“Khi sự thay đổi được khích lệ, sẽ nhiều nơi ‘mở’ to cửa đề Ngữ văn”
Những thay đổi trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10 của các địa phương trong vài năm trở lại đây được nhiều giáo viên Ngữ văn đánh giá tích cực.
Trình bày suy nghĩ “về vẻ đẹp của lối sống không có sự đố kị”; ” Anh/chị có đồng tình với việc cha mẹ ép con thích những điều cha mẹ muốn không?”; Bằng trải nghiệm của bản thân hãy bày tỏ suy nghĩ về câu “Con chỉ muốn sống một cuộc sống bình thường nhưng sống bình thường cũng rất khốc liệt”… Đây là một vài câu hỏi gây chú ý trong đề thi Ngữ văn của kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 vừa diễn ra ở Quảng Ngãi, Ninh Bình, Đồng Nai…
Thí sinh dự thi vào lớp 10 năm 2020 ở TP.HCM. Ảnh: Thanh Tùng
Thầy Hồ Tấn Nguyên Minh, tổ trưởng tổ Ngữ văn, Trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh (Phú Yên) cho biết mình thường xuyên theo dõi đề thi tuyển sinh vào lớp 10 môn Ngữ văn của nhiều tỉnh, thành trong những năm trở lại đây. Tuy không thể tránh khỏi những sai sót đáng tiếc nhưng nhìn chung cách ra đề có sự thay đổi theo chiều hướng tích cực.
“Trong đề thi đã xuất hiện phần Đọc hiểu với một văn bản hoàn toàn mới, học sinh chưa được học, không có trong chương trình. Với những câu hỏi từ một văn bản mới như vậy, học sinh không thể học tủ, học vẹt, học thuộc lòng mà đòi hỏi phải có cách làm bài, có phương pháp tư duy hợp lý mới có thể làm được.
Câu nghị luận xã hội trong đề thi của nhiều tỉnh thường hướng đến những vấn đề xã hội giàu ý nghĩa, gần gũi và cần thiết với tất cả mọi người như: Sự đố kị, sự cần thiết phải thay đổi, áp lực của cha mẹ đối với con cái, “giấc mơ cha đè nát cuộc đời con”… Chính vì vậy mà nhiều đề thi mang tính giáo dục cao, được xã hội quan tâm bàn luận. Cách hỏi cũng cởi mở, sáng tạo, phần nào tạo điều kiện để học sinh thể hiện được quan điểm, chính kiến của mình chứ không gò ép các em vào khuôn mẫu.
Câu nghị luận văn học chủ yếu vẫn ra trong các tác phẩm trong chương trình lớp 9 nhưng cách hỏi cũng có những thay đổi mới mẻ, sáng tạo hơn, ít nhiều tạo cơ hội để học sinh thể hiện được sức nghĩ, sức viết của mình”.
Còn nhìn nhận về việc có tỉnh “mở” nhiều, tỉnh “mở” ít, tỉnh ra đề mở sớm, tỉnh ra đề mở muộn, thầy Đỗ Đức Anh, Trường THPT Bùi Thị Xuân (TP.HCM) cho rằng những năm trước người ra đề của các địa phương còn ít nhiều dè dặt vì ngại sự tranh cãi, soi xét. Nhưng năm nay sự thay đổi trong đề thi diễn ra ở nhiều nơi hơn.
Video đang HOT
“Theo quan sát của tôi, khi thấy một số tỉnh làm được và được khích lệ thì dần dần các địa phương có sự thay đổi trong các ra đề Ngữ văn. Sự thay đổi đặc biệt mạnh mẽ ở TP.HCM, đề thi không chỉ đổi mới cách hỏi mà còn bắt thí sinh tư duy, phản biện nhiều hơn, bộc lộ quan điểm của mình nhiều hơn. Tính mở của đề Ngữ văn những năm gần đây rất rộng khi học sinh được quyền nói quan điểm của mình. Môn Văn vì vậy mà bớt điều tiếng học vẹt, học tủ…”.
Theo thầy Đức Anh, “Tôi đánh giá cao đề thi của Đồng Nai cả cho lớp thường lẫn lớp chuyên. Đề thi của Khánh Hòa cũng rất tốt dù còn băn khoăn một chút về cách dùng từ”.
Thầy giáo này cũng đánh giá học sinh là người được lợi nhất trong việc đổi mới.
“Các đề thi đã cùng hướng tới mục tiêu của giáo dục hiện nay là đào tạo con người có tư duy chứ không phải được đào tạo trong hệ tư tưởng đã định sẵn. Học sinh được tôn trọng sự khác biệt, kể cả những suy nghĩ khác”.
Học sinh Gen Z, giáo viên cũng phải thay đổi
Thầy Hồ Tấn Nguyên Minh nhận định sự thay đổi trong cách ra đề thi tất yếu sẽ dẫn đến sự thay đổi trong cách dạy và học. Bởi lẽ nếu vẫn giữ nguyên cách dạy và học như trước đây, học sinh không thể nào tiếp cận với cách ra đề thi mới được.
Theo thầy Minh, đề thi trước đây chủ yếu dừng lại ở việc kiểm tra học sinh “nhớ gì?” “hiểu gì?” nên giáo viên chỉ cần truyền thụ kiến thức kĩ, học sinh học kĩ, nhớ kĩ là làm bài được. Thế nhưng đề thi hiện nay lại hướng đến việc kiểm tra năng lực. Với cách ra đề ấy, học sinh học tủ, học vẹt, học thuộc lòng không thể làm bài được mà đòi hỏi phải có cách làm bài, có phương pháp tư duy tốt.
“Điều này đòi hỏi thầy cô giáo phải thay đổi cách dạy từ chỗ đơn thuần chỉ truyền đạt kiến thức đến chỗ ngoài dạy kiến thức còn phải hướng dẫn cách làm bài, phương pháp tự học, phương pháp tư duy cho học sinh, “cho chiếc cần câu chứ không cho con cá”. Cách học của học sinh cũng phải thay đổi từ chỗ học vẹt, học thuộc lòng sang học một cách sáng tạo để hình thành kĩ năng, phương pháp cho mình”.
TP.HCM được đánh giá là địa phương có sự đổi mới mạnh mẽ nhất về đề thi Ngữ văn trong những năm gần đây. Ảnh minh họa: Thanh Tùng
“Học sinh ngày càng năng động, hiện đại, thông minh nên mong muốn của các bạn đối với môn Ngữ văn cũng theo hướng đó. Các bạn thích được khám phá, bày tỏ hơn là việc bị áp đặt ý kiến. Và đây là mong muốn chính đáng, tiến bộ rất cần được tôn trọng và tạo điều kiện phát huy”.Cô giáo Nguyễn Thị Thùy Mia, giáo viên Ngữ văn Trường THCS Cát Linh (Hà Nội) cũng đồng tình rằng thay đổi ở chương trình SGK, thay đổi về đề kiểm tra, đề thi sẽ kéo theo sự thay đổi về phương pháp dạy và học.
“Học sinh thế hệ Z chủ động, năng động hơn và đang sống trong một xã hội chuyển mình mạnh mẽ, khác rất nhiều so với học sinh trước đây. Các em không còn là những học trò gọi dạ bảo vâng mà đã có tính phản biện rất cao. Không chỉ thầy nói đúng là đúng, mà các em có chính kiến của mình” – thầy Đỗ Đức Anh chia sẻ quan sát của mình.
Do đó, thầy Đức Anh khẳng định bên cạnh việc phát huy những ưu điểm của cách dạy truyền thống thì giáo viên cũng phải thay đổi.
“Giáo viên không thể dạy văn cùng một kiểu cho tất cả học sinh. Khi dạy các em, giáo viên không chỉ dạy kiến thức mà còn cần hướng dẫn thêm kỹ năng để học sinh có thể tiếp cận văn bản ngoài SGK, để các em có sự nhìn nhận, đánh giá đa chiều”.
Thi vào lớp 10 tại Hải Phòng: Đề thi Ngữ văn sát chương trình học
Sáng 8/6, hơn 21.000 học sinh lớp 9 của Hải Phòng bước vào môn thi Ngữ văn (môn đầu tiên trong 3 môn thi gồm Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ) của Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông năm học 2021-2022.
Lãnh đạo thành phố Hải Phòng kiểm tra công tác thi vào lớp 10 trường THPT năm học 2021 - 2022. Ảnh: An Đăng/TTXVN
Kiểm tra công tác coi thi tại một số hội đồng thi, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng Lê Khắc Nam đánh giá, mặt dù kỳ thi năm nay diễn tra trong điều kiện hết sức khó khăn do thành phố có ca dương tính với SARS-CoV-2 trong cộng đồng, trong đó có ca dương tính là các cô giáo và các trường hợp F1, F2 là các thầy, cô giáo, học sinh. Tuy nhiên, thực hiện sự chỉ đạo của thành phố Hải Phòng và Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Y tế, các điểm thi đã cơ bản đảm bảo yêu cầu phòng dịch như giám thị và thí sinh được đo nhiệt độ, có vấn đề bất thường thì thí sinh sẽ thi ở phòng riêng.
Trước khi vào phòng thi, thí sinh sát khuẩn tay, còn trong thời gian làm bài các em bắt buộc phải đeo khẩu trang. Các phòng thông thoáng, bật quạt, không bật điều hòa. Quy chế thi được thực hiện nghiêm túc, trong các phòng thi các em ngồi giãn cách, không quá 24 em/phòng.
Các thí sinh thực hiện công tác phòng chống dịch ngay khi đến điểm thi. Ảnh: An Đăng/TTXVN
Đề thi Ngữ văn của Hải Phòng gồm 2 phần, phần 1 - đọc hiểu (3 điểm) là đoạn trích lấy từ báo chí. Trong phần 2 - làm văn, đề thi có 2 câu. Câu 1 yêu cầu nêu suy nghĩ về tình yêu thương con người trong cuộc sống sau khi phân tích phần đọc hiểu. Câu 2 yêu cầu trình bày cảm nhận của thí sinh về một đoạn trích trong bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của tác giả Thanh Hải.
Sau 120 phút làm bài, các thí sinh ở điểm thi Trường Trung học phổ thông Lê Quý Đôn (quận Hải An) cho biết, đề thi dễ do các em đã được các thầy, cô giáo hướng dẫn ôn tập kỹ càng trước đó.
Theo em Lê Quốc An, học sinh lớp 9 Trường Trung học cơ sở Hồng Bàng, nội dung đề thi liên quan đến chương trình học và gần gũi với kiến thức, kỹ năng sống của học sinh. Em cho biết thêm, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, thầy, cô hướng dẫn ôn tập theo cách online, bản thân thí sinh cũng nêu cao tinh thần tự học.
Các thí sinh làm bài thi tại điểm trường Mạc Đĩnh Chi. Ảnh: An Đăng /TTXVN
Theo báo cáo nhanh của Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Phòng, trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 Trung học phổ thông năm học 2021-2022 của thành phố có 21.117 thí sinh đăng ký dự thi, trong đó có 31 em vắng mặt trong buổi thi môn Ngữ văn. Có 1 thí sinh tại trường tại điểm thi Trường Trung học phổ thông Thụy Hương bị đình chỉ do sử dụng tài liệu. Năm nay, Hải Phòng có 45 hội đồng thi; có 1 hội đồng thi dành cho học sinh thuộc diện F2 và các thí sinh đang ở khu vực bị phong tỏa.
Chiều 8/6, các thí sinh dự thi môn Ngoại ngữ; sáng 9/6 thi môn Toán.
Không "mặn mà" với lớp 10 tích hợp Sau 3 năm triển khai, giữa tháng 5 vừa qua, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM đã thông báo dừng tuyển sinh lớp 10 tích hợp ở 4 trường THPT do không đủ nguyện vọng đăng ký. Vì sao thí sinh lại không "mặn mà" với chương trình này? Bắt đầu từ năm học 2018-2019, TP HCM lần đầu tuyển sinh...