Khuyến khích tố cáo gian lận thi cử một cách hợp pháp!

Trao đổi với báo chí chiều tối ngày 14/6, Chánh Thanh tra Bộ GD-ĐT Nguyễn Huy Bằng cho biết: “Vụ clip quay thi ở Bắc Giang có dấu hiệu hình sự, công an đang vào cuộc. Khuyến khích tố cáo gian lận thi cử một cách hợp pháp!”.

Hình ảnh trong clip gian lận thi ở Bắc Giang.

Vụ việc có dấu hiệu hình sự!

Thưa ông, cơ quan công an Bắc Giang vừa thông báo đã vào cuộc vụ clip ở trường THPT dân lập Đồi Ngô vì có dấu hiệu vi phạm pháp luật?

Theo thông tin từ Sở GD-ĐT Bắc Giang thì có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Sở GD-ĐT Bắc Giang đã có văn bản đề nghị Công an tỉnh chỉ đạo làm rõ dấu hiệu vi phạm pháp luật này.

Khi thấy dấu hiệu vi phạm hình sự thì Bộ có khuyến khích Bắc Giang làm các động thái để truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Không phải khuyến khích, mà đó là trách nhiệm của thanh tra. Theo Luật thanh tra, khi có dấu hiệu vi phạm hình sự thì phải chuyển, chứ không thể giữ lại, giữ lại là sai.

Nhiều người quan tâm đến việc chấm thanh tra, các bài thi có dấu hiệu vi phạm có bị hủy hay không thưa ông?

Hủy hay không còn phụ thuộc vào nội dung cụ thể. Những bài giống nhau bất thường chỗ nào thì không chấm chỗ đó. Xử lý theo hướng giữ quyền lợi tối đa cho người học.

Hiện các môn thi trắc nghiệm chưa có thông tin. Còn các bài thi tự luận, theo báo cáo cơ bản đã chấm xong rồi.

Vậy kết quả các môn thi tự luận thế nào thưa ông?

Hiện Bộ chưa có báo cáo chính thức bằng văn bản nhưng dấu hiệu một số bài có một vài đoạn giống nhau. Như vậy, Sở sẽ xử lý theo hướng là không tính điểm chỗ đấy.

Thanh tra Sở GD-ĐT Bắc Giang nói có một số phức tạp nên phải kéo dài thanh tra?

Chưa có thông tin về việc kéo dài thời gian thanh tra. Quyết định thanh tra là 30 ngày. Đó là thời gian tối đa. Nếu cần kéo dài phải có quyết định. Bộ không yêu cầu ngày nào phải công bố kết luận thanh tra mà chỉ đạo Sở tập trung xem xét nghiêm túc, khẩn trương và công bố kết quả sau khi hoàn thành việc thanh tra theo quy định.

Trong trường hợp phải sử dụng thời gian thanh tra tối đa là 30 ngày, mà đến 18/6 đã phải công bố kết quả thi thì thế nào? Đến thời điểm đó chưa có kết luận thanh tra, mình có công bố điểm thi tốt nghiệp cho các em không?

Hoạt động thanh tra phải khách quan, không được suy diễn. Phải căn cứ những cái đã có để kết luận, xử lý. Riêng kết quả thi thì tin rằng 18/6 sẽ có.

Việc chấm thanh tra do Sở làm, vậy Bộ có động thái gì để kiểm tra việc chấm thanh tra hay không?

Hiện tại, Sở GD-ĐT Bắc Giang đang tiến hành thanh tra một cách nghiêm túc, theo đúng quy định. Nếu có dấu hiệu sai phạm về thanh tra, lúc đó các cơ quan có thẩm quyền sẽ có động tác theo quy định của luật thanh tra.

Hiện nay mới chỉ thanh tra bài thi, chấm thi?

Không chỉ vậy. Sở GD-ĐT Bắc Giang đã tổ chức kiểm điểm từng cá nhân tham gia Hội đồng coi thi và xem xét cả một số người liên quan khác.

Viết bản kiểm điểm có đủ tính chất răn đe?

Đó là một khâu để xác định sự thật chứ không phải để răn đe. Người vi phạm pháp luật phải chịu trách nhiệm pháp lý, đó mới là răn đe.

Sẽ sửa đổi quy chế?

Được biết, năm nay Bộ có quan điểm phân cấp triệt để nên từ khi xảy ra vụ việc, lãnh đạo Bộ cũng như Thanh tra Bộ chưa về làm việc cụ thể với Sở GD-ĐT Bắc Giang mà chỉ chỉ đạo bằng văn bản?

Chỉ đạo của Bộ hay các cơ quan nhà nước với nhau có nhiều cách theo quy định của pháp luật, không cứ phải Bộ trưởng ngồi đấy mới là chỉ đạo.

Nhưng dù sao đây cũng là vụ dư luận có cảm giác rất lớn. Người ta cho rằng nếu như Bộ trưởng hoặc các lãnh đạo Bộ thể hiện ý chí quyết liệt của Bộ trong việc chống tiêu cực trong thi cử thì nên có những động thái, ít nhất là về việc hình thức, bày tỏ với Bắc Giang rằng họ đang giám sát một cách mạnh mẽ chứ không chỉ bằng các phương pháp văn bản quan liêu hành chính?

Quan điểm chỉ đạo của Bộ là rất rõ ràng. Sự việc được phản ánh buổi sáng, ngay chiều hôm đó Bộ có văn bản chỉ đạo Sở tập trung xem xét nghiêm túc để xử lý nghiêm các vi phạm theo quy định. Bộ cũng thường xuyên giám sát, chỉ đạo theo đúng thẩm quyền. Không phải cứ văn bản là quan liêu đâu.

Dư luận cho rằng, vụ xử lý clip Bắc Giang sẽ có dấu hiệu “chìm xuồng”. Ông nghĩ thế nào?

Đến lúc này chưa thấy có dấu hiệu xuê xoa gì cả. Ở Bắc Giang, họ chấm bài và kiểm điểm rất nghiêm túc, không bao che. Khi thấy có dấu hiệu hình sự, ngoài thẩm quyền của họ, họ chuyển cho công an. Ai đó cứ sợ chìm xuồng. Làm gì có chuyện chìm xuồng ở đây!

Tôi cũng đã có dịp nói rồi. Phải xem xét khẩn trương nhưng cần chính xác, khách quan. Xem cả động cơ, mục đích, nhân thân các đối tượng và các yếu tố liên quan khác để quyết định. Không thể chỉ bằng một thông tin nhìn cái là quyết định ngay. Đấy là sinh mệnh chính trị của người ta, cả học sinh cũng như vậy.

Theo ông quy chế thi tốt nghiệp có nên bổ sung, điều chỉnh theo hướng khuyến khích thí sinh tham gia tố cáo gian lận trong thi cử không?

Khuyến khích tố cáo gian lận thi cử một cách hợp pháp

Nhưng hiện tại quy chế đang thiếu những nội dung đó?

Đúng thế. Qua thực tiễn sẽ tổng kết để bổ sung cho phù hợp.

Vậy thế nào là hợp pháp? Quan điểm của ông về trường hợp cụ thể này thế nào?

Hợp pháp là làm đúng pháp luật. Nếu tự anh cho là pháp luật chưa tốt rồi cứ làm theo ý mình thì còn gì là pháp chế nữa. Trường hợp cụ thể mang cái không được phép vào là trái quy chế. Đó là không hợp pháp. Khi xử lý phải căn cứ vào quy định, đồng thời xem xét cả tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ để quyết định. Chế tài pháp luật của ta không chỉ răn đe mà còn mang tính giáo dục cá biệt và giáo dục chung nữa.

Vậy các em phản ánh tiêu cực bằng cách nào?

Có nhiều cách hợp pháp. Ví dụ ngay lúc phát hiện vi phạm hoặc sau buổi đầu tiên, người phát hiện vi phạm tố cáo (bằng miệng hoặc bằng văn bản) kèm theo chứng cứ thì rất đáng trân trọng. Một công dân bình thường thấy có các dấu hiệu vi phạm pháp luật cần phải ngăn lại.

Nhưng bằng chứng càng được tích tụ thì hiệu quả tố cáo càng mạnh?

Cần gì phải tích tụ thế. Thực tế ngay khi clip đầu tiên được tung ra, Bộ dã chỉ đạo, Tỉnh và Sở đã vào cuộc ngay. Việc cung cấp thông tin nhỏ giọt vừa qua có cả động cơ không lành mạnh trong đó và cũng làm chậm quá trình thanh tra. Tôi đã nói Bắc Giang yêu cầu người có thông tin phải cung cấp đầy đủ cho cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy định của pháp luật về thanh tra.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hồng Hạnh (ghi)

Theo dân trí