Khoảng trống khi sách công nghệ giáo dục biến mất từ năm học 2020 – 2021

Với việc chính thức bị hội đồng thẩm định sách giáo khoa quốc gia loại ngay từ vòng 1, sách công nghệ giáo dục sẽ chính thức bị loại khỏi trường học bắt đầu từ năm học 2020-2021, trong sự luyến tiếc của rất nhiều giáo viên, học sinh.

Rớt ngay từ vòng loại

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa có văn bản trả lời văn bản kiến nghị của cán bộ Trung tâm Công nghệ Giáo dục, thuộc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, do PGS Nguyễn Kế Hào đại diện đứng tên. Theo đó, Bộ tiếp tục khẳng định: sách công nghệ giáo dục không đạt thẩm định và tác giả có thể sửa chữa để đăng ký thẩm định lại từ đầu.

Giáo sư Hồ Ngọc Đại – “Cha đẻ” của sách Công nghệ Giáo dục.

Theo ông Thái Văn Tài, quyền Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học, hội đồng thẩm định sách giáo khoa đã làm việc rất khách quan, công tâm. Hội đồng nghi nhận những điểm tích cực của bộ sách, tâm huyết của Giáo sư Hồ Ngọc Đại, nhưng hội đồng làm việc theo Thông tư 32 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành về chương trình giáo dục phổ thông mới và Thông tư 33 về hướng dẫn thẩm định sách giáo khoa. Theo đó, sách Tiếng Việt lớp 1 và Toán lớp 1 của Giáo sư Hồ Ngọc Đại phải chỉnh sửa 300 nội dung.

“Tôi xin nhấn mạnh 300 nội dung này không phải là những nhược điểm mà là những điểm cần sửa chữa để phù hợp với yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới theo Thông tư 32 và Thông tư 33″, ông Tài nói.

Cũng theo ông Tài, sách công nghệ giáo dục bị xếp loại “không đạt” chứ không phải “đạt nhưng cần sửa chữa” vì sách không đáp ứng được những yêu cầu tiên quyết của sách giáo khoa mới theo Thông tư 33.

Giờ học tiếng Việt công nghệ của học sinh trường Tiểu học Quán hành, huyện Nghi Lộc. (Ảnh: Bích Huệ/TTXVN)

Theo hội đồng thẩm định, một bộ sách nếu bị xếp không đạt thì việc sửa chữa sẽ phải mang tính hệ thống và vì thế, sẽ không thể hoàn thành sửa chữa chỉ trong một vài tháng mà phải tính bằng năm. Vì thế, sách công nghệ giáo dục nếu có sửa chữa để trình hội đồng thẩm định lại cũng không thể kịp để đưa vào trường học trong năm học 2020-2021. Trong khi đó, Giáo sư Hồ Ngọc Đại đã lên tiếng khẳng định sẽ không sửa chữa bản thảo. “Tôi đã chỉnh sửa nhiều lần chứ không phải không chỉnh sửa. Tôi không sửa chỉ để đạt thẩm định. Đó là bản in cuối cùng của tôi”, Giáo sư Hồ Ngọc Đại nhấn mạnh.

Như vậy, sách công nghệ giáo dục sẽ chỉ được triển khai ở các trường tiểu học hết năm học 2019-2020 và chính thức bị loại khỏi trường học bắt đầu từ năm học 2020-2021 tới. Trung tâm Công nghệ giáo dục đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét việc sách công nghệ giáo dục bị loại, tuy nhiên hy vọng khá mong manh.

Nỗi niềm mang tên… hụt hẫng

Thông tin sách công nghệ giáo dục bị loại ngay từ vòng một thẩm định và sẽ không còn được sử dụng trong các nhà trường từ năm học tới khiến nhiều người tỏ ra nuối tiếc, đặc biệt là những người đã từng trải nghiệm phương pháp giáo dục này.

Chị Trần Lan Hương, học sinh khóa một của Trường Thực nghiệm, một trong những học sinh đầu tiên học công nghệ giáo dục không khỏi bất ngờ.

Hướng dẫn học sinh cách phân biệt tiếng theo chương trình công nghệ tại trường Tiểu học Hưng Đạo, huyện Hưng Nguyên, Nghệ An. (Ảnh: Bích Huệ /TTXVN)

“Chúng tôi đã trải nghiệm sách công nghệ giáo dục, giống như chúng ta đã sử dụng một sản phẩm, và đến 40 năm rồi chúng tôi vẫn thấy tốt. Không chỉ tôi mà rất nhiều người, cả bố bố mẹ chúng tôi cũng thấy như vậy, con cái chúng tôi cũng trải nghiệm và đánh giá tốt. Vậy tại sao lại không mang những thông tin đó đến mọi người, không mang sách công nghệ đến để cho mọi người để có thêm sự lựa chọn?” chị Hương chia sẻ.

“Sách công nghệ giáo dục đã hai lần cứu nguy cho ngành giáo dục. Tôi tin ngành giáo dục Việt Nam sẽ không thể không sử dụng sách công nghệ giáo dục của tôi. Để rồi xem!”

Giáo sư Hồ Ngọc Đại

Từ trường Thực nghiệm, sách công nghệ giáo dục đã được nhân rộng ra 48 tỉnh thành trên cả nước, áp dụng trên cả triệu học sinh trong nhiều thế hệ và hiện có 931.000 học sinh tiểu học đang học theo sách này. Điều đáng nói là trong suốt hơn 40 năm qua, sách công nghệ giáo dục chưa khi nào là chương trình bắt buộc mà là sự lựa chọn tự nguyện của các nhà trường, học sinh, nhằm mang đến hiệu quả giáo dục tốt hơn cho học trò. Vì thế, việc có 48 địa phương trên tổng số 63 tỉnh thành, trong đó nhiều địa phương có tới 100% trương học triển khai công nghệ giáo dục thay thế cho sách Toán và Tiếng Việt lớp 1 hiện hành đủ cho thấy hiệu quả của phương pháp giáo dục này.

Toàn tỉnh Nghệ An có 559 trường tiểu học thì có đến 558 trường dạy công nghệ giáo dục, chiếm 99,9%. Từ góc bao quát về thực tế triển khai công nghệ giáo dục tại huyện miền núi Kỳ Sơn, Nghệ An, ông Phan Văn Thiết, Phó trưởng Phòng Giáo dục huyện Kỳ Sơn, Nghệ An chia sẻ: “Chúng tôi thấy Tiếng Việt công nghệ 1 rất hiệu quả, đặc biệt là với học sinh dân tộc thiểu số. Học Tiếng Việt công nghệ giáo dục giúp học sinh nhớ lâu, khắc sâu. Đó là điểm nổi bật của sách công nghệ giáo dục đem lại cho học sinh”.

Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp dạy học sinh theo sách công nghệ giáo dục trong suốt 6 năm qua, cô giáo Trần Thị Thu, trường Tiểu học Quán Hành (Kỳ Sơn, Nghệ An) cho biết với tài liệu Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục, các bài học theo thứ tự sẽ từ bài tiếng chuyển qua bài âm, bài vần, bài nguyên âm đôi. Quy trình tưởng phức tạp nhưng sau mỗi bài học, học sinh sẽ nắm chắc ngữ pháp, hiểu được cách ghép phần âm, phần vần và phân biệt dấu thanh chính xác. Đặc biệt, với phương pháp khoa học, thay vì học chữ theo lối thuộc lòng trước đây, nay các em sẽ có tư duy khá rõ ràng và đọc thông viết thạo khá sớm.

“Trước đây thường với chương trình lớp 1, phải đến ngoài tuần 20 học sinh mới tập viết. Nhưng với chương trình công nghệ giáo dục, các em học đến đâu, tập viết đến đó và sang học kỳ hai thì đã có thể cô đọc, trò viết những bài tập đọc khá dài”, cô Thu chia sẻ.

Hơn 40 năm thăng trầm và 4 lần thẩm định

Sách công nghệ giáo dục có lẽ là bộ sách có tuổi đời dài nhất và trải qua nhiều sóng gió nhất trong các sách giáo khoa ở Việt Nam với hơn 40 năm thăng trầm.

Được biên soạn bởi Giáo sư Hồ Ngọc Đại từ năm 1978, khi Hồ Ngọc Đại còn là một TS trẻ mới du học từ Liên Xô trở về, mang theo rất nhiều tư tưởng giáo dục mới. Khi ông viết sách công nghệ giáo dục với chủ trương “đến trường là hạnh phúc”, “mỗi ngày đến trường náo nức một ngày vui”, mọi người đều cho rằng Hồ Ngọc Đại ảo tưởng, còn Giáo sư người Nga của ông thì nhận định phải mất 40, 50 năm nữa những tư tưởng giáo dục của Hồ Ngọc Đại mới được chấp nhận ở Việt Nam. Sách công nghệ giáo dục khi đó chỉ được dạy trong Trường thực nghiệm Hà Nội.

Năm 1981, Việt Nam thực hiện cải cách thay sách giáo khoa nhưng thất bại. Hậu quả là đến năm 1985 có đến 650.000 học sinh lớp 1 lưu ban, bỏ học. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo khi đó là bà Nguyễn Thị Bình đã quyết định đưa sách công nghệ giáo dục vượt ra khỏi phạm vi trường thực nghiệm, sử dụng trong các nhà trường. Sách công nghệ giáo dục đã góp phần cứu nguy cho ngành giáo dục, giúp Việt Nam đạt thành tựu xóa mù chữ vào năm 2.000.

Năm 1990, lần đầu tiên sách công nghệ giáo dục được hội đồng cấp nhà nước nghiệm thu, đánh giá tốt và cho triển khai dự án chuyển giao công nghệ ở bậc tiểu học. Năm 1994, dự án được đánh giá tốt và cho tiếp tục thực hiện.

Năm 2.000, khi Việt Nam thực hiện cải cách giáo dục lần thứ 2, với quy định cả nước thống nhất một bộ sách giáo khoa, sách công nghệ giáo dục lại trở về vị trí xuất phát, chỉ dạy trong trường Thực nghiệm.

Năm 2006, hàng loạt vụ việc học sinh ngồi nhầm lớp bị phanh phui, khi các em học xong lại quên, không biết đọc, biết viết. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo khi đó là ông Nguyễn Thiện Nhân đã đến gặp Giáo sư Hồ Ngọc Đại, đề nghị thí điểm đưa sách công nghệ giáo dục triển khai tại hai tỉnh biên giới khó khăn là Kiên Giang và Lào Cai.

Sách công nghệ giáo dục một lần nữa cứu nguy cho ngành giáo dục khi học sinh học tới đâu chắc tới đó, không còn tái mù chữ. Bộ trưởng kế nhiệm là ông Phạm Vũ Luận đã quyết định bỏ chữ thí điểm, nhân rộng triển khai công nghệ giáo dục trên cả nước với tinh thần tự nguyện. Tính đến năm học 2019-2020, cả nước có 48 tỉnh, thành sử dụng sách công nghệ giáo dục thay sách lớp 1 hiện hành với 931.000 học sinh theo học, chiếm trên 50% tổng số học sinh lớp 1.

“Sách công nghệ giáo dục đã hai lần cứu nguy cho ngành giáo dục. Tôi tin ngành giáo dục Việt Nam sẽ không thể không sử dụng sách công nghệ giáo dục của tôi. Để rồi xem!”, Giáo sư Hồ Ngọc Đại nói.

Tuyết Mai

Theo ngaynay