Hệ lụy tiềm ẩn của suy nhược thần kinh trong cuộc sống hiện đại
Suy nhược thần kinh (SNTK) là vấn đề sức khỏe tinh thần phổ biến trong xã hội hiện đại. Ở nhiều bệnh viện, số bệnh nhân SNTK chiếm 60-70% số bệnh nhân đến khám tại các khoa thần kinh và tâm thần.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ để lại hệ lụy nghiêm trọng cả về thể chất lẫn tinh thần cho người bệnh.
Với các bệnh nhân SNTK, não không hề xảy ra thay đổi bệnh lý mà bệnh là do thiếu cân bằng chức năng sinh lý của hệ thống thần kinh trong trạng thái quá căng thẳng, mệt mỏi. Đặc trưng chủ yếu của bệnh là tinh thần dễ hưng phấn nhưng cũng dễ mệt mỏi, dễ trầm cảm; cơ thể hay khó chịu, nhưng khi kiểm tra sức khỏe lại không thấy bệnh tật gì.
Người bệnh hay đau đầu, trí nhớ kém đi, ăn không ngon, hiệu quả học tập, làm việc suy giảm, ngủ nhiều mộng mị, có thể gặp ảo giác, ban ngày buồn ngủ nhưng đêm lại khó ngủ… gây tâm lý hoang mang, tinh thần mỏi mệt. Bệnh là một trạng thái rối loạn của hệ thần kinh trung ương, thường hay gặp ở lứa t.uổi trung niên; tuy nhiên, có vài trường hợp gặp ở cả lứa t.uổi thanh niên.
Nguyên nhân
Nguyên nhân bên trong: Do những nhược điểm về tính cách và tố chất tâm lý của con người. Những người thể chất yếu, tính cách yếu đuối tự ti; hoặc ngược lại là quá tự tin thậm chí ngạo mạn, ảo tưởng, tâm lý hay căng thẳng; người sống nội tâm, đa sầu đa cảm… khả năng chống chịu với những áp lực tinh thần không tốt.
Nguyên nhân bên ngoài: Do những kích thích tinh thần mạnh và liên tục trong cuộc sống, như chuyện buồn trong gia đình, trắc trở trong tình yêu, thất bại trong sự nghiệp, căng thẳng với đồng nghiệp hay hàng xóm, chịu áp lực quá nặng nề trong công việc hay thi cử, bị hiểu nhầm tai hại, ân hận, dằn vặt quá mức…
Mặt khác, quá lạm dụng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, t.huốc l.á hoặc một số loại tân dược cũng có thể gây suy nhược thần kinh. Lao động trí óc quá sức và kéo dài, mất ngủ, mất cân bằng giữa hưng phấn và ức chế của vỏ não sẽ dẫn tới bệnh này.
Các dấu hiệu của SNTK
- Mệt mỏi là dấu hiệu thường gặp của SNTK, nhưng trong một số trường hợp có thể do vận động thể lực quá độ hay lao động nặng nề dẫn đến mệt mỏi. Tuy nhiên, trong trường hợp bình thường, khi mệt mỏi, thì chỉ cần nghỉ ngơi là có thể hồi phục. Nhưng mệt mỏi do SNTK mặc dù được nghỉ ngơi, bồi dưỡng cũng không phục hồi thể lực, thậm chí càng ngủ thì càng cảm thấy suy yếu, không có sức. Song song với mệt mỏi là trạng thái bực bội khó chịu, không yên.
- Ngoài ra, còn có một số biểu hiện khác rất thường gặp ở người bị bệnh SNTK, đó là, cứ luôn nghi ngờ mình có bệnh gì đó nặng lắm. Bởi vì, từ cảm giác mệt mỏi không giải thích được, do những cảm giác khó chịu trong cơ thể, hoặc từ những kiến thức đọc được trong sách báo y học hay từ những người bệnh trước đó rồi lo sợ mình mắc bệnh. Chẳng hạn như khi đau đầu thì cho rằng bị khối u ở não, hay hồi hộp thì cho là bị bệnh tim hoặc khi đầy hơi khó chịu trong dạ dày thì cho là bị viêm loét hoặc bị ung thư dạ dày…
Mặc dù đã được khám toàn diện với kết quả bình thường nhưng vẫn không chấp nhận, không từ bỏ hoài nghi về một căn bệnh nào đó, và cứ cho rằng bệnh của mình rất đặc biệt hoặc kết quả kiểm tra có thể bị nhầm, cho nên cứ tiếp tục khám và tìm cách chữa trị bằng những phương pháp kỹ thuật cao rất tốn kém, với hy vọng có thể biết được mình mắc bệnh gì.
- Mất ngủ cũng là một trong những biểu hiện chủ yếu của bệnh SNTK. Một số trường hợp tuy ngủ ít vào ban đêm nhưng ban ngày họ vẫn có thể tràn trề tinh thần làm việc, học tập, đầu óc rất sáng suốt, tình cảm ổn định, ít bực bội, tức giận.
Video đang HOT
Nhưng trường hợp mất ngủ do SNTK thì thời gian ngủ ban đêm không nhiều để rồi ban ngày rất mệt mỏi, ngủ gật, ngồi đâu cũng muốn ngủ. Nhưng khi được ngủ thì lại không ngủ được và dùng t.huốc a.n t.hần cũng không có kết quả.
Cần được khám và điều trị sớm
SNTK là một dạng bệnh lý về tâm thần, thể nhẹ, không có biểu hiện gây rối loạn hành vi theo kiểu dị kỳ, xa lạ. Tuy nhiên, nếu những biểu hiện của SNTK ở mức độ nặng hơn như hoang tưởng hay ảo giác thì trở nên bệnh tâm thần loại nặng.
Người bệnh thường không được can thiệp sớm, do đó dễ bị hậu quả tâm lý nặng nề và gây tốn kém cho người bệnh. Mặt khác, nếu điều trị không đúng hoặc không được điều trị khi bị suy nhược cơ thể, bệnh nhân có nguy cơ mất khả năng lao động và tình trạng này lại làm nặng thêm, nói cách khác là dẫn đến trầm cảm lo âu.
Nếu không chữa trị, các triệu chứng sẽ nặng thêm, dễ dẫn đến t.ự t.ử. Các rối loạn ám ảnh khác dễ dẫn đến nghiện rượu và nghiện các t.huốc a.n t.hần do tự điều trị… Cuối cùng, bệnh nhân có nguy cơ mất khả năng lao động và tình trạng này lại làm nặng thêm các diễn tiến trên.
'Người hát karaoke và người nghe đều bị ảnh hưởng thính giác'
'Theo chuyên gia, khi tiếp xúc tiếng ồn trong thời gian dài, con người sẽ bị ảnh hưởng nhiều mặt, từ sức khỏe, tâm thần đến công việc, học tập.
Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Ngọc Minh, giảng viên chuyên ngành Tai Mũi Họng, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, tiếng ồn trong đời sống hàng ngày được xem là một trong những ám ảnh lớn của mỗi người. Không chỉ tác động sức khỏe, tâm thần, công việc, nhiều hệ lụy xã hội xảy ra cũng bắt nguồn từ việc ứng xử với tiếng ồn.
6 ảnh hưởng nghiêm trọng từ tiếng ồn
Tiến sĩ Minh lý giải âm thanh là những tiếng xuất phát từ môi trường xung quanh, trong đời sống con người và được tiếp nhận qua thính giác. Tiếng ồn là những âm thanh quá lớn như nói chuyện, còi xe, tiếng máy móc công nghiệp, xây dựng, chó sủa, ve kêu...
Những âm thanh gây ồn gần đây từ việc giải trí như ca hát, loa kẹo kéo, karaoke..., cũng được nhiều người phản ánh. "Tiếng ồn là tác nhân không tốt cho cơ thể, gây khó chịu cho cả con người và sinh vật", Tiến sĩ Minh nhận định.
Hát karaoke bằng loa kẹo kéo là vấn nạn tồn tại nhiều năm tại TP.HCM. Ảnh: Hải An.
Mỗi âm thanh phát ra đều có âm sắc, cường độ khác nhau. Cường độ này được đo bằng đơn vị chung là đêxiben. Tiếng nói giao tiếp bình thường của con người trong khoảng 50-60 đêxiben. Tiếng la hét lớn có thể lên tới 80-85 đêxiben. Âm thanh trên 85 đêxiben được xem là tiếng ồn.
Theo chuyên gia, khi con người tiếp xúc tiếng ồn, thính giác là cơ quan đầu tiên phải gánh chịu. Nếu âm thanh trên 85 đêxiben và dao động 90-95, chúng sẽ gây hại cho cơ quan thính giác. Trong đó, 6 tác hại phổ biến nhất là:
- Ngộ độc âm thanh
Đây là mức nguy hại nhất khi con người phải tiếp xúc nguồn âm thanh quá lớn, ồn ào liên tục. Biểu hiện đầu tiên của ngộ độc âm thanh là nghe kém, lùng bùng tai, ù tai, khó chịu, toát mồ hôi lạnh.
Thậm chí, khi tiếp nhận âm thanh quá lớn trong môi trường kín, người nghe có thể bị choáng váng, ngất xỉu. Tình trạng này thường được hồi phục trong khoảng vài ngày đến một tuần sau.
- Giảm thính lực lâu dài
Tiếp xúc tiếng ồn trong thời gian dài, mức độ cảm nhận âm thanh của tế bào thần kinh tai ngày càng suy giảm. Khi đó, thính giác của con người có thể không cảm nhận được nhiều tần số âm thanh khác nhau. Lâu dần, thính lực suy giảm và gây điếc (tùy mức độ).
- Tổn thương trung khu thính giác và vỏ não
Não là nơi xử lý những âm thanh do tai đưa vào. Với âm thanh lớn, hệ thần kinh của tai (tai trong), dây thần kinh, trung khu thính giác cho tới vỏ não bị tác động mạnh và tổn thương.
Khả năng tổn thương tai tùy mức độ tiếp nhận âm thanh của mỗi người. Có những người làm việc trong môi trường ồn ào khoảng một tháng có thể bị điếc. Nhưng nhiều trường hợp làm việc đến 10 năm mới bị điếc nhẹ.
- Tim mạch
Người nghe âm thanh lớn thường cảm thấy khó chịu vô cùng. Các trạng thái hồi hộp, khó thở, tim đ.ập dồn dập, mệt mỏi cũng từ đó phát sinh, lâu ngày gây rối loạn hiệu quả hoạt động của tim.
Tiếp xúc nguồn âm thanh lớn, con người bị ảnh hưởng thính giác, tiêu hóa, tim mạch và cả thần kinh. Ảnh: Freepik .
- Tiêu hóa
Theo tiến sĩ Minh, càng nghe tiếng ồn lâu, chúng ta càng dễ bị loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa... Bởi tiếng ồn tác động lên hệ thống điều hòa chức năng tiêu hóa.
"Điều này khiến nhiều người có vẻ bất ngờ nhưng thực tế, tiêu hóa bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn. Dạ dày được điều khiển bởi 2 hệ thống gồm men tiêu hóa và hệ thần kinh thực vật. Tất cả được điều hòa bởi trung khu. Một khi trung khu điều hòa bị tổn thương bởi tiếng ồn, chức năng điều khiển hệ tiêu hóa không thể làm việc hiệu quả, khiến dạ dày rối loạn co bóp, hệ tiêu hóa hấp thu kém", tiến sĩ Minh lý giải.
- Tâm thần kinh
Người tiếp xúc môi trường ồn ào luôn có cảm giác bứt rứt, khó chịu không yên, bồn chồn, lo lắng. Về lâu dài, họ bị suy nhược thần kinh, hay quên, dễ cáu gắt, nóng tính.
Người lớn t.uổi hay t.rẻ e.m đều chịu tác động như nhau bởi tiếng ồn. Tiếng ồn dễ nhận thấy nhất là từ loa kẹo kéo, karaoke trong khu dân xư, thôn xóm..., khiến người nghe có tâm lý khó chịu và cáu gắt.
"Tiếng ồn không chỉ tác động về mặt sức khỏe mà còn ảnh hưởng năng suất làm việc, học tập của con người. Không chỉ chúng ta mà đến cả sinh vật cũng không thể chịu đựng được âm thanh quá lớn. Theo những thực nghiệm cho thấy nếu tạo tiếng ồn xung quanh cây cối, về lâu dài, chúng sẽ bị rối loạn phát triển. Với động vật như cá voi, tiếng ồn có thể gây rối loạn tâm sinh lý, khiến chúng hoảng sợ, rối loạn sinh sản", chuyên gia nói thêm.
"Ca hát triền miên thì không ai chịu nổi"
Karaoke là loại hình giải trí khá phổ biến trong đời sống. Bên cạnh loại hình ca hát chuyên nghiệp trong phòng kín, có hệ thống cách âm, hình thức karaoke đường phố gần đây khá phổ biến.
Khi người hát karaoke trong tâm trạng thoải mái, sảng khoái, hưng phấn, họ quên cảm giác bị ảnh hưởng do tác hại của âm thanh. Trong giao tiếp, ăn uống vui vẻ, họ tạm thời không cảm nhận được, nhưng sau đó, tác hại vẫn có. Họ có thể bị ngộ độc âm thanh cấp tính, giảm thính lực, mệt mỏi, choáng váng... tương tự người nghe.
Hát karaoke, tiệc tùng ca hát với loa kéo xuyên suốt gây khó chịu cho người xung quanh. Ảnh: Thư Trần.
"Việc khó chịu khi nghe karaoke đường phố là cảm giác về mặt tâm lý mặc dù có thể cường độ không gây hại. Nếu thích thì không có cảm giác này. Tuy nhiên, về mặt tác động đến thính giác và sức khỏe, cả người nghe và người hát đều bị ảnh hưởng thính giác và nhiều tác hại như nhau. Đặc biệt, bên cạnh người lớn t.uổi, t.rẻ e.m và ngay cả thai nhi cũng bị ảnh hưởng sức khỏe và rối loạn bởi tiếng ồn", Tiến sĩ Minh nhấn mạnh.
Biện pháp tạm thời có thể sử dụng để tránh ảnh hưởng bởi tiếng ồn là nút tai cao su, đeo headphone, tránh xa môi trường có tiếng ồn. Các biện pháp để chống tiếng ồn hiện được luật pháp quy định và có hình thức xử phạt với người gây ra tiếng ồn. Tuy nhiên, trường hợp gây ồn tại nơi cộng cộng như hát karaoke khó xử lý hơn.
"Có những khu vực, vào cuối tuần, mọi người bật nhạc, hát karaoke suốt ngày, kéo dài triền miên từ 7 giờ sáng 23 giờ khuya thì không ai chịu nổi. Vấn đề này đang được đề xuất và có hướng dẫn xử lý. Nhiều hệ lụy đã và đang xảy ra, thậm chí có những sự vụ gây á.n m.ạng. Do đó, ngoài luật pháp, đây còn là câu chuyện về ý thức và văn hóa. Chúng ta nên ứng xử hợp tình, hợp lý với nhau", tiến sĩ Minh nói.
Cô bé 7 t.uổi ngày nào cũng chạy 10km, biết lý do ai cũng rưng rưng Hình ảnh cô bé 7 t.uổi ngày nào cũng miệt mài chạy 10km đến mức mệt lả khiến nhiều người rơi nước mắt. Theo thông tin trên tờ Qilu Evening News , Xiaohan, 10 t.uổi được phát hiện bị mắc bệnh thiếu m.áu bất sản nghiêm trọng vào tháng 6 năm ngoái. Phương pháp điều trị tốt nhất là cấy ghép tủy xương....
