Hơn 41% người mắc bệnh mạn tính không lây tử vong trước tuổi 70
Các bệnh mạn tính không lây nhiễm như bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, ung thư, bệnh hô hấp mạn tính,… là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.
Thông tin về các bệnh mạn tính không lây nhiễm được nêu ra tại buổi tọa đàm và ký kết hợp tác chuyên môn nhằm nâng cao năng lực cho đội ngũ dược sĩ trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng, giữa Hội Dược sĩ bệnh viện TP.HCM, các nhà thuốc và Merck Healthcare Việt Nam, chiều nay 24.8.
Dược sĩ Huỳnh Thị Thanh Thủy – Phó chủ tịch thường trực Hội Dược sĩ bệnh viện TP.HCM – cho biết hội tập hợp các dược sĩ thuộc bệnh viện công, tư, các nhà thuốc.
Việc ký kết hợp tác chuyên môn nói trên nhằm nâng cao năng lực của dược sĩ trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Nâng cao kiến thức và kỹ năng tư vấn cho dược sĩ; nâng cao nhận thức cho bệnh nhân về các bệnh tim mạch, đái tháo đường… Dự kiến, có khoảng 7.000 dược sĩ được hỗ trợ đào tạo từ đợt này (từ 2022-2023).
Việc tư vấn dùng thuốc hợp lý, an toàn là nhiệm vụ quan trọng của dược sĩ bệnh viện, dược sĩ cộng đồng. Ảnh NHẬT THỊNH
Thực tiễn hoạt động khám, chữa bệnh tại nhiều nước cho thấy dược sĩ bệnh viện, đã chứng minh tính cần thiết và không thể thiếu trong nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh tại các bệnh viện. Bên cạnh đó, “dược sĩ cộng đồng”, bao gồm dược sĩ phụ trách chuyên môn và dược sĩ nhà thuốc không kém phần quan trọng giúp nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người dân tại cộng đồng.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã nhấn mạnh, dược sĩ cộng đồng là các chuyên gia y tế dễ tiếp cận nhất với công chúng và là nền tảng của chăm sóc sức khỏe ban đầu. Họ cung cấp thuốc theo toa, hoặc khi được pháp luật cho phép, bán thuốc mà không cần toa.
Ngoài việc đảm bảo cung cấp chính xác các thuốc phù hợp, dược sĩ cộng đồng còn đảm trách các hoạt động chuyên môn: tư vấn cho bệnh nhân khi phân phối thuốc theo toa và thuốc không kê toa, thông tin thuốc cho các nhân viên y tế, bệnh nhân và cộng đồng.
Đặc biệt, theo PGS-TS-DS Nguyễn Tuấn Dũng (nguyên Trưởng bộ môn Dược lâm sàng, ĐH Y Dược TP.HCM), trong giai đoạn đại dịch Covid-19, vai trò của người dược sĩ cộng đồng còn được chú trọng hơn nữa với những đóng góp quan trọng như: Đảm bảo việc cung ứng thuốc cho bệnh nhân; Tư vấn cho bệnh nhân về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa; Hỗ trợ việc theo dõi và quản lý các bệnh mạn tính…
Gia tăng bệnh mạn tính không lây
Thông tin tại buổi tọa đàm còn cho biết, các bệnh mạn tính không lây nhiễm ( bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp, ung thư…) đang là nguyên nhân tử vong hàng đầu. Năm 2019, ước tính trong nước có 592.000 ca tử vong do các bệnh không lây nhiễm, chiếm hơn 81% tổng số tử vong do mọi nguyên nhân. Trong đó chủ yếu là tử vong do các bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư và bệnh hô hấp mạn tính, chiếm 66,2% tổng số tử vong. Trong số tử vong do các bệnh không lây nhiễm ở trong nước có 41,5% tử vong trước tuổi 70.
Video đang HOT
Chế độ ăn uống nhiều rau quả tươi giúp hạn chế các bệnh mạn tính không lây như tăng huyết áp, tim mạch, béo phì…. Ảnh K.VY
Tỷ lệ mắc các bệnh mạn tính không lây nhiễm cũng tăng nhanh qua các năm. Số liệu điều tra cho thấy tỷ lệ mắc tăng huyết áp ở người trưởng thành năm 2021 là hơn 26%, tương đương với khoảng 17 triệu người; tỷ lệ mắc bệnh đái tháo đường/tăng đường huyết ở người trưởng thành là hơn 7%, tương đương với 4,6 triệu người…
Theo các chuyên gia, chế độ ăn uống, sinh hoạt, vận động có ảnh hưởng đến các bệnh mạn tính không lây nhiễm. Cụ thể, nên ăn uống đa dạng thực phẩm, dùng nhiều rau quả tươi, hạn chế chất béo động vật; năng vận động cơ thể…
Phòng ngừa và hạn chế đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong mùa hè
Vào mùa hè, với sự thay đổi liên tục của thời tiết tác động lớn đến các bệnh hô hấp mạn tính nói chung trong đó có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hay còn gọi COPD.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hay còn gọi là COPD thường gây kích ứng đợt cấp, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân nếu không biết cách phòng và điều trị hợp lý. Nguyên nhân là do thời tiết mùa hè, thường chuyển từ nắng nóng sang mưa rào, thay đổi nhiệt độ và độ ẩm là điều kiện thuận lợi cho virus, vi khuẩn phát triển,gây kích ứng đường hô hấp.
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là bệnh hô hấp phổ biến có thể phòng và điều trị được. Bệnh đặc trưng bởi các triệu chứng hô hấp dai dẳng và giới hạn luồng khí, là hậu quả của những bất thường ở đường thở và/hoặc phế nang thường do phơi nhiễm với các phân tử hoặc khí độc hại, trong đó có khói thuốc lá, thuốc lào là yếu tố nguy cơ chính. Ô nhiễm không khí và khói chất đốt cũng là yếu tố nguy cơ quan trọng gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Các bệnh đồng mắc và đợt kịch phát làm nặng thêm tình trạng bệnh. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới dẫn đến gánh nặng kinh tế xã hội ngày càng gia tăng.
Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính">Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là tình trạng thay đổi cấp tính các biểu hiện lâm sàng: khó thở tăng, ho tăng, khạc đờm tăng và hoặc thay đổi màu sắc của đờm. Những biến đổi này đòi hỏi phải có thay đổi trong điều trị.
Hình minh họa: Phổi bình thường và phổi của bệnh nhân mắc COPD.
Một số triệu chứng hay gặp trong đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
- Khó thở tăng: Người bệnh khi vào đợt cấp thường có biểu hiện thở không thoải mái, cảm giác không đủ không khí để thở, cơn khó thở có xu hướng tăng dần, người bệnh cảm thấy khó thở ngay cả khi đang ngủ nghỉ ngơi. Đây cũng là một trong những triệu chứng rất thường gặp trong đợt cấp.
- Khạc đờm số lượng tăng hơn so với bình thường
- Thay đổi màu sắc của đờm: đờm chuyển vàng đục, xanh...
- Các triệu chứng toàn thân khác (sốt, đau ngực, rối loạn ý thức, thở khò khè, thở rít,...)
Nguyên nhân đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
- Nguyên nhân trực tiếp thường gặp nhất gây đợt cấp là nhiễm khuẩn khí phế quản phổi cấp do virus hoặc vi khuẩn, chiếm khoảng 80% các trường hợp.
Các loại virus thường gặp: Rhinovirus, Influenza, Parainfluenza, Respiratory Syncytial Virus (Virus hợp bào RSV), Human Metapneumomia Virus, Picornaviruses, Coronavirus (Covid 19), Adenovirus,...
Các loại vi khuẩn thường gặp: Haemophilus Influenzae, Moraxella Catarrhalis, Staphylococcus Aureus, Streptococcus Pneumoniae,...
Một số nguyên nhân khác gây nên đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính như:
Bệnh lý tim mạch: rối loạn nhịp tim, suy tim cấp.Sử dụng oxy quá liềuDùng các thuốc an thần, thuốc chẹn beta giao cảm.Không tuân thủ hoặc sử dụng thuốc không đúng cách để điều trị duy trì bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.Ô nhiễm không khí (khói thuốc, tiếp xúc khói bụi nghề nghiệp, ozone...).Khoảng 1/3 số trường hợp đợt cấp không rõ căn nguyên.
Các biểu hiện lâm sàng cho thấy bệnh nhân đang gặp đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính gồm: khó thở tăng, ho tăng, khạc đờm tăng và hoặc thay đổi màu sắc của đờm.
Một số biến chứng nặng của đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính :
Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nặng đe dọa đến tính mạng người bệnh như: suy hô hấp (do tắc đờm, mệt cơ, tràn khí màng phổi, thiếu oxy máu...), suy tim do tăng áp lực động mạch phổi, tắc động mạch phổi,....
Biện pháp phòng ngừa đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính trong mùa hè
Trong mùa hè, thời tiết xen kẽ nắng nóng, mưa nhiều, độ ẩm và nhiệt độ thay đổi liên tục là diều kiện dễ kích hoạt đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Do đó, một số biện pháp làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất xuất hiện của các đợt cấp có vai trò quan trọng đối với bệnh nhân.
Một số biện pháp như sau:
- Một là, luôn tuân thủ thuốc điều trị dự phòng theo hướng dẫn của bác sỹ mà bệnh nhân thăm khám, quản lý hàng tháng. Bệnh nhân biết cách phát hiện các triệu chứng của đợt cấp như ho khạc đờm tăng, khó thở tăng, sốt,... dùng thuốc hàng ngày không đỡ. Khi có các triệu chứng trên cần đi khám và điều trị sớm.
- Hai là, không hút thuốc lá, thuốc lào, tránh khói thuốc.Hút thuốc làm giảm rất rõ sức đề kháng của niêm mạc đường hô hấp. Khi hút thuốc, các lông chuyển trên bề mặt các tế bào biểu mô phế quản bị giảm hoạt động, làm giảm thải chất nhầy khỏi đường hô hấp. Các tế bào bảo vệ khác như các tế bào bạch cầu, đại thực bào cũng hoạt động không hiệu quả, do vậy dễ xuất hiện nhiễm trùng hô hấp. Hút thuốc thụ động cũng có tác động tương tự. Bệnh nhân phải kiên trì từ bỏ thói quen hút thuốc lá, thuốc lào tuyệt đối.
- Ba là, tránh thay đổi nhiệt độ và độ ẩm phòng đột ngột, sử dụng điều hòa đúng cách, nhiệt độ nên duy trì 27-28 độ.
- Bốn là, tránh luyện tập gắng sức khi trời nắng nóng, mưa nhiều, độ ẩm không khí cao, hoặc môi trường nhiều bụi; khói thuốc và khói bếp, nên ở trong nhà có môi trường ổn định khi đang có đợt cấp của bệnh phổi mạn tính.
- Năm là, có chế độ dinh dưỡng hợp lý: Chế độ ăn rất quan trọng, vì vậy cần nâng cao sức đề kháng bằng việc tập thể dục đều đặn, đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ năng lượng, cân đối. Thường xuyên vệ sinh răng miệng.
- Sáu là, điều trị triệt để các đợt nhiễm trùng đường hô hấp như ởrăng, lợi, miệng, tai, mũi, họng nhằm tránh vi khuẩn lan xuống đường hô hấp dưới gây viêm phổi đặc biệt ở người già trên 65 tuổi. Khi số lượng đờm nhiều cần phối hợp với việc vỗ rung và dẫn lưu tư thế hàng ngày giúp bệnh nhân ho khạc đờm tốt, giảm ứ đọng đờm trong đường thở, cải thiện tình trạng viêm niêm mạc đường thở.
- Bảy là, bệnh nhân có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính nên tiêm phòng cúm và phế cầu để hạn chế bội nhiễm do các căn nguyên phổ biến này trong đợt cấp. Việc tiêm phòng vaccine có thể làm giảm các đợt cấp nặng và giảm tỷ lệ tử vong. Tiêm phòng vaccine cúm vào đầu mùa thu và tiêm nhắc lại hàng năm, tiêm phòng vaccine phế cầu mỗi 5 năm 1 lần và được khuyến cáo ở bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính giai đoạn ổn định.
Trẻ 2 tháng tuổi ở Hà Nội tử vong đột ngột khi nằm ngủ, chuyên gia lý giải nguyên nhân Hội chứng tử vong đột ngột ở trẻ nhỏ là cái chết bất ngờ và không tiên lượng được ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ trong khoảng từ 2 tuần tuổi đến 1 tuổi. Hội chứng tử vong đột ngột hay gặp ở trẻ 2-4 tháng tuổi... Mới đây, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận một bé gái...