Khám phá vai trò mùi hương trong béo phì
Theo Eurek Alert, các nhà nghiên cứu tại Trung tâm lão hóa Haifington (Mỹ), đã tìm hiểu cách có thể thay đổi sự tích tụ chất béo trong cơ thể mà không cần thay đổi thói quen ăn uống. Họ đã khám phá chủ đề này qua ví dụ về loài giun C. Elegans.
Theo tiến sĩ Meng Wang, để giảm béo, chúng ta có thể phải xem xét không chỉ những gì chúng ta ăn, mà cả những gì chúng ta ngửi – Ảnh: Shutterstock
Các nhà khoa học quan tâm đến việc liệu các tế bào thần kinh khi gửi tín hiệu, có thể thay đổi quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể hay không và liệu có thể thực hiện được điều này mà không cần thay đổi chế độ dinh dưỡng hay không. Nghiên cứu cho thấy một mối liên hệ kỳ lạ giữa sự trao đổi chất và khứu giác.
Người ta biết rằng các tế bào thần kinh khứu giác truyền thông tin đến các tế bào, diễn giải thông tin để điều khiển các tế bào thần kinh khác và các mô ngoại biên. Giun C. Elegans có 3 cặp tế bào thần kinh khứu giác giúp phát hiện mùi trong không khí. Một số mùi kích hoạt có chọn lọc hoặc ức chế hoạt động của một tế bào thần kinh khứu giác, trong khi các mùi khác kích thích cả một nhóm tế bào thần kinh.
Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra tác động của một số mùi trên giun. Hóa ra, chỉ có một số mùi nhất định tự động điều chỉnh sự chuyển hóa của mô mỡ bằng cách tương tác với các tế bào thần kinh khứu giác cụ thể thông qua các thụ thể đặc thù. Nhờ tác động đến các tế bào thần kinh này bằng phương pháp quang – di truyền optogenetic (dùng ánh sáng tác để kích hoạt hoặc ức chế các tế bào được đ.ánh dấu), các nhà khoa học đã có thể giảm và tăng sự tích tụ chất béo. Người ta cũng phát hiện ra rằng các tế bào thần kinh này hoạt động thông qua các con đường thần kinh chọn lọc và con đường thần kinh nội tiết (neuroendocrine pathway) để điều chỉnh trực tiếp quá trình chuyển hóa chất béo.
Tiến sĩ Meng Wang, chia sẻ rằng phát hiện này mở ra viễn cảnh mới về cách điều hòa chuyển hóa lipid và giúp hiểu tại sao một số người có thể khắc phục được các vấn đề trao đổi chất trong khi những người khác dễ bị tổn thương hơn.
Ngoài ra, theo tiến sĩ Ayse Sena Mutlu, những phát hiện về mối liên hệ giữa khứu giác và chuyển hóa chất béo còn liên quan đến các bệnh thoái hóa thần kinh. Ví dụ, bệnh nhân mắc bệnh alzheimer có xu hướng gặp vấn đề về trao đổi chất.
Video đang HOT
Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn, nhưng một số mùi hương nhất định có thể kích hoạt những thay đổi trong chuyển hóa chất béo dẫn đến giảm cân. “Chúng ta có thể phải xem xét không chỉ những gì chúng ta ăn, mà cả những gì chúng ta ngửi thấy” – tiến sĩ Meng Wang kết luận.
Vũ Trung Hương
Càng thừa cân, bệnh càng nặng khi mắc Covid-19
Nhiều người trẻ thừa cân có triệu chứng nghiêm trọng khi nhiễm nCoV dù không có bệnh lý nền, nhu cầu thở máy của họ tỷ lệ thuận với trọng lượng cơ thể.
Các nghiên cứu mới đây cho thấy béo phì được coi là một trong số những yếu tố dự báo mức độ trầm trọng của bệnh Covid-19. Phát hiện này gióng lên hồi chuông cảnh báo với người béo phì, và cho thấy bệnh nhân nhập viện có xu hướng trẻ hoá.
Dù người béo phì thường gặp các vấn đề về sức khoẻ khác, chuyên gia cho rằng thừa cân vẫn là nguyên nhân trực tiếp khiến Covid-19 chuyển biến xấu, bên cạnh t.uổi già.
Đây đều là những nghiên cứu sơ bộ chưa được bình xét, nhưng nó tương đồng với nhận định của các bác sĩ. Họ thừa nhận cảm thấy bất ngờ khi có quá nhiều bệnh nhân béo phì nhiễm nCoV biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng dù không có bệnh nền.
Một bệnh nhân tại Trung tâm Bệnh viện Elmurst ở Queens, New York. Ảnh: AP
Lý do chưa rõ ràng, song có rất nhiều giả thiết xoay quanh hiện tượng này.
Một số bệnh nhân Covid-19 béo phì có thể đã bị tổn thương chức năng hô hấp trước khi nhiễm virus. Tình trạng thừa cân, vốn phổ biến ở nam giới, có thể gây chèn ép cơ hoành, phổi và dung tích lồng ngực. Béo phì cũng gây viêm mạn tính, viêm cấp và giải phóng cytokine t.iền viêm nhiễm, dẫn đến những triệu chứng nghiêm trọng nhất khi mắc Covid-19.
Tình trạng giải phóng cytokine được ghi nhận ở "bệnh nhân 91" ở Việt Nam, phi công người Anh. Người đàn ông chỉ mới 43 t.uổi, mắc Covid-19 nặng với biểu hiện sốt cao và suy hô hấp dù còn trẻ và sức khoẻ rất tốt, không mắc bệnh nền.
Khoảng 80 triệu người Mỹ trưởng thành (42%) sống chung với bệnh béo phì, tỷ lệ cao hơn các nước khác như Trung Quốc và Italy. Hơn một nửa số ca t.ử v.ong ở Mỹ cho đến nay được ghi nhận tại New York và New Jersey. Song các phát hiện mới cho thấy Covid-19 có thể ảnh hưởng nhiều hơn đến khu vực phía Nam và Trung Tây nước này, nơi bệnh béo phì phổ biến.
"Nếu đây là yếu tố làm gia tăng rủi ro ở người trẻ, chúng ta cần đặc biệt quan tâm đến phần còn lại của Mỹ. Chúng tôi nhận ra rằng ngày càng nhiều người trẻ t.uổi nhập viện vì căn bệnh", bác sĩ Roy Gulick, trưởng khoa truyền nhiễm Trường Y khoa Weill thuộc Đại học Cornell, nhận định.
Đ.ánh giá dữ liệu từ 393 bệnh nhân Covid-19 đầu tiên tại Bệnh viện New York-Presbyterian/Trung tâm Y tế Đại học Cornell và Bệnh viện NewYork-Presbyterian Lower Manhattan, bác sĩ Gulick chỉ ra rằng béo phì dễ khiến triệu chứng chuyển nặng. Trong số những người trưởng thành dưới 54 t.uổi, một nửa bị thừa cân.
Theo tiến sĩ Leora Horwitz, giám đốc Trung tâm Đổi nới và Nghiên cứu Chăm sóc Sức khoẻ tại Trung tâm Y tế Langone, Đại học New York, rủi ro từ tình trạng béo phì còn cao hơn các bệnh như huyết áp, tiểu đường, mạch vành, ung thư, thận hay thậm chí là bệnh phổi.
Tỷ lệ t.ử v.ong của người thừa cân khi mắc Covid-19 cao hơn, tiến sĩ Horwitz cho biết. Song bà cũng cảnh báo đây chỉ là phát hiện sơ bộ, các dữ liệu không đầy đủ và báo cáo cũng chưa được bình xét.
Một nghiên cứu khác của Trung tâm Y tế Langone, Đại học New York, tập trung vào các bệnh nhân dưới 60 t.uổi, chỉ ra rằng nhiều người béo phì nhiễm nCoV khi nhập viện cần chăm sóc đặc biệt. Hiện tượng này không phổ biến ở bệnh nhân trên 60 t.uổi.
Rủi ro của người béo phì mắc Covid-19 thậm chí cao hơn tiểu đường và huyết áp. Ảnh: Bloomberg
Nghiên cứu về mối tương quan giữa chứng thừa cân và diễn tiến của Covid-19 cũng được tiến hành ở nhiều quốc gia khác.
Hầu hết báo cáo ban đầu ở Trung Quốc đều xếp cao huyết áp và tiểu đường tuýp 2 vào nhóm rủi ro cao khi nhiễm nCoV. Song trong tháng này, báo cáo của các nhà khoa học Thâm Quyến, đăng trên tạp chí y khoa Lancet, cho thấy người có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao có nhiều nguy cơ phát triển triệu chứng hô hấp hơn.
Nghiên cứu khác ở Pháp cũng phát hiện gần một nửa trong số 124 bệnh nhân Covid-19 ở thành phố Lille bị béo phì. Nhu cầu thở máy của họ tỷ lệ thuận với trọng lượng cơ thể.
"Không phải lúc nào chúng ta cũng nhìn nhận béo phì như một căn bệnh, một số người coi đó là lối sống. Nhưng đến giờ cần phải thừa nhận, nó là một căn bệnh", tiến sĩ Leo Seoane, phó chủ tịch Hệ thống Bệnh viện Ochsner Health, Mỹ nhận định.
Mối liên hệ giữa béo phì và các bệnh mạn tính không phải điều quá mới mẻ. Trong dịch cúm lợn H1N1 năm 2009, các nhà khoa học chỉ ra rằng người thừa cân cũng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm hơn. Nghiên cứu khác cho thấy lượng miễn dịch sản sinh trong cơ thể họ sau khi tiêm vaccine ít hơn hẳn những người khác.
Điều trị cho bệnh nhân béo phì cũng phức tạp bởi cần có các thiết bị y tế chuyên dụng. Bác sĩ còn gặp khó khăn khi đặt nội khí quản và tháo máy thở. Nhiều người cho biết họ không ngạc nhiên khi thấy bệnh tình của người già trở nặng, song tỷ lệ người trẻ mắc Covid-19 tăng lên khiến họ chịu áp lực nặng nề.
Thục Linh
Giảm mỡ dưới da Mỡ dưới da là lớp mỡ tích tụ dưới da, khác với mỡ nội tạng vốn tích tụ sau cơ bụng và bao quanh các cơ quan nội tạng, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe. Thừa mỡ dưới da tuy không nguy hiểm cho sức khỏe bằng thừa mỡ nội tạng, song đây là dấu hiệu đáng tin cậy giúp...