốc tự do và về lâu dài có thể dẫn tới một số bệnh ung thư…

Khuyến nghị về nhu cầu về vitamin C như sau: trẻ 6-11 tháng cần 25-30 mg một ngày, trẻ 1-6 tuổi 30 mg, trẻ 7-9 tuổi 35 mg, tuổi vị thành niên 10-18 là 65 mg, người trưởng thành 70 mg, phụ nữ có thai là 80 mg, bà mẹ cho con bú là 95 mg một ngày.

Thời điểm tốt nhất để uống vitamin C trong ngày là buổi sáng hoặc buổi trưa, sau khi ăn no. Vì nếu sử dụng vào lúc đói, bạn dễ gặp phải tình trạng cồn ruột, xót dạ dày. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên dùng vitamin C vào buổi tối trước khi đi ngủ vì sẽ khó vào giấc.