Khô cá mùa dịch
Những ngày cách ly xã hội do dịch Covid-19, chợ phố miệt biển quê tôi không còn tiếng ồn ào, nói cười, í ới chào mời, không cảnh người mua kẻ bán tấp nập, không còn những sọt cá biển tươi rói ngồn ngộn.
Những tưởng sẽ nhớ lắm vị mằn mặn của biển nhưng giữa tâm dịch, gạch nối người dân quê với sóng nước mênh mang vẫn còn trên đầu lưỡi – đấy là những món ngon từ các loại hải sản khô.
Video đang HOT
Ngày thường, ở nơi chợ miệt biển Quảng Nam này khô hải sản rất dễ tìm. Chỉ cần lượn một vòng quanh chợ, ai cũng có thể tìm thấy đủ loại khô mình thích. Nhưng những ngày dịch Covid-19 đến không kịp trở tay, khi các con phố, ngả chợ bị phong tỏa, cách ly thì khô hải sản rất hiếm. Ở đâu không rõ nhưng tôi chắc rằng đa số gia đình quê tôi đều đã trữ sẵn vài ký hải sản khô, phổ biến nhất là khô cá.
Cứ độ đầu hè, trời yên biển lặng, ngư dân lại được mùa cá biển ngang. Nghề đánh cá kéo lưới biển ngang ven bờ không chỉ mang lại no đủ cho dân làng mà còn có “của để dành”, đấy là những mẻ cá phơi khô để phòng ngày đông trời trở gió, biển động. Mới đây thôi, chừng tháng trước, ngư dân bất ngờ trúng đậm cá cơm, cá nục, cá trích, cá liệt, cá chuồn… Sản lượng đánh bắt nhiều, thịt cá các loại lại ngon, rẻ hơn ngày thường nên nhà nào cũng tranh thủ mua và phơi khô cá ngay trên cảng biển. Hầu như phụ nữ quê tôi ai cũng biết làm khô cá, nhưng để có con cá màu vàng trông hấp dẫn, sờ tay vào không thấy dính ướt quả không đơn giản.
Cũng cùng công thức làm khô chung nhưng khi sơ chế cá để phơi, dù bất kỳ loại cá nào cũng cần mẫn bỏ hết mang và ruột cá, rửa thật sạch kể cả màng đen thường có trong khoang bụng cá. Cá được rửa bằng nước biển hoặc nước muối và để ráo trước khi phơi. Công đoạn phơi không quá kỳ công nhưng phải cực kỳ cẩn thận đảm bảo vệ sinh. Cá thành phẩm thơm dai, khi phơi phải đủ nắng, nếu không đủ nắng sẽ có mùi… Đặc biệt, phơi cá trúng tiết trời nắng yếu, se se gió lại càng ngon vì cá khô nhờ gió biển nên từng thớ thịt sẽ dẻo, không quá cứng như khi phơi dưới nắng giòn.
Khô cá mang vào để gác bếp hay chỗ râm chừng vài ba ngày trước khi gói kỹ để dành dùng dần. Trước khi chế biến, khô cá chỉ cần ngâm qua với nước sạch để cá trở lại vị tươi vốn có. Bữa cơm ngày dịch thường được nấu không cầu kỳ thậm chí có phần qua loa, tuy nhiên vẫn đầm ấm hương vị biển trong từng món ngon từ khô cá. Đó có thể là món cá chuồn khô kho mít, là tô canh khô cá trích nấu lá me, mẻ cá cơm khô kho rim… Nhiều nhà còn biến tấu khô cá thành các món trộn với xoài nhà, măng vườn, chuối cây.
Lại thêm một chiều cả phố biển im lìm trong mùa dịch. Đã nghe bên bếp nhà hàng xóm thoảng đưa mùi khô cá đậm đà. Khô cá giờ như một nguồn lương thực quý, không chỉ cung cấp thêm năng lượng mà còn là thứ dưỡng chất tinh thần, tiếp thêm sức mạnh cho người dân miệt biển vượt qua những ngày đại dịch.
Về biển Phú Yên ăn nhum
Các làng chài ở Phú Yên đang được mùa nhum. Nhum, có nơi còn gọi là nhím biển hay cầu gai, thường sống từng nhóm trong hốc đá lẫn rong rêu ở vùng biển dọc miền Trung.
Nhum nướng trên lửa than ẢNH: MỸ TUYẾT
Con nhum có hình dáng to tròn, bên ngoài nhiều gai, màu xanh nâu vàng. Tuy thân hình trông xấu xí gai góc nhưng bên trong có phần thịt vàng ươm. Khi về đến nhà, ngư dân đổ nhum ra giữa sân, chia phần cho người thân hoặc đem ra chợ bán. Ai có vài ký nhum trong tay là yên tâm sắp được một bữa ngon.
Con nhum trông hình dáng khó chịu, khó gần vậy chứ cách chế biến thành món ăn lại khá đơn giản. Trước hết, đập cho con nhum vỡ làm đôi, kiểu đập như bổ đôi cái sọ dừa. Khi đó, ta nhìn thấy cả trứng lẫn thịt gồm nhiều múi mập ú đầy đặn vàng ươm. Đến công đoạn này, tùy sở thích từng người mà có thể chế biến nhum thành nhiều món khác nhau như kho, nướng, xào, nấu cháo, um, làm canh...
Trong các món nói trên, phổ biển nhất là nướng. Món này tùy theo sở thích mà có thể làm đơn giản hay cầu kỳ. Tất nhiên phải có một lò than đang hừng đỏ. Rồi ai đơn giản thì cứ tách đôi con nhum để lên lửa nướng, trở xoay cho phần thịt bên trong chín đều rồi chấm với muối ớt, muối tiêu và... hưởng thụ.
Nếu ai cầu kỳ hay công phu điệu đàng hơn thì sau khi tách đôi con nhum, phải chuẩn bị thêm phần gia vị cho thơm ngon hơn. Thường sẽ chọn loại trứng gà nhà, hoặc sẽ lấy phần thịt nhum ra rồi đánh với trứng rồi cho lại vào trong vỏ nhum để nướng, hoặc sẽ để nguyên phần thịt nhum, khi nướng sẽ cho ít trứng vào. Thịt nhum được tiếp thêm phần trứng khi chín sẽ đổi màu vàng rất đẹp mắt. Dù làm cách nào thì cũng phải chuẩn bị một tô mỡ hành, khi nướng nhum chín, cho thêm ít mỡ hành vào thì sẽ tỏa mùi thơm ngào ngạt.
Nếu không thích ăn món nướng thì phần thịt nhum cũng rất hạp với món cháo hay món canh rau tập tàng. Tuy nhiên, theo nhiều người ở biển, sau món nướng thượng sách phải nói đến món um. Nhum làm sạch, cũng nêm gia vị hành tiêu, rồi um với bắp chuối hoặc chuối cây. Khi món nhum um chín, thịt nhum cùng gia vị sẽ thấm đều với chuối, mềm, nêm ít lá lốt hoặc lá ngò gai thì mùi thơm càng đậm đà.
Dùng bánh tráng nướng xúc lai rai lúc nhum còn nóng thì không có gì sánh nổi. Món này béo thơm ngon gấp mấy lần món lươn, cá um, ngon đến nỗi nếu được ăn một lần chắc sẽ nhớ đời. Ngoài vị ngon từ nhiều món, thịt nhum là thực phẩm giàu chất bổ, cung cấp nhiều dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, giúp con người có thêm sức khỏe trong những ngày nắng nóng như hiện nay.
Cảng cá Cửa Sót nhộn nhịp trở lại dịp nghỉ lễ 30-4 và 1-5 Sau khi lệnh giãn cách xã hội được dỡ bỏ, cảng cá Cửa Sót, xã Thạch Kim, huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh) hoạt động trở lại vào đúng dịp nghỉ lễ 30-4 và 1-5. Vào dịp này, hàng trăm tàu thuyền đã cập cảng, kịp thời đưa ra thị trường nhiều loại hải sản như cá, mực, tôm... Con cá nhộng khoảng 15kg...