Hủ tục trộm vợ: Bao giờ mới hết?
Biến tướng của tục trộm vợ gây ra nhiều hệ lụy, đặc biệt là đối với các em gái ở độ t.uổi vị thành niên. Tuy nhiên làm thế nào để ngăn chặn và xử lý triệt để tình trạng này thì các cơ quan hữu quan vẫn chưa thể tìm ra phương án tối ưu.
Khó xử lý
Theo đ.ánh giá của UBND huyện Quỳ Hợp (Nghệ An) thì tình trạng “bắt vợ”, tảo hôn vẫn còn xảy ra phức tạp, nhất là vào dịp trước và sau Tết Nguyên đán. Một số vụ trộm vợ (thực tế là “bắt vợ” – cưỡng ép hôn nhân) không đúng với phong tục truyền thống trước đây của đồng bào Thái mà có dấu hiệu biến tướng, lợi dụng phong tục… Đặc biệt, các trường hợp đều vi phạm Luật hôn nhân gia đình vì các cháu gái chưa đủ t.uổi kết hôn, thậm chí có cháu đang ở độ t.uổi trẻ em.
UBND huyện Quỳ Hợp đã ban hành nhiều công văn chấn chỉnh tình trạng trộm vợ, tảo hôn nhưng tình trạng trộm vợ ở đây vẫn được đ.ánh giá là phức tạp
Dịp Tết Nguyên đán 2017, cộng đồng mạng “dậy sóng” bởi một vụ “trộm vợ”, đúng ra là một vụ bắt vợ xảy ra tại xã Châu Lộc (Quỳ Hợp). Trong clip được đăng tải trên mạng xã hội, một cô gái trẻ bị một nhóm thanh niên bắt, đưa lên xe máy chở đi mặc cô vùng vẫy, kêu khóc. Rất may, nhờ sự giúp đỡ của một số người dân, cô gái đã thoát được đám thanh niên kia.
Cơ quan chức năng sau đó đã xác định được danh tính những người có liên quan. Tuy nhiên, do việc bắt giữ người trái phép không xảy ra, phía cô gái cũng không có đơn tố cáo, trình báo cơ quan chức năng nên việc xử phạt những thanh niên nói trên chỉ dừng lại ở mức xử lý hành chính về hành vi “gây rối trật tự công cộng”.
Năm 2016, gia đình hai bên đã tổ chức đám cưới cho Lê Anh T. và Nguyễn Thị Phương T. (đều sinh năm 2000). Sau khi sự việc xảy ra, UBND xã Minh Hợp đã xử phạt hành chính 1 triệu đồng đối với gia đình bà Bùi Thị X. (nhà trai) về hành vi tổ chức cưới vợ cho người chưa đủ t.uổi kết hôn. UBND xã Nghĩa Xuân cũng xử phạt gia đình ông Nguyễn Văn T. (nhà gái) 1 triệu đồng vì vi phạm tương tự.
Hôn nhân theo tục trộm vợ của đồng bào Thái ở Quỳ Hợp (Nghệ An) tôn trọng quyền quyết định của cô gái. Bởi vậy, các cô gái cần phải tự đưa ra quyết định tới cuộc sống và hôn nhân của mình (trong ảnh là một cô dâu người Thái trước giờ đưa dâu – Ảnh Thái Tâm)
Liên quan đến sự việc này, UBND huyện Quỳ Hợp đã yêu cầu xã Minh Hợp, Nghĩa Xuân có văn bản yêu cầu TAND huyện Quỳ Hợp ra quyết định buộc chấm dứt quan hệ vợ chồng trái pháp luật với Lê Anh T. và Nguyễn Thị Phương T.
Trước đó, cũng liên quan đến việc “trộm vợ”, Lữ Văn B. (Phó Bí thư Đoàn Thanh niên xã Châu Tiến (Quỳ Hợp) bị kỷ luật về mặt Đảng, miễn nhiệm chức danh Phó Bí thư Đoàn Thanh niên.
Theo bà Vi Thị Hoa – Phó Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Quỳ Hợp thì việc xử lý các trường hợp như thế này rất khó bởi liên quan đến phong tục và quan niệm hôn nhân của đồng bào Thái. Các vụ việc thường xảy ra ở các xã vùng sâu, vùng xa, nên khi cơ quan chức năng tiếp cận được thông tin thì mọi việc đều đã thành “chuyện đã rồi”.
Video đang HOT
“Hầu hết các vụ trộm vợ xảy ra thì cô gái đang ở độ t.uổi vị thành niên. Chính quyền địa phương sẽ không cho đăng kí kết hôn và xử phạt hành chính về hành vi tảo hôn. Tuy nhiên không được đăng kí kết hôn thì các cặp đôi vẫn làm lễ cưới, sinh con đẻ cái, đợi đến khi đủ t.uổi mới đi đăng kí”, bà Hoa cho hay.
Em Hà Thị Hồng T. ( Trường THPT Quỳ Hợp 3, bên phải) kể lại 2 lần “chiến đấu” với nạn trộm vợ
Các vụ trộm vợ, “bắt vợ” xảy ra hầu hết các em gái và gia đình không trình báo cơ quan chức năng. Bởi vậy, việc xử lý hình sự đối với những trường hợp này rất khó. Đó là chưa kể những vướng mắc vì liên quan đến phong tục, tập quán của đồng bào Thái nơi đây. Trên thực tế, nhiều vụ trộm vợ chỉ bị xử lý hành chính về hành vi tảo hôn.
Biến tướng tục “cướp vợ” bao giờ chấm dứt?
Đối với đồng bào Thái, những trường hợp trộm vợ, lễ cưới chỉ diễn ra khi có sự đồng ý của cô gái. “Cô gái phải là người xác định tương lai của mình, đã sẵn sàng bước vào cuộc hôn nhân hay chưa? Nếu cô gái không ăn cơm, uống rượu chung trong lễ cúng ma của nhà chàng trai thì đám cưới cũng không thể diễn ra. Nhưng trên thực tế, có những trường hợp dù không có tình cảm với nhau nhưng do cam chịu hoặc mang tư tưởng đã bị trộm, bị “mất giá” nên chấp nhận làm đám cưới”, bà Hoa thông tin.
N.ữ s.inh Trường THPT Quỳ Hợp 3 trong buổi sinh hoạt CLB bạn gái về phòng chống nạn trộm vợ, tảo hôn
Để chấn chỉnh tình trạng trộm vợ, tảo hôn, UBND huyện Quỳ Hợp đã ban hành nhiều văn bản, quy định rõ nhiệm vụ cho các tổ chức đoàn thể chính trị, xã hội cũng như chính quyền các địa phương về tuyên truyền, nâng cao nhận thức pháp luật cho người dân. “Bên cạnh có chế tài đủ mạnh để răn đe các vụ trộm vợ có dấu hiệu vi phạm pháp luật, UBND huyện Quỳ Hợp sẽ đưa nội dung chống trộm vợ, tảo hôn vào tiêu chí thi đua giữa các xã”, bà Hoa cho hay.
Trường THPT Quỳ Hợp 3 là nơi có 577/973 học sinh là n.ữ s.inh người dân tộc Thái. Đây cũng là đối tượng nằm trong nguy cơ cao của nạn trộm vợ. Và trên thực tế, mỗi năm cũng có từ 3-6 n.ữ s.inh của trường bị trộm làm vợ và nghỉ học sau khi lấy chồng.
“Khi các em đã “ăn cơm, uống rượu chung” theo phong tục của người Thái thì khó có thể ngăn đám cưới diễn ra. Chúng tôi chỉ có cách phối hợp với chính quyền địa phương, các tổ chức đoàn thể tuyên truyền vận động gia đình hai bên hoãn làm lễ cưới để các em có thể tiếp tục học cho đến khi hoàn thành chương trình THPT”, ông Nguyễn Minh Đạt – Hiệu trưởng Trường THPT Quỳ Hợp 3 cho biết.
Các n.ữ s.inh thẳng thắn bày tỏ quan điểm của mình về nạn trộm vợ, tảo hôn mà chính các em có nguy cơ trở thành nạn nhân
Bởi vậy trang bị kỹ năng phòng, chống việc bị trộm làm vợ là ưu tiên hàng đầu của Trường THPT Quỳ Hợp. Bên cạnh lồng ghép những nội dung này trong các buổi chào cờ, sinh hoạt chung, định kỳ hàng tháng, Trường THPT Quỳ Hợp tổ chức sinh hoạt CLB bạn gái của trường, trong đó chú trọng nội dung về phòng chống hủ tục trộm vợ và tảo hôn.
Thông qua các tài liệu được các giáo viên của trường thu thập, chuẩn bị và các tình huống cụ thể sẽ giúp các n.ữ s.inh “nhận diện” chính xác về trộm vợ, tảo hôn và hậu quả của nó đối với sức khỏe, tâm lý cũng như cuộc sống sau này của chính các em. Từ đó, giúp học sinh trang bị kỹ năng để phòng, chống nạn trộm vợ, tảo hôn, bảo vệ bản thân trước vấn nạn này.
“Bên cạnh trang bị những kiến thức, kỹ năng phòng chống nạn trộm vợ, nhà trường cũng công bố đường dây nóng (số điện thoại của Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên…) để các em liên hệ và được giúp đỡ trong trường hợp gặp nguy hiểm”, ông Nguyễn Minh Đạt thông tin.
Hoàng Lam
Theo Dantri
Trộm vợ - Sơn nữ chưa kịp lớn đã làm mẹ trẻ con!
Những cô gái chưa kịp lớn đã bị trộm về làm vợ, nhiều em trong số đó đang ở lứa t.uổi học sinh. Lấy chồng, sinh con, nhiều ước mơ trở nên dang dở. Lời ru của những người mẹ chưa kịp lớn ấy nghe đắng đót, ngậm ngùi...
Trường THPT Quỳ Hợp 3, nơi có đến hơn 90% học sinh là con em đồng bào dân tộc Thái. Trước đây, trung bình mỗi năm có 5-6 n.ữ s.inh của trường bị "trộm vợ"
Từ một nét đẹp trong hôn nhân của người Thái, tục trộm vợ đã bị biến tướng, khiến nó trở thành nỗi ám ảnh của không ít cô gái vừa mới lớn.
Theo bà Vi Thị Hoa - Phó Trưởng phòng Văn hóa thông tin huyện Quỳ Hợp (Nghệ An), một trong những nguyên nhân là do người phụ nữ, đặc biệt là các em gái đã cam chịu khi bị trộm làm vợ. Hơn nữa, tình trạng trộm vợ xảy ra ở các xã vùng sâu, vùng xa của huyện nên khi cơ quan chức năng biết thì sự việc đã rơi vào "chuyện đã rồi".
"Nếu như trước đây việc trộm vợ xuất phát từ việc hai bên trai gái có tình cảm với nhau, được chuẩn bị kỹ càng và có sự hỗ trợ, giúp đỡ của bạn bè, người thân của chàng trai, cô gái thì gần đây, tục trộm vợ đã biến tướng, trở thành "bắt vợ". Nhiều cuộc trộm vợ diễn ra ngay giữa ban ngày. Chàng trai có thể hành động một mình hoặc có sự trợ giúp của bạn bè để khống chế, đưa cô gái về nhà mình. Sau khi đưa cô gái về, nhà trai sẽ tổ chức những bước như quy trình "trộm vợ" ngày xưa để buộc cô gái phải chấp nhận làm vợ dù không yêu thương, thậm chí là chưa từng quen biết", ông Lương Viết Thoại - một người am hiểu phong tục người Thái ở Quỳ Hợp cho hay.
Một cuộc trộm vợ giữa ban ngày tại xã Châu Lộc (Quỳ Hợp) từng gây chấn động cộng đồng sau khi video được đăng tải lên mạng xã hội vào đầu năm 2017
Ông Nguyễn Minh Đạt, Hiệu trưởng Trường THPT Quỳ Hợp 3 - nơi có đến hơn 90% học sinh là con em đồng bào dân tộc Thái theo học thì những năm trước đây, trung bình sau mỗi kỳ nghỉ Tết có 5-6 học sinh nữ không trở lại trường do bị "trộm" làm vợ.
Sau khi bị trộm làm vợ, Lô Hồng V. (xã Châu Tiến) vẫn được nhà chồng tạo điều kiện cho tiếp tục đi học. Có lẽ, em là số ít n.ữ s.inh được trở lại trường học sau khi đã lấy chồng. Vào thời điểm đó, V. đang học lớp 11, Trường THPT Quỳ Hợp 3. Em học khá tốt và vẫn tiếp tục được phân công làm lớp trưởng. Biết hoàn cảnh của em, các thầy cô giáo cũng hết sức động viên và gửi gắm nơi em nhiều kì vọng.
Cô Võ Thị Đông - giáo viên Trường THPT Quỳ Hợp 3 chia sẻ với các n.ữ s.inh trong buổi sinh hoạt CLB bạn gái về những học sinh của mình từng là nạn nhân của tục trộm vợ đã bị biến tướng
"Nhiều hôm V. đến lớp với vẻ mệt mỏi, thiếu ngủ hằn rõ trên mặt. Thậm chí có lúc em còn xin phép được chợp mắt một chút trong giờ học bởi tối hôm trước em gần như phải thức thâu đêm vì con lên cơn sốt. Thỉnh thoảng em nghỉ học một vài ngày, còn đợt ôn tập để chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp và đại học thì em hầu như vắng hẳn.
Tôi đến nhà động viên em đến lớp, cố gắng học hết chương trình phổ thông. Em buồn bã lắc đầu, bảo mùa trồng keo đến rồi, dù bố mẹ chồng và chồng không bắt em làm để em được đi học nhưng em là dâu, là con trong nhà, không thể để mọi người vất vả mà yên tâm ngồi học được.
Em nói vậy tôi cũng không thể làm gì được nhưng tiếc cho em. Em đã từng là một học sinh có học lực tốt, có hoài bão, ước mơ nhưng đành chôn vùi tất cả vì trách nhiệm làm vợ, làm mẹ ở cái t.uổi còn quá nhỏ", cô giáo Võ Thị Đông (Trường THPT Quỳ Hợp 3) kể về trường hợp của V.
Chuyện trộm vợ của Lữ Văn B. (nguyên Phó bí thư Đoàn thanh niên xã Châu Tiến, Quỳ Hợp) vẫn được nhắc lại bởi nó không chỉ ảnh hưởng đến người bị trộm làm vợ mà B. cũng phải trả giá cho hành động nông nổi của mình. Một đêm cách đây 12 năm, B. đến Trường phổ thông dân tộc nội trú Quỳ Hợp (nay là Trường THPT Quỳ Hợp 3) "trộm" Lô Thị H. về làm vợ. Thời điểm ấy Lô Thị H. đang là học sinh lớp 11.
Các n.ữ s.inh Trường THPT Quỳ Hợp 3 tại buổi sinh hoạt CLB bạn gái với chủ đề tục trộm vợ và tình trạng tảo hôn. Nhiều em đã trực tiếp chứng kiến bạn hoặc người quen của mình bị trộm làm vợ
Vào thời điểm bị B. tổ chức "trộm vợ" và thực hiện lễ cưới, Lô Thị H. chưa đủ t.uổi kết hôn. Dù lấy được vợ nhưng B. cũng phải trả cái giá khá đắt đó là bị kỷ luật về Đảng, miễn nhiệm chức danh Phó Bí thư đoàn thanh niên xã. Còn vợ của B. cũng lỡ dở con đường học hành để gánh trên đôi vai của mình trách nhiệm làm dâu, làm vợ, làm mẹ.
Cũng giống như Lô Thị H., Lô Hồng V., sau Tết Nguyên đán năm 2017, Lô Thị Xuân V. (trú xã Châu Cường, Quỳ Hợp, học sinh lớp 11, Trường THPT Quỳ Hợp 3) cũng bị "trộm vợ". Chồng em là một chàng trai người xã Châu Quang.
16 t.uổi, Xuân V. thành gái đã có chồng. 18 t.uổi, em đã kịp làm mẹ trẻ con. Trong khi bạn bè cùng lứa t.uổi vẫn đang hồn nhiên, vô lo, vô nghĩ thì Xuân V. quay cuồng với trách nhiệm của một người phụ nữ đã có chồng. Và con đường trở lại trường của em đã vĩnh viễn khép lại từ cái đêm bị "trộm" ấy...
Hoàng Lam
Theo Dantri
Cải tiến hóa, bê tông hóa “đe dọa” nhà sàn Thái cổ Nhà sàn Thái cổ là một trong những kiến trúc mang đậm nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái ở Sơn La, là biểu tượng của sự hài hòa giữa đất trời và thiên nhiên. Nhưng mấy năm trở lại đây, cùng với sự đổi thay của cuộc sống, những ngôi nhà sàn truyền thống đang dần mai một, thay vào...