Kết thúc tuyển sinh đại học, cao đẳng 2022: Bộ GD-ĐT có làm thay việc các trường?

Tuyển sinh ĐH, CĐ đợt 1 năm 2022 đã kết thúc vào ngày 30/9. Tuy nhiên, nhiều ý kiến phản ánh Bộ GD-ĐT đang làm thay các cơ sở đào tạo, nên trả lại quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) vừa có báo cáo Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội về một số nội dung chính trong công tác tuyển sinh đại học (ĐH) và tuyển sinh cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non (CĐ) năm 2022.

Trả lại quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường?

Việc xác nhận nhập học tuyển sinh ĐH, CĐ đợt 1 năm 2022 đã kết thúc vào ngày 30/9. Điểm mới đột phá năm nay đó là hệ thống công nghệ, thực hiện tất cả quy trình tuyển sinh trên môi trường số (có kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia). Đây cũng là một phần nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao trong Đề án 06/QĐ-TTg (phần tổ chức đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT đã được triển khai trước đó trong tháng 4, tháng 5/2022).

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, đến thời điểm này, có thể khẳng định kỳ tuyển sinh ĐH,CĐ năm nay đã rất thành công, những đổi mới trong quy chế tuyển sinh và hệ thống công nghệ đã mang lại những kết quả đúng như kỳ vọng, đó là công bằng, hiệu quả và minh bạch.

Cụ thể, số lượng thí sinh trúng tuyển đạt 567.000, tỉ lệ trúng tuyển đạt trên 91% (tính trên số thí sinh đăng ký xét tuyển), số lượng thí sinh xác nhận nhập học đạt 464.000 và tỉ lệ thí sinh xác nhập nhập học đạt trên 82% (tính trên số thí sinh trúng tuyển), đều là những con số cao hơn nhiều so với các năm gần đây.

Tuy nhiên, trước các ý kiến phản ánh về việc Bộ GD-ĐT làm thay các cơ sở đào tạo (CSĐT), nên trả lại quyền tự chủ tuyển sinh cho các CSĐT, hay hệ thống phần mềm chưa được thử nghiệm, có nhiều lỗi.

Trả lời vấn đề trên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, do hệ thống tuyển sinh năm nay đã tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, minh bạch, vì vậy cũng có những CSĐT sẽ không tuyển sinh được số lượng như các năm trước (đơn giản là do thí sinh không chọn) sẽ không hẳn đồng thuận với những điều chỉnh kỹ thuật của năm nay.

Về quyền tự chủ tuyển sinh, Luật Giáo dục đại học và Nghị định 99/2019/NĐ-CP đã quy định định rõ các CSĐT được quyền ban hành và tổ chức thực hiện các quy định nội bộ về hoạt động tuyển sinh phù hợp quy định của pháp luật; xác định, công bố công khai phương thức, chỉ tiêu tuyển sinh theo quy định của Bộ GDĐT.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn giải thích thêm, Quy chế tuyển sinh mới có thể sẽ khiến các CSĐT bớt tự do hơn, bớt chủ động hơn trong một số trường hợp nhưng quyền tự chủ của các CSĐT hoàn toàn được tôn trọng.

Khi xây dựng quy chế tuyển sinh và nâng cấp hệ thống phần mềm hỗ trợ tuyển sinh chung, Bộ GD-ĐT đã lấy ý kiến góp ý của các CSĐT, trong đó thống nhất đề cao nguyên tắc công bằng và bảo đảm tốt hơn quyền lợi của thí sinh.

Điều này cũng tạo điều kiện tốt hơn cho các CSĐT bởi nếu thí sinh có quyền lựa chọn nhiều hơn và cơ hội trúng tuyển cao hơn, công bằng hơn thì các CSĐT cũng có cơ hội tuyển sinh tốt hơn về số lượng và chất lượng.

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT 2022

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: “Dưới góc độ quản lý, mặc dù các CSĐT có quyền tự chủ trong việc đưa ra và chủ động thực hiện các phương thức tuyển sinh, nhưng Bộ GD-ĐT phải có cơ sở dữ liệu đầy đủ về tình trạng đăng ký xét tuyển, kết quả trúng tuyển và nhập học (theo Luật GDĐH giao Bộ GD-ĐT xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục đại học).

Trên cơ sở dữ liệu này, Bộ GD-ĐT sẽ có những phân tích, nhận định để thực hiện tốt hơn chức năng quản lý nhà nước và hỗ trợ các CSĐT trong việc xác định phương thức xét tuyển phù hợp, công bằng và đảm bảo chất lượng.

Nếu như các CSĐT có nhiều phương thức xét tuyển phức tạp, không đảm bảo quyền lợi, sự công bằng giữa các thí sinh hoặc xét tuyển vượt số lượng theo quy định về xác định chỉ tiêu thì Bộ GD-DT có căn cứ và công cụ để điều chỉnh.

Đây cũng là cơ sở dữ liệu của ngành giáo dục thực hiện kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia xử lý các thủ tục hành chính công theo quy định của Thủ tướng Chính phủ (thí sinh đăng kí dự thi THPT, xét tuyển ĐH, CĐ, nộp lệ phí, xác nhận nhập học …).

Sai sót khó tránh khỏi

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, đây là năm đầu tiên đổi mới mạnh mẽ nên một số thí sinh cũng còn bỡ ngỡ và thiếu cẩn trọng khi thao tác trên hệ thống, dẫn tới sai sót, nhầm lẫn khi đăng ký nguyện vọng.

Đối với toàn hệ thống bao gồm hơn 300 CSĐT (bao gồm cả phân hiệu trường đại học và trường cao đẳng), 18.000 mã xét tuyển (theo ngành đào tạo và phương thức tuyển sinh), 620.000 thí sinh đăng ký xét tuyển và 3,1 triệu nguyện vọng, việc xảy ra sai sót là khó tránh khỏi, dù là thực hiện trực tuyến trên một hệ thống hay trên nhiều hệ thống riêng của các CSĐT.

Mặc dù quy trình đăng ký rất chặt chẽ (buộc thí sinh phải cân nhắc kỹ và xác nhận), thời gian đăng ký kéo dài hơn một tháng, vẫn có một tỉ lệ nhất định thí sinh mắc sai sót, nhầm lẫn.

Bộ GDĐT đã chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời để tổ kỹ thuật và các CSĐT phối hợp giải quyết hầu hết các trường hợp sai sót, nhầm lẫn của thí sinh; đến thời điểm hiện tại đã xử lý hết các trường hợp.

Kết quả tuyển sinh năm 2022 đến thời điểm đầu tháng 10/2022

Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, tổng số nguyện vọng đủ điều kiện trúng tuyển vào các cơ sở đào tạo đưa lên Hệ thống để xử lý nguyện vọng là 1.259.645.

Tổng số thí sinh được xét trúng tuyển đợt 1: 567.399 (trong đó 3.580 trúng tuyển CĐSP) đạt 97,03% chỉ tiêu (tổng chỉ tiêu toàn quốc năm 2022 tăng khoảng 60.000 tương đương với 12% so với năm 2021).

Số lượng trúng tuyển theo các phương thức xét tuyển như sau:

Trung bình số nguyện vọng đủ điều kiện trúng tuyển so với số nguyện vọng đạt (số thí sinh trúng tuyển) sau khi xử lý nguyện vọng (lọc ảo) là 2,22 lần, trong đó có những cơ sở đào tạo có tỷ lệ ảo gấp gần 6 lần (như Khoa Y dược – Đại học Đà Nẵng). Chỉ có các trường thuộc khối ngành Công an, Quân đội do chỉ xét tuyển NV1 nên không gặp phải hiện tượng ảo như các cơ sở đào tạo khác.

Số nguyện vọng đủ điều kiện trúng tuyển so với số nguyện vọng đạt sau khi xử lý nguyện vọng các phương thức xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT, xét điểm học bạ THPT, các phương thức khác lần lượt là: 2,6; 1,80 và 1,99.

Bộ GD-ĐT cho biết, qua quá trình xử lý nguyện vọng, đã có 567.000 thí sinh được xác định trúng tuyển, cao hơn cả số thí sinh trúng tuyển nhập học năm 2021 (516.000). Số lượng thí sinh xác nhận nhập học đạt 464.000 và tỉ lệ thí sinh xác nhập nhập học đạt trên 82% (tính trên số thí sinh trúng tuyển), đều là những con số cao hơn nhiều so với các năm gần đây.

Đặc biệt, có tới 75% số CSĐT có tỉ lệ nhập học vượt 80%, trong khi chỉ có 6% số CSĐT có tỉ lệ nhập học dưới 50%; đây là những con số thể hiện tỉ lệ thí sinh ảo đã giảm rất nhiều.