Khó tuyển giáo viên tiểu học, mầm non

Năm học này, hầu hết các huyện, TP đều thiếu giáo viên mầm non, tiểu học. Các trường gặp khó khăn do số lượng học sinh tăng cao, tuyển dụng biên chế không đủ so với nhu cầu, nhiều giáo viên nghỉ việc.

Thiếu 1,6 nghìn giáo viên

Ngành Giáo dục hiện có gần 28,3 nghìn cán bộ, viên chức trong biên chế. Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về số học sinh/lớp, năm học 2022-2023, tỉnh thiếu gần 600 giáo viên tiểu học và hơn 1 nghìn giáo viên mầm non.

Do thiếu giáo viên, cô giáo Nguyễn Thị Thảo (Trường Tiểu học Tam Tiến) phải dạy tăng cường môn Tin học tại Trường Tiểu học Xuân Lương.

Hiệp Hòa, Việt Yên, Lục Nam là những huyện thiếu nhiều giáo viên mầm non. Trường Mầm non Hương Lâm (Hiệp Hòa) có 56 cán bộ, giáo viên với hơn 1 nghìn học sinh ở 32 nhóm lớp.

Cô giáo Phạm Thị Huyền, Hiệu trưởng cho biết: “Nhà trường hiện thiếu 10 giáo viên nhưng mới ký hợp đồng được với 1 cô giáo, chưa đủ nhân lực đáp ứng yêu cầu dạy và chăm sóc trẻ. Công việc vất vả nên lao động hợp đồng thường không ổn định. Nhiều thời điểm có lớp chỉ bố trí được 1 giáo viên đảm nhiệm toàn bộ việc ăn, ngủ, vệ sinh, vui chơi của các cháu”.

Cũng vì thiếu giáo viên, nhiều trường phải tạm thời bố trí phó hiệu trưởng, nhân viên y tế, hành chính đứng lớp hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm trong các hoạt động giáo dục, chăm sóc trẻ.

Tỷ lệ giáo viên/lớp ở bậc tiểu học cũng chưa đáp ứng quy định của chương trình giáo dục phổ thông 2018. Theo ông Nguyễn Văn Phái, Phó trưởng Phòng GD&ĐT TP Bắc Giang, toàn TP đang thiếu 173 giáo viên tiểu học. Hầu hết các trường đều không đủ nhân lực phải dồn ghép lớp nên số học sinh mỗi lớp luôn quá đông (bình quân 40 em/lớp).

Như Trường Tiểu học Dĩnh Kế đang thiếu 28 giáo viên nên phải xếp bình quân gần 47 em/lớp, kê thêm bàn ghế chật chội, ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu bài giảng.

Ở bậc tiểu học, ngoài thiếu giáo viên văn hóa, toàn tỉnh còn thiếu 126 giáo viên chuyên ở các môn Giáo dục thể chất, Tin học, Tiếng Anh. Hiện nay, Tin học trở thành môn bắt buộc đối với học sinh lớp 3 thế nhưng Trường Tiểu học Xuân Lương (Yên Thế) lại chưa có giáo viên môn học này.

Cô Nguyễn Thị Thảo, giáo viên Tin học Trường Tiểu học Tam Tiến nói: “Tôi được phân công dạy ở cả Trường Tiểu học Tam Tiến và Tiểu học Xuân Lương. Ngoài điểm chính, Trường Tiểu học Tam Tiến có điểm lẻ ở thôn Quỳnh Lâu, Trường Tiểu học Xuân Lương có thêm điểm lẻ ở bản Ven. Có những ngày, tôi phải đi hàng chục cây số dạy ở 4 điểm trường rất vất vả, nhiều đoạn phải qua ngầm, đường đồi núi khó đi”.

Do giáo viên phải dạy tăng cường nên năm học này, Trường Tiểu học Tam Tiến chỉ dạy Tin học cho học sinh lớp 3, lớp 4, lớp 5 mà không dạy cho lớp 1, lớp 2 như những năm học trước.

Nỗ lực khắc phục

Thiếu giáo viên là thực trạng chung của nhiều tỉnh, TP trên cả nước do chương trình giáo dục phổ thông 2018 có thêm một số môn học và hoạt động giáo dục mới. Nhiều nơi vẫn tồn tại các điểm trường lẻ, số học sinh/lớp ở điểm lẻ thường thấp hơn quy định nhưng nhà trường vẫn phải bố trí giáo viên đứng lớp. Toàn tỉnh hiện còn 603 điểm lẻ ở bậc tiểu học và mầm non.

Năm học 2022-2023, toàn tỉnh tăng gần 15 nghìn học sinh, dự báo số học sinh sẽ tiếp tục tăng trong những năm học tới.

Bắc Giang là tỉnh đang phát triển mạnh về công nghiệp, thu hút đông dân nhập cư. Năm học 2022-2023, toàn tỉnh tăng gần 15 nghìn học sinh, dự báo số học sinh sẽ tiếp tục tăng trong những năm học tới. Việc tăng học sinh cục bộ một giai đoạn nhất định sẽ gây khó khăn cho các trường.

Sĩ số của mỗi lớp cao, số tiết nhiều, soạn giáo án, sổ sách vất vả gây căng thẳng, áp lực cho giáo viên. Trong khi đó, chế độ lương còn bất cập khiến nhiều giáo viên không mặn mà với nghề sư phạm, tìm hướng khác để mưu sinh. Đặc biệt là giáo viên Tiếng Anh, Tin học rất dễ tìm việc làm có mức thu nhập tốt hơn việc đứng lớp.

Hai mùa tuyển sinh trở lại đây, chủ trương nâng cao yêu cầu đầu vào đối với sinh viên, để vào được các trường sư phạm không dễ dàng song chính sách đãi ngộ đối với giáo viên hiện còn có những bất cập khiến nghề giáo giảm tính hấp dẫn. Tháng 8/2022, Hội đồng tuyển dụng giáo viên tỉnh thông báo tuyển 368 chỉ tiêu giáo viên tiểu học nhưng chỉ có 283 hồ sơ đăng ký dự tuyển.

Để giải quyết tình trạng thiếu giáo viên, ngày 19/8/2021, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 4288/UBND-NC về việc hợp đồng lao động với giáo viên có trình độ cao đẳng sư phạm, giáo viên đã nghỉ hưu, sức khỏe tốt.

Mới đây, một số trường học ở các huyện Việt Yên, Hiệp Hòa, Lạng Giang, Lục Nam và TP Bắc Giang liên tục đăng thông báo tuyển giáo viên hợp đồng năm học 2022-2023. Thế nhưng cũng tuyển được rất ít vì mức lương trả cho giáo viên hợp đồng thấp (hơn 3 triệu đồng/tháng).

Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh có 184 viên chức ngành giáo dục nghỉ việc, chủ yếu ở bậc mầm non và tiểu học thuộc các huyện Hiệp Hòa, Việt Yên, Lục Nam. Đặc thù ngành giáo dục tỷ lệ nữ chiếm đa số, người trong độ tuổi sinh đẻ nhiều, theo đó số giáo viên nữ nghỉ thai sản rất đông cũng ảnh hưởng việc bố trí nhân lực trực tiếp tham gia giảng dạy. Thời điểm này, toàn ngành có gần 500 cô giáo đang nghỉ chế độ thai sản.

Từ tháng 1/2022, Sở Nội vụ phối hợp với Sở GD&ĐT mở lớp đào tạo văn bằng 2 môn văn hóa tiểu học đối với 101 giáo viên dạy Âm nhạc, Mỹ thuật dôi dư, bù đắp số lượng giáo viên đang thiếu hiện nay. Cô giáo Dương Thị Bình (SN 1980), giáo viên Nhạc họa, Trường tiểu học Quế Nham (Tân Yên) cho biết: “Tôi đang học văn bằng 2 môn văn hóa tiểu học. Do ngành đang thừa giáo viên Nhạc họa bậc tiểu học nên cần phải tiếp tục đi đào tạo để đáp ứng yêu cầu giảng dạy”.

Ông Tạ Việt Hùng, Giám đốc Sở GD&ĐT cho biết: Năm học này, Sở GD&ĐT chỉ đạo các trường ưu tiên bố trí đủ giáo viên dạy 2 buổi/ngày (9 buổi/tuần) cho trẻ mầm non (từ 3-5 tuổi) và học sinh lớp 1, lớp 2, lớp 3 vì các em đang học theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Đối với trẻ dưới 3 tuổi và lớp 4, lớp 5 còn lại nhà trường linh hoạt bố trí được đội ngũ đến đâu sẽ dạy 2 buổi/ngày hoặc mở lớp đón trẻ dưới 3 tuổi đến đó.

Phòng GD&ĐT các huyện, TP sắp xếp giáo viên dạy liên trường hoặc tăng cường, biệt phái cho các trường thiếu đội ngũ bảo đảm khoa học, hợp lý. Sở GD&ĐT đã có văn bản đề nghị với UBND tỉnh từ nay đến năm 2026, ngành không phải tinh giản 10% biên chế so với năm 2021 theo quy định; Sở Nội vụ tiếp tục tham mưu với Hội đồng tuyển dụng giáo viên trong năm học tới sẽ tuyển người có hộ khẩu tỉnh ngoài.

Được biết, UBND tỉnh có cơ chế, chính sách khuyến khích cá nhân và doanh nghiệp (nhất là các nơi có khu công nghiệp) thành lập các cơ sở giáo dục ngoài công lập, tham gia xã hội hóa giáo dục để giảm áp lực cho hệ thống công lập.

Bộ GD&ĐT đang tham mưu với Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật Nhà giáo để tạo hành lang pháp lý cho việc xây dựng các chính sách, pháp luật về tuyển dụng, sử dụng, quản lý đội ngũ giáo viên. Trong đó nghiên cứu, hoàn thiện các quy định về chế độ làm việc, vị trí việc làm, định mức số lượng người làm việc phù hợp với đặc thù lao động của nhà giáo.