Hiệu quả từ mô hình trường học mới ở Lào Cai

Trường tiểu học Trung Chải (Sa Pa) tổ chức lớp theo nhóm và tăng cường trao đổi trong giờ học theo mô hình VNEN.

Là địa bàn miền núi giáp biên, có nhiều khó khăn, nhưng những năm học gần đây, Lào Cai là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về phát triển giáo dục bậc tiểu học. Nhiều mô hình đổi mới giáo dục tiểu học của Lào Cai áp dụng thành công trở thành hình mẫu cho nhiều địa phương học tập.

Vượt qua những chặng cua gấp khúc trên con đường từ thành phố Lào Cai lên thị trấn Sa Pa, chúng tôi đến với Trường tiểu học Trung Chải. Học sinh của trường đều là con em dân tộc thiểu số, gồm 75% người Mông và 25% người Dao học tập ở mười điểm trường. Những năm trước đây, việc dạy học sinh đọc thông, viết thạo tiếng Việt khá khó khăn, nhưng giờ, học sinh của trường không chỉ đọc thông viết thạo, mà tự tin giao tiếp, trình bày ý kiến, suy nghĩ một cách mạch lạc, rõ ràng. Đó là nhờ quá trình đổi mới phương pháp dạy và học của các thầy, cô lấy học sinh làm trung tâm theo mô hình trường học mới (VNEN) xây dựng mô hình bán trú…

Có mặt trong giờ học lớp 4 của cô giáo Vùi Thị Chung, điều dễ nhận thấy, lớp học không sắp xếp như truyền thống, mà theo từng nhóm, dưới sự hướng dẫn tổ chức của cô giáo, học sinh trao đổi, phát biểu ý kiến sôi nổi. Theo cô giáo Chung, khi mới tiếp cận dạy học theo mô hình VNEN thật sự khó khăn, vì học sinh vùng cao vốn nhút nhát, ngại giao tiếp. Tuy nhiên, khi áp dụng phương pháp mới, giáo viên phải suy nghĩ, tìm tòi vận dụng sáng tạo, tinh tế cho phù hợp đặc thù cũng như có chỉ dẫn cụ thể hơn cho học sinh. Giáo viên không làm việc theo các bước khuôn mẫu trước đây, mà là người hỗ trợ, quan sát, xử lý các tình huống, câu hỏi của học sinh. Sau những khó khăn ban đầu, học sinh dần hứng thú, mạnh dạn giao tiếp, phát biểu, suy nghĩ của mình. Em Lý Tả Mẩy, dân tộc Dao, thôn Vù Lùng Sung, nhà có ba chị em đều đang đi học, chia sẻ: “Đến trường, cháu được ăn, vui chơi, học chữ và chăm sóc cây cùng các bạn”. Với em Giàng A Phong, dân tộc Mông, thôn Móng Sến 1, do nhà ở xa trường gần chục cây số, phải đi bộ đường núi hơn hai tiếng, nên em ở bán trú tại trường. “Đến trường, cháu thấy rất vui, được các thầy cô dạy chữ, lại được ăn ngon hơn ở nhà. Đi học để biết chữ và biết tính toán nữa. Cháu còn được phân công làm lớp phó lao động” – Phong khoe.

Không thuộc vùng cao, Trường tiểu học Lê Ngọc Hân (TP Lào Cai) tạo cảm giác gần gũi, thân thiện cho những ai đến thăm, bởi môi trường dạy và học nghiêm túc nhưng luôn sôi nổi cởi mở. Khi có khách thăm trường, hội đồng tự quản là các học sinh tự tin giới thiệu về trường, về lớp và bản thân. Đó là kết quả quá trình áp dụng mô hình VNEN từ năm 2012. Ngoài việc bố trí lớp học theo từng nhóm, xây dựng các chủ đề cho giờ học, lấy học sinh làm trung tâm, nhà trường còn tổ chức cho học sinh nhận xét, bình bầu kết quả học tập của nhau, thúc đẩy thi đua học tập tốt. Theo cô giáo Phạm Thị Kim Oanh, dạy lớp 4A, việc tổ chức cho học sinh tự đánh giá, nhận xét lẫn nhau, tạo bước chuyển trong phong trào học tập. Qua đó, giúp giáo viên phát hiện ra điểm mạnh, điểm yếu của từng em, để có phương pháp phù hợp, nâng cao chất lượng dạy và học.

Với đặc thù là tỉnh vùng cao, biên giới, với 25 dân tộc cùng sinh sống, học sinh dân tộc thiểu số chiếm 72,6%, để nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học, đặc biệt chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) Lào Cai đã thực hiện đồng thời nhiều giải pháp hữu hiệu, như: Ký cam kết và bàn giao chất lượng, dạy tiếng Việt lớp một công nghệ giáo dục, dạy tiếng Việt như ngôn ngữ thứ hai. Các giải pháp đều phát huy hiệu quả tốt được Bộ GD và ĐT ghi nhận, chỉ đạo triển khai nhân rộng toàn quốc. Đáng chú ý, từ năm học 2011 -2012, tỉnh Lào Cai đăng ký triển khai thí điểm mô hình trường học mới VNEN ở bốn trường gồm tám lớp, có 171 học sinh tham gia. Đến năm học 2014 – 2015, số trường thực hiện mô hình trường học mới VNEN trên địa bàn Lào Cai được nhân rộng, triển khai tại 117 trường (trong tổng số 238 trường tiểu học trên toàn tỉnh) với hơn 31.446 học sinh theo học. Kết quả triển khai mô hình VNEN, các trường tiểu học có sự thay đổi rõ rệt, tỷ lệ học sinh yếu, kém giảm hẳn.

Theo Giám đốc Sở GD và ĐT Lào Cai Nguyễn Anh Ninh, khi đưa mô hình VNEN vào áp dụng, điều khó nhất là làm thế nào để phụ huynh học sinh thấy được kết quả. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của các thầy cô và học sinh, cho thấy, VNEN là mô hình đổi mới căn bản, toàn diện giúp nâng cao phẩm chất, năng lực học sinh. Trước đây, do nặng về trang bị kiến thức, giáo viên như những “thợ dạy”, khi áp dụng mô hình VNEN, giáo viên phải bảo đảm tính chuyên nghiệp, trở thành nhà sư phạm cả về chuyên môn, phương pháp, tâm lý. Đáng chú ý, thực hiện mô hình VNEN là điều quan trọng để tiếp cận đổi mới chương trình, sách giáo khoa sắp tới

Theo TNO