“Học tốt môn lịch sử để… yêu nước”

Đó là phương châm cũng là cách dạy học sáng tạo mà cô giáo, Th.s Đoàn Thị Thúy, giáo viên Trường THPT Đông Đô, quận Tây Hồ, TP. Hà Nội đang cần mẫn thực hiện nhiều năm qua.

Cô giáo Thúy tâm niệm: “Tôi luôn có phương châm yêu Nước thì phải yêu Sử, phải học hết mình với bộ môn này, nên quản lý tốt học sinh thì các em học mới hiệu quả được”.

Cô giáo truyền cảm hứng môn lịch sử

Nhiều người cho rằng môn Lịch sử khô khan, khó học và nội dung trong sách giáo khoa rất dài, nhưng đối với học sinh trường Đông Đô thì chưa bao giờ các em cảm thấy thế. Cô Thúy cho biết: “Ở trên lớp tôi rất nghiêm khắc và mỗi học sinh tôi đều khuyến khích khi đã học môn Lịch sử thì phải học thật nghiêm túc, không để các em có suy nghĩ đó là môn phụ và sao nhãng việc học”. Bằng tâm huyết và năng lực sư phạm, cô Thúy đã biến những giờ học lịch sử trở nên thú vị.

Cô giáo Đoàn Thị Thúy luôn hướng các em học sinh hãy học Sử bằng tình yêu.

Lịch sử là những cái đã qua nên mình chỉ có thể truyền tải thông qua bài giảng, các thiết bị nghe nhìn trực quan.

Tôi thường kể cho học sinh nghe những câu chuyện lịch sử, cho các em hóa thân vào các nhân vật, thông qua những hoạt động đó học sinh được trải nghiệm, sẽ hiểu và yêu thích hơn các sự kiện. Câu chuyện sẽ hấp dẫn nếu GV biết cách nhấn mạnh vào tình tiết trọng tâm, diễn đạt truyền cảm và biểu cảm. Để tái hiện được không khí đó đòi hỏi GV phải tìm đọc nhiều tài liệu đa chiều, phải dạy bằng tất cả tâm huyết, tình yêu và đam mê với sử. Nhiều câu chuyện khi tôi kể, bản thân rất xúc động. Chính cảm xúc chân thực đó đã truyền cảm hứng đến học sinh, khiến các em có thái độ đúng đắn với môn học.

Những câu chuyện đó không phải chỉ truyền tải nội dung một chiều, mà học sinh được tham gia đóng vai nhân vật, được sáng tạo từ những câu chuyện đó các em sẽ hiểu và nhớ hơn là chỉ học theo cách thông thường.

Ví dụ câu chuyện về nạn đói, nạn mù chữ và những khó khăn của đất nước sau năm 1945. Nếu chỉ đọc theo SGK thì sẽ chẳng còn thú vị.

Chính vì vậy tôi sáng tạo thêm để học sinh xây dựng câu chuyện ở một ngôi làng của Việt Nam, ở ngôi làng đó bao gồm rất nhiều nhân vật trong văn học, từ nhân vật Thị Nở, Chí Phèo, Bá Kiến rồi có cả nhân vật Tràng, nhân vật Thị… và những tác phẩm có liên quan đến hình tượng, sự việc nạn đói, nạn mù chữ. Bối cảnh câu chuyện toát lên bức tranh ảm đạm của đất nước trước nạn đói. Nhưng những lời thoại của nhân vật lại cho thấy sự tin tưởng đối với cách mạng. Hành động của nhân vật lại cho thấy sự đoàn kết của nhân dân ta trong lúc khó khăn.

Học sinh rất thích những giờ học như vậy, các con nhập tâm và hứng thú hơn, tiếp thu tinh thần của bài học tại lớp.

Khi dạy, tôi cũng không dừng những câu từ quá hàn lâm, nhưng câu từ đó khiến học sinh khó nhớ, từ một khái niệm mình đưa ra một dẫn chứng hay ví dụ nào đó dễ hiểu nhất để các con nhớ được.

Trong giờ giảng ngoài những kiến thức trong sách giáo khoa, tôi luôn tìm những hình ảnh, video để trình chiếu giúp cho học sinh có cái nhìn trực quan, tác động trực tiếp gần gũi dễ hiểu hơn những mốc sự kiện. Đây là việc làm cần thiết trong bối cảnh chuyển đổi số thời 4.0.

Cô giáo Thúy luôn không ngừng nỗ lực trong phong trào thi đua Dạy giỏi-Học giỏi.

Điểm thuận lợi là ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị giảng dạy, các thiết bị nghe nhìn nên cũng giúp giáo viên khá nhiều khi truyền tải kiến thức đến học sinh. Nhà trường luôn đẩy mạnh đổi mới phương pháp giảng dạy, tích cực ứng dụng CNTT vào giảng dạy. Với việc mở rộng không gian học tập ngoài phạm vị lớp học (dạy học trực tuyến) trên trang mạng giáo dục của trường đã thúc đẩy tôi phải thường xuyên đổi mới việc biên soạn bài giảng.

Theo cô Thúy: “Những tư liệu chính thống thì đương nhiên tôi sẽ đưa vào bài giảng, nhưng cũng có những tư liệu tôi phải nghiên cứu, cắt ghép cho phù hợp với nhận thức của học sinh.

Tôi tự làm những video, Infographic, file Powerpoint… để trình chiếu trên lớp cho học sinh và làm sao để thời lượng 45 phút đó các em tiếp thu hết được, chính vì thế nội dung phải trọng tâm, cô đọng, dễ hiểu không quá dài gây nhàm chán.

Nhưng không dừng lại ở chuyên môn, là GV, tôi luôn quan tâm đến suy nghĩ, hành động của HS. “Khi mình quan tâm, động viên, chia sẻ thì các con sẽ có những chiều hướng tích cực, tiến bộ, định hướng đúng hơn với môi trường xung quanh và định hướng suy nghĩ với cuộc sống sau này”.

Cô giáo Thúy với các em học sinh Trường Trung học phổ thông Đông Đô, quận Tây Hồ, Hà Nội. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Kinh nghiệm ôn thi tốt nghiệp

Trong nhiều năm ôn luyện thi tốt nghiệp THPT, năm nào điểm trung bình chung của học sinh được cô Thúy dạy đều cao hơn nhiều so với cả nước. Đặc biệt, năm 2020, điểm trung bình môn Lịch sử của trường THPT Đông Đô là 6.64 so với cả nước là 5.19, đứng thứ 20 trong tổng số hơn 200 trường của thủ đô. Trong đó có 1 học sinh đạt 10 điểm (cả nước có 317 em đạt 10) và nhiều em trên 9 điểm.

Để có kết quả đó, tôi luôn trăn trở trong mỗi bài giảng, luôn tự hoàn thiện bài giảng sau mỗi giờ lên lớp.

Với học sinh ôn thi tôi dùng nhiều phương pháp áp dụng cho từng đối tượng khác nhau.

Hướng dẫn các em học theo từ khóa, giúp các con tự lẩy ra những từ khóa trong bài đã học để học thuộc. Phương pháp học theo sơ đồ tư duy tôi cũng khuyến khích các con tự vẽ sơ đồ, nhìn vào đó dễ nhận biết và nắm bắt được chính xác các mốc sự kiện lịch sử trong từng giai đoạn.

Cô giáo Thúy cho biết: “Theo kinh nghiệm nếu các em đã thích thú, học không nhàm chán như vậy thì sẽ không bao giờ sợ môn Lịch sử”. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Hơn nữa tôi vẽ sơ đồ “câm” rồi để học sinh tự tìm từ khóa kiến thức điền vào sơ đồ đó, hoặc các con có thể tự sáng tạo sơ đồ theo ý tưởng bằng những kiến thức của mình nắm được.

Tôi làm đề cương đưa ra bộ câu hỏi trắc nghiệm với từng cấp độ từ nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng nâng cao và việc này đòi hỏi rất công phu.

Kiến thức trên mạng Internet rất nhiều nhưng không phải thông tin nào cũng chính xác, lo lắng điều đó nên tôi đã đầu tư thời gian nghiên cứu, sàng lọc, kiểm chứng mọi thông tin để làm sao có được một bài giảng hay nhất, thông tin chính xác nhất khi đến với học sinh”.

Cô Thúy chia sẻ: “Học sinh trong một lớp luôn có sự phân hóa nên trong khi dạy tôi luôn chuẩn bị hai bộ giáo trình câu hỏi dành cho các học sinh trung bình và các em khá giỏi.

Đây cũng là tâm huyết và trách nhiệm, có như vậy những em với học lực thấp hơn vẫn theo kịp và nắm bắt được kiến thức trên lớp, còn đối với những em khá giỏi tôi thường giao thêm bài tập, cho các em nghiên cứu thêm phần nâng cao, đọc và làm bài tập.

Đối với những em học sinh giỏi có tố chất, mình phải khơi dậy làm sao để các em bật lên được, nếu chỉ đưa những giáo trình bình thường sẽ không hiệu quả. Trong giờ học mình phải thường xuyên quan tâm, gọi các em trả lời. Khi giao các bài tập nâng cao cho các con thì điều quan trọng nhất là mình phải xem lại và chữa bài.

Nếu chỉ giao bài mà không chữa thì theo tôi sẽ không có tác dụng, đã giao bài thì phải dành thời gian ngồi lại với học sinh để cùng chữa bài, xem các con thắc mắc gì, chỉ ra những điểm sai, chưa đầy đủ. Có như vậy thì các con mới nắm chắc kiến thức hiểu bài sâu hơn”.

Lời khuyên hữu ích của cô giáo Thúy

Cô Thúy nói: “Tôi luôn có phương châm yêu Nước thì phải yêu Sử, phải học hết mình với bộ môn này, nên quản lý tốt học sinh thì các em học mới hiệu quả được.

Các em tập trung nắm chắc bài ngay tại lớp, 45 phút phải được tận dụng tối đa, không sao nhãng. Luôn luôn tự học, tìm các từ khóa viết ra thẻ nhớ hoặc vẽ sơ đồ tư duy.

Phần củng cố kiến thức tôi thường yêu cầu học sinh trả lời xem các em nắm kiến thức đến đâu để từ đó có biện pháp bổ sung những phần các con còn thiếu, hơn nữa khuyến khích các con vận dụng được các phần bài tập giáo viên đã giao.

Ngoài ra tôi cũng áp dụng phương pháp đôi bạn cùng tiến, chia thành từng nhóm 2 bạn để hỏi và trả lời sau đó thay đổi, nhiều khi trả lời giáo viên các con sợ sai nhưng trả lời bạn thì các con rất mạnh dạn, việc này giúp các con bình tĩnh tự tin hơn trong việc cập nhật kiến thức cũng như trình bày quan điểm của mình.

Cuối cùng tôi sẽ là người chốt lại đáp án, đúng hay sai ở vấn đề nào đó, học sinh sẽ rút được kinh nghiệm và cũng đồng thời cập nhật được phương án chuẩn của giáo viên đưa ra. Có như vậy các con mới ham học hỏi cập nhật kiến thức.

Theo kinh nghiệm khi các em đã thích thú, học không nhàm chán như vậy thì các con sẽ không bao giờ sợ môn Lịch sử”.

Cô giáo Đoàn Thị Thúy – Nhóm trưởng môn Lịch sử, Bí thư chi đoàn cán bộ giáo viên Trường Trung học phổ thông Đông Đô, quận Tây Hồ, Hà Nội.

Khi còn học phổ thông đã đạt danh hiệu học sinh giỏi quốc gia.

Năm 2012 đạt giải Nhì cuộc thi “Tài năng khoa học trẻ Việt Nam” (không có giải nhất).

Đồng tác giả cuốn sách: Bứt tốc luyện đề THPT Quốc gia môn Lịch sử năm 2020.

Trong quá trình công tác tại trường THPT Đông Đô đã đạt nhiều thành tích:

Đạt Giải thưởng Chu Văn An, đây là danh hiệu cao quý của trường dành cho các cán bộ giáo viên có thành tích suất sắc.

Được công nhận danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp cơ sở năm học 2019 – 2020.

Hướng dẫn ôn thi TN THPT môn Lịch sử cho học sinh thì năm nào điểm thi môn Lịch sử của Trường Trung học phổ thông Đông Đô cũng cao hơn điểm trung bình chung của cả nước. Năm 2020 được quận ủy Tây Hồ, Hà Nội tặng bằng khen đạt giải Nhì trong Cuộc thi viết về Điển hình dân vận khéo.